افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی از مصوبه تا اجرا

بررسی ظرفیت پزشکی و دندانپزشکی در چهار دوره اجرای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی نشان می‌دهد که در مجموع 16 هزار و 298 نفر در چهار دور اجرای این مصوبه به مجموع ظرفیت اضافه شد.

خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه: ظرفیت پذیرش سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در گروه علوم تجربی سال‌ها است که مورد مناقشه قرار دارد. بحث میان موافقان و مخالفان افزایش ظرفیت پزشکی با بررسی عوامل متعددی از جمله کمبود پزشک و در مقابل کمبود زیرساخت‌های آموزش پزشکی به یک بحث هر ساله در زمان اعلام ظرفیت منجر شده است.

از سال 1400 موضوع «افزایش دانشجویان و متخصصین حوزه‌های پزشکی» در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شد و در 7 دی 1400 شورای عالی انقلاب فرهنگی با افزایش سالیانه جذب 20 درصد دانشجوی پزشکی نسبت به سال قبل به مدت 4 سال موافقت کرد و در 22 دی ماه 1400 این ماده واحده «افزایش ظرفیت پزشکی در مقطع عمومی» برای اجرا ابلاغ شد.

براساس شناسنامه آزمون سراسری سال 1400 از میان یک میلیون و 112 هزار و 708 نفر داوطلب کنکور 1400 در گروه علوم تجربی 359 هزار و 677 نفر مجاز به انتخاب رشته شدند. ظرفیت پذیرش این گروه بیش از 55 هزار نفر بود که در نهایت 27 هزار و 569 نفر در دانشگاه‌های دولتی پذیرفته شدند. از میان پذیرفته شدگان تعداد 8973 نفر در دوره روزانه که عمدتاً رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و پرستاری پذیرفته شدند. در واقع آمار میزان پذیرش دانشجو در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در سال 1400 تعداد 8500 نفر بود.

براساس ماده واحده «افزایش ظرفیت پزشکی در مقطع عمومی» ابلاغ شده از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مقرر شد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی تحت نظارت آن وزارت برای رشته پزشکی در مقطع عمومی، از سال 1401 به مدت حداقل چهار سال، در هر سال 20 درصد نسبت به سال قبل به شرح جدول ذیل افزایش یابد:

سال پذیرش افزایش پذیرش در سال هدف جمع پذیرش در سال هدف 1400 - حدود 8000 نفر 1401 1600 نفر معادل 20 درصد 9600 نفر 1402 1920 نفر معادل 20 درصد 11520 نفر 1403 2304 نفر معادل 20 درصد 13824 نفر 1404 2765 نفر معادل 20 درصد 16588 نفر

براساس تبصره یک این ماده واحده این افزایش ظرفیت مخصوص داوطلبان آزاد شهرستان‌ها و مناطق محروم و کم برخوردار است و به صورت کد رشته محل‌های مشخص در دفترچه‌های راهنمای سازمان سنجش آموزش کشور درج می‌شود و صرفاً برای ارائه خدمت در شهرستان‌ها و مناطق محروم و کم برخوردار خواهد بود.

ضمن اینکه افراد پذیرش شده براساس این مصوبه باید جهت ارائه خدمت در شهرستان‌ها و مناطق تعیین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعهد بدهند. میزان و نحوه تعهدات پذیرفته شدگان توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مشخص و ابلاغ شد.

در واقع مقرر شد ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی از 8 هزار دانشجو در سال 1400 به 16 هزار و 500 دانشجو در سال 1404 برسد.

براساس این ماده واحده از سال 1401 در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری بخشی تحت عنوان «رشته های تحصیلی پزشکی و دندانپزشکی مربوط به مصوبه افزایش ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی» اضافه شد که این بخش در چهار دوره سال‌های 1401، 1402، 1403 و 1404 نیز ادامه پیدا کرد.

افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی در سال 1401 از تعداد 9 هزار و 600 نفر به 10 هزار و 262 نفر

در سال 1401 شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی وزارت بهداشت ظرفیت 1600 نفری براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را به سازمان سنجش اعلام کرد که این میزان با توجه به ظرفیت 8 هزار نفری اولیه مصوب وزارت بهداشت، مجموع ظرفیت رشته پزشکی عمومی در دفترچه انتخاب رشته کنکور 1401 را به 9 هزار و 600 نفر رساند.

اما در واقعیت به دلیل اینکه بسیاری از داوطلبان گروه علوم تجربی نمره‌های مشابه دارند و سازمان سنجش نمی‌تواند آنها را حذف کند در نهایت به جای 9 هزار و 600 نفر در رشته پزشکی، پذیرش در رشته پزشکی به 10 هزار و 262 نفر افزایش یافت.

این اتفاق در رشته دندانپزشکی نیز رخ داد و طبق جدول مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی میزان افزایش ظرفیت موظفی وزارت بهداشت در رشته دندانپزشکی در پایان سال 1402 تعداد 2 هزار و 219 نفر بود و این در حالی است که طبق گفته مقام‌های مسئول وزارت بهداشت تنها در سال 1401 تعداد 2 هزار و 259 نفر دانشجوی دندانپزشکی پذیرفته شدند.

افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی در سال 1402 از تعداد 11 هزار و 101 نفر به 15 هزار و 110 نفر

براساس جدول مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار بود در سال 1402 نیز تعداد پذیرش در رشته پزشکی 11 هزار و 520 نفر باشد که این موضوع هم در سال 1402 رعایت نشد و تعداد 800 دانشجو بیشتر از مصوبه پذیرش شد.

در واقعیت ظرفیت دو رشته پزشکی و دندانپزشکی در کنکور 1402 ابتدا 13 هزار و 161 نفر شامل 11 هزار و 101 نفر در پزشکی و 2 هزار و 60 نفر در دندانپزشکی اعلام شده بود اما براساس اعلام سازمان سنجش آموزش کشور در کنکور 1402 در رشته پزشکی 15 هزار و 110 نفر به دانشگاه‌ها معرفی شدند که این میزان بیشتر از افزایش ظرفیت 20 درصدی مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود و در واقع تعداد 500 تا 600 بیشتر از ظرفیت اولیه بود.

ظرفیت نهایی رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی کنکور 1403 در سه گروه عادی، سهمیه افزایش ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی و سهمیه عدالت آموزشی مناطق محروم به میزان 16 هزار نفر تعیین شد.

اضافه شدن 4 هزار و 745 نفر در رشته پزشکی به ظرفیت اعلامی در دفترچه سال 1403

براساس مصوبه ماده واحده «افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی در مقطع عمومی» و ماده واحده «افزایش ظرفیت پذیرش دندانپزشکی در مقطع عمومی» مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، که در آزمون سراسری سال 1403 اجرا شد 4 هزار و 745 نفر در رشته پزشکی و 668 نفر در رشته دندانپزشکی به مجموع ظرفیت پذیرش اضافه شد.

اما یک اتفاق دیگر در کنکور سال 1403 نیز رخ داد که به دلیل یک مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر ممنوعیت پذیرفته‌شدگان تمامی دوره‌های رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی یا داروسازی در آزمون سراسری سال 1402 برای ثبت نام در آزمون سال بعد، مقرر شد یک افزایش ظرفیت ویژه آزمون سراسری سال 1403 صورت بگیرد.

براساس اعلام سازمان سنجش مقرر شد پذیرش همه پذیرفته‌شدگان تمامی دوره‌های رشته‌های پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی در آزمون سراسری سال 1402 و همچنین تمامی پذیرفته‌شدگان آزمون سراسری سال 1402 که در گروه‌های آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی یا علوم انسانی آزمون سراسری سال 1403، رتبه کشوری کمتر از 10 هزار کسب کرده‌اند و انتخاب رشته کرده و قبول شده‌اند، به صورت افزایش ظرفیتی ویژه در نظر گرفته شود که البته میزان این ظرفیت اعلام نشد.

جدول بررسی وضعیت ظرفیت مصوبه ماده واحده «افزایش ظرفیت پزشکی در مقطع عمومی» ابلاغ شده از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال‌های 1401 تا 1404

سال برگزاری کنکور ظرفیت علوم تجربی (رشته‌های با آزمون) ظرفیت دوره روزانه گروه علوم تجربی ظرفیت هدف تعیین شده شورا مجموع ظرفیت مصوب شورا ظرفیت پزشکی مصوب شورا ظرفیت دندانپزشکی مصوب شورا کنکور سراسری سال 1401 55 هزار و 467 نفر 38 هزار و 644 نفر 1600 نفر یک هزار و 784 نفر یک هزار و 609 نفر 175 نفر کنکور سراسری سال 1402 58 هزار و 774 نفر 40 هزار و 695 نفر 1920 نفر 3 هزار و 981 نفر 3 هزار و 516 نفر 465 نفر کنکور سراسری سال 1403 56 هزار و 480 نفر 45 هزار و 15 نفر 2304 نفر 5 هزار و 412 نفر 4 هزار و 744 نفر 668 نفر کنکور سراسری سال 1404 57 هزار و 149 نفر 40 هزار و 371 نفر 2765 نفر 5 هزار و 121 نفر 4 هزار و 465 نفر 656 نفر

در مجموع در چهار دوره اجرای مصوبه 16 هزار و 298 نفر ظرفیت اسمی (درج شده در دفترچه انتخاب رشته) برای رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی تعیین شده است. البته این جدول تنها ظرفیت اعلامی از سوی وزارت بهداشت به سازمان سنجش است. در حالی که به دلایل مختلف از جمله تعداد داوطلبان با نمره‌های مشابه همواره بیش از این تعداد به دانشگاه‌های علوم پزشکی به عنوان دانشجوی پذیرفته شده معرفی می‌شوند.

