اعتیاد به تلفن همراه و عواقب ناگوار آن

احمدرضا عرب در گفت‌وگو با ایسنا درخصوص وابستگی شدید افراد به تلفن همراه و تبعات این وابستگی، اظهار کرد: بیش از هر چیزی باید توجه داشت که فضای مجازی پیوستی از فضای حقیقی است، زیرا تفکر، احساس و اعمال انسان تحت تاثیر این فضا قرار دارد و تاثیرات آن را در فضای واقعی و زندگی حقیقی می‌توان مشاهده کرد، در حقیقت انسان‌ها زمان بسیاری را در فضای مجازی حضور دارند و زندگی و وقت خود را در این فضا سپری می‌کنند.

این روانشناس خانواده افزود: در دوران شیوع بیماری کرونا دانش‌آموزان، دانشجویان و والدین به دلیل آموزش‌های غیرحضوری مجبور به استفاده از تلفن همراه شدند و این موضوع منجر شد، افراد زمان زیادی از وقت خود را به تلفن همراه و فضای مجازی اختصاص دهند، البته این موضوع در حال حاضر نیز به دلیل وجود آموزش مجازی در برخی مدارس و دانشگاه‌ها ادامه دارد.

وی ادامه داد: فضای مجازی و استفاده از تلفن همراه کارکردهای مفید بسیاری دارد، برای مثال می‌توان از آن برای آموزش و یادگیری، ارتباط، درآمدزایی، اشتغال، اطلاع‌رسانی و... استفاده کرد و به همین دلیل تلفن همراه هوشمند امروزه به یکی از وسائل ضروری برای افراد جامعه در تمامی دنیا تبدیل شده است و نمی‌توان آن را به راحتی کنار زد.

عرب عنوان کرد: در کنار مزایا و کارکردهای فراوان تلفن همراه هوشمند، قطعا مضرات و زیان‌هایی نیز وجود دارد که لازم است تمامی افراد نسبت به این مضرات آگاهی لازم را داشته باشند، همچنین باید دقت داشت تلفن همراه و فضای مجازی می‌توانند در بُعد اجتماعی، خانوادگی، روانی، عاطفی و... آسیب‌های جدی به افراد جامعه وارد کنند.

این روانشناس خانواده اضافه کرد: از آسیب‌های خانوادگی و اجتماعی تلفن همراه و فضای مجازی می‌توان به کاهش روابط خانوادگی و انزوای اجتماعی، افزایش ازدواج‌های اینترنتی، اعتیاد به خرید اینترنتی، کاهش همدلی و پیوندهای خانوادگی و همچنین کاهش انسجام خانواده، افزایش فردگرایی و کاهش روابط اجتماعی، تغییر شیوه همسرداری، ایجاد روابط فرازناشویی و خیانت به همسر و ایجاد روابط غیراخلاقی اشاره کرد، همچنین آسیب‌های فرهنگی، اخلاقی، اجتماعی و تقابل فرهنگ و ارزش‌های سنتی و مدرن نیز از دیگر آسیب‌های تلفن همراه و فضای مجازی است که می‌توان بیان کرد.

وی تصریح کرد: استفاده بیش از حد از تلفن همراه و فضای مجازی می‌تواند برخی مشکلات روان‌شناختی را برای اشخاص به همراه داشته باشد، برای مثال در مواردی که وابستگی شدید به استفاده از گوشی همراه و فضای مجازی در فرد ایجاد شود، مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب و ایجاد اعتیاد به این فضا را برای او در پی دارد.

عرب یادآور شد: زمانیکه در فرد یک نوع اعتیاد در استفاده از تلفن همراه و فضای مجازی ایجاد شود، این شخص در زمان قطعی اینترنت دچار برخی علائم مانند ناراحتی، افسردگی و بدخلقی می‌شود و زمانی که اینترنت فرد متصل شود، به‌صورت ناگهانی تغییر در خلقیات او قابل تشخیص است، همچنین خستگی، تنش اخلاقی، سردردهای عصبی، پرخاشگری، چک کردن مداوم تلفن همراه، توجه نداشتن به گذشت زمان هنگام استفاده از گوشی همراه، اختصاص دادن زمان کوتاه برای غذا و ایجاد مشکلات وزنی برای فرد، ترجیح استفاده از فضای مجازی به حضور در جمع دوستان و خانواده، خروج محدود از منزل و پرکردن زمان تنهایی به وسیله تلفن همراه، افت عملکرد آموزشی و شغلی و... از آسیب‌های اعتیاد به استفاده از تلفن همراه و فضای مجازی محسوب می‌شوند.

این روانشناس خانواده بیان کرد: بی‌تحرکی، چاقی، اختلال در رشد جسمانی، تنبلی ذهن، تغییر زمان خواب و تغذیه، ایجاد آسیب در گردن و ستون فقرات، مشکلات مچ دست و انگشتان و... مواردی از آسیب‌های جسمانی است که احتمال دارد در اثر استفاده طولانی مدت از تلفن همراه و فضای مجازی و اعتیاد به آن‌ها در فرد ایجاد شود.

وی افزود: به وسیله افزایش سطح آگاهی خانواده، فرزندان و تمامی افراد جامعه در خصوص نحوه استفاده صحیح از تلفن همراه هوشمند و فضای مجازی می‌توان آسیب‌هایی که در اثر اعتیاد به آن‌ها ممکن است ایجاد شوند را کاهش داد، همچنین نظارت خانواده بر نحوه استفاده فرزندان از گوشی همراه از اهمیت بالایی برخوردار است، البته در این مورد والدین باید با استفاده صحیح از فضای مجازی و تلفن همراه الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشند.

عرب ادامه داد: وضع قانون استفاده از تلفن همراه در خانواده‌ها به صورت روشن، واضح و مقید بودن همه به اجرای این قوانین نیز می‌تواند به جلوگیری از ایجاد اعتیاد در استفاده از این ابزار کمک‌کننده باشد، همچنین اولویت‌بندی کارها از نظر اهمیت و فوریت انجام، تغییر عادات رفتاری، کاهش تدریجی زمان استفاده از فضای مجازی و تلفن همراه و جایگزین کردن استفاده از تلفن همراه با فعالیت‌های مثبت و مفید می‌تواند در کاهش آسیب‌های استفاده بیش از حد از تلفن همراه موثر باشد.