اعمال و فضایل شب و روز دحوالارض
بیست و پنجم ذی‌القعده، همزمان با دحوالارض یعنی گسترش یافتن زمین است. از امیرالمومنین حضرت علی (ع) روایت شده است که فرمودند: «نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست و پنج ذی‌القعده بود. کسی که در این روز روزه بگیرد و شبش را به عبادت بایستد، عبادت صد سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است، خواهد داشت».
به گزارش مشرق، «دَحو» به معنای گسترش است و برخی نیز آن را به معنای تکان دادن چیزی از محلِ اصلی‌اش تفسیر کرده‌اند. در برخی از روایات این روز به عنوان روز قیام امام زمان مهدی موعود (عج) معرفی شده و خاتم‌المحدثین، شیخ عباس قمی (ره) روز دحوالارض را از چهار روز معروفی ذکر کرده که روزه آن ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.
دحوالارض از روزهای پر برکت خدا برای بندگان است. در کتاب شریف «المراقبات» روایت است که امام رضا (ع) فرموده‌اند: در شب بیست و پنجم ماه ذی‌القعده حضرت ابراهیم (ع) و حضرت عیسی (ع) متولد شده‌اند.
در این روز، رسول خدا (ص) به قصد حجه‌الوداع از مدینه با یکصد و چهار هزار یا یکصد و بیست و چهار هزار نفر و به همراه حضرت فاطمه (ع) و تمامی اهل بیت خود از راه شجره به مکه عزیمت کردند.
مطابق روایات، اولین نقطه‌ای که از زیر آب سر برآورد، مکان کعبه شریف و بیت‌الله الحرام بود. در قرآن کریم و احادیث اسلامی به روز دحوالارض (یعنی بسط و گسترش زمین) اشاره شده است و عبادت در این روز از ارزش بسیار زیادی برخوردار است.
آداب و اعمال ویژه روز بیست و پنجم ذی‌القعده
زمین، گاهواره زندگی انسان و تمام موجوداتِ زنده است، که با تمام کوه‌ها، دریاها، دره‌ها، جنگل‌ها، چشمه‌ها، رودخانه‌ها، معادن و منابع گران بهایش، نشانه‌ای از نشانه‌های آفریدگار به شمار می‌آید که آن را گسترانیده است. روز دحوالارض روز گسترش زمین روز بسیار مبارکی است و آداب و اعمال ویژه‌ای دارد؛ از جمله:
1. روزه داشتن که ثواب 70 سال عبادت را دارد.
2. احیا و شب زنده‌داری شب دحوالارض که برابر با یک سال عبادت است.
3. ذکر و دعا.
4. انجام غسل به نیت روزِ دحوالارض
5- خواندن دو رکعت نماز، نزدیک ظهر به این کیفیت: در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره الشمس بخواند و آنگاه بعد از سلام نماز بگوید: «لا حَولَ و لا قوَهَ اِلا بِالله العلی العظیم»
و سپس این دعا را بخواند:
یا مُقیلَ العَثَراتِ اَقِلنی عَثرَتی یا مُجیبَ الدَعَواتِ اَجِب دَعوَتی یا سامِعَ الاَصواتِ اِسمَع صَوتی وَ ارحَمنی و تَجاوَز عَن سَیئاتی وَ ما عِندی یا ذَالجَلالِ وَ الاِکرام.
ای درگذرنده لغزش‌ها، از لغزشم درگذر! ای اجابت‌کننده دعاها! دعایم را مستجاب کن! ای شنوای آوازها! صدایم را بشنو و به من رحم کن و از بدی‌هایم و آنچه نزد من است درگذر! ای صاحب جلالت و بزرگواری.
زیارت حضرت رضا (ع) در این روز را از بهترین اعمال مستحب و از سنت‌های مؤکد شمرده‌اند.
منابع:
- مفاتیح‌الجنان
- کتاب دروس هیات علامه حسن زاده آملی