ضوابط پذیرش رشته‌های تحصیلی پزشکی و دندانپزشکی مربوط به مصوبه افزایش ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی

ماده واحده «افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی در مقطع عمومی» و ماده واحده «افزایش ظرفیت پذیرش دندانپزشکی در مقطع عمومی» مصوب جلسات 851 و 852 و 865 شورای عالی انقلاب فرهنگی، در آزمون سراسری سال 1404 اجرا می‌شود.

این افزایش ظرفیت به صورت کد رشته محل‌های مشخص و مجزا با درج محل تعهد خدمت در این دفترچه راهنما و صرفاً برای ارائه خدمت در شهرستان‌ها و مناطق محروم و کم برخوردار است. شرایط و ضوابط این افزایش ظرفیت، بر اساس آیین نامه اجرایی مصوب جلسه 30 مورخ 26 تیرماه 1401 شورای سنجش و پذیرش دانشجو به شرح ذیل است:

شرایط و ضوابط

1. پذیرفته شدگان کدرشته محل‌های فوق، دارای تعهد خدمت به مدت یک و نیم برابر طول دوره تحصیل در مناطق محروم و کم برخوردار هستند.

2. تعهدات فوق قابل خرید و جابجایی نیست.

3. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی محل قبولی، مکلف به اخذ تعهد خدمت محضری از پذیرفته شدگان کدرشته محل فوق مطابق اسناد تعهد محضری ابلاغ شده به دانشگاه‌های علوم پزشکی براساس ضوابط این آیین نامه در بدو ثبت نام است.

4. پذیرفته شدگان کد رشته محل مصوبه فوق، مجاز به جابجایی کدرشته محل قبولی نیستند.

5. پذیرفته شدگان کد رشته محل مصوبه فوق، مجاز به ادامه تحصیل تا قبل از گذراندن نیمی از دوران تعهد نیستند. در صورت ادامه تحصیل دانش آموختگان این سهمیه در مقطع تخصص، بخش باقیمانده از دوره تعهد خدمت باید پس از اتمام مقطع تخصص در محل خدمت دوره تعهد، انجام پذیرد. مدت تحصیل در دوره تخصص جزء مدت تعهد خدمت محسوب نخواهد شد.

6. ارائه مدرک تحصیلی پذیرفته شدگان کد رشته محل مصوبه فوق بعد از اتمام دوره تعهد، انجام می‌پذیرد.

7. دانش آموختگان این سهمیه، در طول زمان تعهد، مجاز به فعالیت پزشکی رسمی در سایر نقاط کشور نیستند.

8. شرط لازم برای شرکت در گزینش هر کدرشته محل مصوبه فوق، کسب حدنصاب نمره علمی 80 درصد گزینش آزاد رشته اصلی دوره روزانه آن دانشگاه (متناظر با کدرشته محل مصوبه) است.

9. تمامی داوطلبان امکان انتخاب این کدرشته محل‌ها را دارند. پذیرش در هر یک از این کدرشته محل‌ها به صورت آزاد و رقابتی ابتدا با اولویت داوطلبان بومی استان کد رشته محل‌های فوق انجام می‌شود و درصورت خالی ماندن ظرفیت و نبود داوطلب بومی حائز شرایط دارای حدنصاب نمره، پذیرش ظرفیت خالی مانده از میان سایر داوطلبانی که کد فوق را انتخاب کرده‌اند و حدنصاب نمره را دارا باشند، انجام می‌شود.

داوطلبان غیر بومی در صورت قبولی همانند داوطلبان بومی، مشمول تعهد خدمت کدرشته محل مربوطه و شرایط و ضوابط آیین نامه یادشده هستند.

تبصره: پذیرش در هر یک از کدرشته محل‌های استان سیستان و بلوچستان، به صورت آزاد و رقابتی ابتدا با اولویت داوطلبان بومی شهرها یا بخشهای تعیین شده آن کد رشته محل، در صورت خالی ماندن ظرفیت، داوطلبان بومی استان سیستان و بلوچستان و چنانچه باز هم ظرفیت خالی بماند از میان سایر داوطلبانی که کد فوق را انتخاب کرده‌اند و حدنصاب نمره را دارا باشند، انجام می‌شود.

داوطلب بومی شهر یا بخش، مطابق تعریف ارائه شده در دفترچه مشخص می‌شود.

توجه: مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر: ایرانشهر، بمپور، چاهبهار، دشتیاری، دلگان، راسک، زرآباد، سرباز، فنوج، قصرقند، کنارک، لاشار، مهرستان، نیکشهر و مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی زابل: زابل، زهک، نیمروز، هامون، هیرمند و مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی زاهدان: تفتان، خاش، زاهدان، سراوان، سیب سوران، گلشن، میرجاوه است.

انتخاب رشته آزمون سراسری سال 1404 از 11 شهریورماه آغاز می‌شود و داوطلبان تا 15 شهریورماه فرصت دارند که نسبت به انتخاب 150 کدرشته محل مورد علاقه خود اقدام کنند.