افزایش مقاومت جنین آزمایشگاهی؛ فناوری ایرانی برای درمان ناباروری

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، دکتر حنانه گلشاهی؛ عضو پژوهشگاه ابن‌سینای جهاددانشگاهی و از پژوهشگران برجسته حوزه مهندسی بافت و سلول‌درمانی، هم‌زمان با چهل‌وپنجمین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی، از نقش اثرگذار این نهاد در توسعه علمی کشور و مسیر حرفه‌ای خود سخن گفت؛ گلشاهی، دانش‌آموخته دکترای عمومی دامپزشکی و دکترای تخصصی پاتولوژی دامپزشکی از دانشگاه تهران است.

ورود به جهاد دانشگاهی؛ آغازی برای مسیر نوآورانه

وی درباره آغاز همکاری خود با جهاددانشگاهی اظهار کرد: از سال 1396، بلافاصله پس از فارغ‌التحصیلی، به‌عنوان پژوهشگر جوان به جهاددانشگاهی و پژوهشگاه ابن‌سینا پیوستم و اکنون در گروه مهندسی بافت و پزشکی بازساختی به‌عنوان عضو هیأت علمی فعالیت می‌کنم.

وی با اشاره به نقش کلیدی جهاددانشگاهی در رشد حرفه‌ای‌اش گفت: جهاددانشگاهی فقط یک محیط کاری نبود؛ بلکه نقطه عطفی در مسیر علمی و حرفه‌ای من بود. در این نهاد، یاد گرفتم چطور ایده‌ها را به راهکارهای عملی و پژوهش‌محور تبدیل کنم. فضای علمی و پویا، حمایت از خلاقیت و مأموریت‌محوری جهاددانشگاهی باعث شد تحقیقات من با نیازهای واقعی جامعه هم‌راستا شود.

تمرکز بر سلول‌درمانی و پزشکی بازساختی

گلشاهی حوزه فعالیت‌های علمی خود را چنین توصیف کرد: فعالیت‌های من عمدتاً در حوزه‌ی سلول‌درمانی و بیوتکنولوژی، به‌ویژه استفاده از فراورده‌های مشتق از سلول‌های بنیادی مزانشیمی است. این حوزه‌ها شامل درمان ناباروری مردان، بیماری‌های قلبی عروقی، بازسازی بافت‌های غضروفی و استخوانی و ترمیم زخم‌های پوستی هستند.

چهار پروژه کلیدی در جریان

گلشاهی به معرفی پروژه‌های در حال اجرای خود پرداخت و به تشریح اهداف و نتایج آن‌ها اشاره کرد.

وی تصریح کرد: نخستین پروژه، درمان آزواسپرمی غیرانسدادی با استفاده از فرآورده‌های بیولوژیک سلول‌های بنیادی است که با هدف بازگرداندن روند طبیعی اسپرم‌سازی در مردان نابارور و با رویکردی کم‌تهاجمی طراحی شده است. نتایج اولیه به‌دست‌آمده از این طرح، بیانگر اثربخشی قابل توجه آن در بهبود عملکرد تولیدمثل هستند.

گلشاهی خاطرنشان کرد: دومین طرح، افزایش کیفیت اسپرم در گاوهای با ارزش ژنتیکی بالا است که در آن با بهره‌گیری از فرآورده‌های سلولی، بهبود چشمگیری در پارامترهای کیفی اسپرم منجمد حاصل شده است. این دستاورد می‌تواند نقش مؤثری در ارتقاء راندمان اصلاح نژاد دام‌های برتر و بهبود بهره‌وری صنعت دامپروری ایفا کند.

وی ادامه داد: ارتقای محیط کشت جنین‌های آزمایشگاهی به‌عنوان سومین پروژه، با هدف افزایش مقاومت جنین‌ها نسبت به فرآیند انجماد و ارتقای کیفیت آن‌ها در حال اجرا است. این فناوری، با پشتوانه نتایج به‌دست‌آمده، در آینده می‌تواند در درمان ناباروری انسانی نیز مورد استفاده قرار گیرد.

گلشاهی گفت: در چهارمین طرح، مهار پیشرفت نارسایی قلبی با بهره‌گیری از سلول‌درمانی، تمرکز بر جلوگیری از آسیب به ارگان‌های حیاتی نظیر کلیه و کبد در بیماران قلبی است. در این مطالعه، از سلول‌های بنیادی به‌منظور کاهش پیشرفت آسیب سیستماتیک استفاده می‌شود؛ اقدامی که می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران دچار نارسایی قلبی کمک شایانی کند.

گلشاهی در پاسخ به پرسشی درباره موانع و دشواری‌های مسیر پژوهش، دکتر گلشاهی گفت: بزرگ‌ترین چالش‌ها، محدودیت دسترسی به مواد اولیه و تجهیزات آزمایشگاهی به‌دلیل تحریم‌ها و همچنین تأمین منابع مالی پایدار برای پیشبرد طرح‌ها بوده‌اند. با این حال، از طریق همکاری‌های بین‌رشته‌ای، مشارکت تیمی و حمایت‌های داخلی، توانسته‌ایم این موانع را تا حدی پشت سر بگذاریم.

راهکارهای پیشنهادی برای حمایت از نسل پژوهشگر

وی در ادامه، راه‌هایی برای حمایت بیشتر از پژوهشگران جوان پیشنهاد داد و گفت: جهاددانشگاهی می‌تواند با تسهیل ارتباط بین صنعت و پژوهش و ایجاد پل ارتباطی با سیاست‌گذاران حوزه سلامت، راه را برای تبدیل دستاوردهای پژوهشی به محصولات و خدمات هموار کند. همچنین تداوم حمایت‌های مالی، معنوی و تشویقی از پژوهشگران جوان، می‌تواند انگیزه‌های درونی را برای ماندن در کشور و ادامه مسیر علمی تقویت کند.

در پایان، گلشاهی ضمن تبریک چهل‌وپنجمین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی، اظهار کرد: جهاددانشگاهی در این 45 سال، نشان داده که می‌توان تلفیقی از دانش، خودباوری، نوآوری و تعهد به کشور را در یک نهاد علمی شاهد بود. امیدوارم این مجموعه همچنان در مسیر توسعه علمی کشور بدرخشد و پشتیبان پژوهشگران جوان باشد. این روز پرافتخار را به همه همکاران پرتلاش جهاددانشگاهی تبریک می‌گویم.