اقدامات پیشنهادی برای بهینهسازی برنامههای آموزش مجازی در شرایط فعلی و آینده

خبرگزاری فارس گروه آموزش و پرورش: دکتر زهرا مهربان دانشیار پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در یادداشتی نوشت: با توجه به شرایط فعلی حتی در صورت بهبود نسبی همه گیری کووید 19، این احتمال وجود دارد که تعداد قابل توجهی از خانوادهها از فرستادن فرزندان خود به مدرسه به دلایل نگران کننده زیر امتناع ورزند:
- ایفای نقش دانشآموزان به عنوان ناقل برای سایر اعضای خانواده
- نبود شرایط قابل اطمینان از سلامت و بهداشت محیط در مدارس (آبخوریها، سرویسهای یهداشتی، تغذیه در شرایط بهداشتی و...)
- عدم اطمینان از رعایت اصول و پروتکلهای بهداشتی توسط دانشآموزاندر محیط خارج از خانه مخصوصا در دوره ابتدایی
- عدم امکان استفاده از سرویس مدارس با رعایت پروتکلهای بهداشتی
- احتمال ابتلاء فرزندشان
- و...
لذا در شرایط کنونی بهترین اقدام، تداوم برگزاری آموزشها به طور مجازی است. معهذا به دلیل وجود کاستیها و مشکلاتی که تا کنون در این خصوص گزارش شده است. لازم است به منظور بهینهسازی شرایط آموزش مجازی اقدامات زیر به صورت ضربتی توسط آموزش و پرورش و سایر نهادها و وزارتخانهها صورت پذیرد.
اقدامات آنی و ضربتی
1- تأمین اینترنت رایگان و پر سرعت برای دانشآموزان و آموزگاران،
2- اجرای طرح پیمایش میدانی فوری توسط آموزگاران به منظور به دست آوردن آمار دانش آموزانی که به حداقل یک دستگاه هوشمند در خانه دسترسی ندارند و ارائه آمار به مدیران مدارس و یکجاسازی آمار توسط آموزش و پرورش برای محاسبه کاستیها و رفع آنها،
3- جلب مشارکت منابع مالی و فیزیکی برای رفع مشکلات مقطعی - از جمله تأمین دستگاه های هوشمند از جمله تلفن همراه و تبلت، و... و تحویل به موارد شناسایی شده در بند 2 در حداقل زمان ممکن،
4- جلب مشارکت شرکتهای تهیه برنامه های کاربردی به منظور تولید محتوای آموزشی کمک حجم و سبک و ارائه رایگان آنها به آموزگاران و دبیران در حداقل زمان ممکن،
5- اشاعه برنامههای کاربردی مدیریت کلاس [1] برای حضور و غیاب دانشآموزان توسط آموزگاران و مدرسه، حضور و غیاب آموزگاران در ساعات کلاسی برنامه هفتگی و مواردی از این قبیل،
6- عدم پرهیز از اتخاذ برنامههای آموزشی متحد الشکل برای دانشآموزان در یک مقطع و به جای آن شبیهسازی فضای آموزش مجازی با فضای آموزش حقیقی با استفاده از آموزشهای مجازی معلمان خود دانشآموزان،
7- تدوین فوری مقررات آموزشی متناسب با مدارس و آموزش مجازی (حضور و غیاب، ارزشیابی، تعیین حجم محتوای آموزشی برنامه های درسی، برنامه هفتگی، طول سال تحصیلی فعلی، و...) مطابق با شرایط کنونی،
8- تدوین برنامه پشتیبانی فوری از آموزشهای مجازی پس از رفع بحران به منظور رفع نواقص و اشکالات آموزشی احتمالی با جاماندگی برخی از دانشآموزان از تحصیل در این ایام.
اقدامات بلند مدت
به دلیل پتانسیلهایی بسیار زیاد برای آموزش مجازی به نظر میرسد پس از تجربه کنونی بهترین اقدام، برنامهریزی برای تداوم استفاده از رویکرد آموزش مجازی در آموزش و پرورش میباشد، بهگونهای که این شکل از آموزش به عنوان بازوی قدرتمندی برای تکمیل برنامههای آموزش حضوری به خوبی استفاده گردد.
به همین منظور پیشنهاد میگردد از همین لحظه و بدون واسپاری وقت به زمانی دیگر، سیاستگزاران نظام آموزش و پرورش در صدد برنامهریزی برای این مهم به عنوان یک برنامه همیشگی و پشتیبان آموزش در نظام آموزشی کشور باشند. که به عنوان نمونه میتوان به برپایی کلاسهای مجازی در روزهای پنج شنبه که مدتی است آموزش و پرورش در صدد بازگرداندن این روز به ایام آموزشی هفتگی میباشد، و یا تنها گزینه آموزشی در برخی از بحرانهای مقطعی اشاره نمود.
به منظور اجرای عملیاتی طرح آموزش مجازی استلزاماتی [2] به شرح زیر وجود دارند.
ایجاد زمینههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
- جذب منابع مالی فراسازمانی و ملی
- فرهنگ سازی و ایجاد نگرشی جدید در حوزهی سیاستگزاران آموزش و پرورش در مورد نقش، اهمیت، توانایی و تأثیرگذاری آموزشهای مجازی در آموزش و پرورش
- ایجاد آمادگیهای اجتماعی در والدین، دانشآموزان، معلمان، و مدارس، از طریق رسانهها در خصوص آموزش مجازی و جدی گرفتن نقش و اهمیت آن همانند آموزشهای حضوری
تدوین قوانین، و مقررات خاص آموزش مجازی
- همسو سازی قوانین و مقررات با شرایط و ویژگیهای آموزش مجازی از طریق ایجاد الزامات قانونی و وضع قوانین جدید ویژه آموزش در فضای مجازی
تأمین زیر ساخت [3] و تجهیزات
زیرساختهای ICT در آموزش
زیرساختهای ICT در آموزش مجازی فراهم کننده شالوده فناورانهای است که دانشآموزان، معلمان، و کادر مدرسه را قادر میسازد که به طیف گستردهای از ابزار، خدمات، منابع دیجیتال برای پشتیبانی از یادگیری - یاددهی و مدیریت مدرسه دسترسی داشته باشند [4].
چهار دسته مهم از زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات به شرح زیر میباشند:
1- وسایل دسترسی
2- زیرساختهای شبکه
3- نرم افزارها و برنامههای کاربردی
4- منابع پشتیبانی
وسایل دسترسی
دستگاههای هوشمند فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی که به طور مستقیم توسط دانشآموزان، معلمان و کارکنان مدرسه مورد استفاده قرار میگیرند [5].
زیرساختهای شبکه
زیرساختهای شبکه موجب اتصال وسایل دسترسی موجود به ابزار مورد نیاز، خدمات و منابع دیجیتالی میشوند. اجزای زیرساختهای شبکه عبارتند از: خدمات ارتباطات داخلی، کابل کشی و تجهیزات، خدمات ارتباط از راه دور، رایانههای سرور و دستگاههای ذخیره کننده پیوسته، تجهیزات مدیریت محیطی، نرمافزارهای عمل کننده برای رایانههای سرور، تجهیزات ارتباطی و سخت افزارهای مربوطه.
نرم افزارها و برنامههای کاربردی
نرمافزارها و برنامههای کاربردی قابلیتهای ویژهای برای تدریس، یادگیری و یا مدیریت دارند. نرمافزارهای کاربردی مورد نیاز و استفاده در مدارس میتواند شامل موارد زیر باشد:
1- سامانههای مدیریت محتوا
2- سامانههای یادگیری
3- سامانههای مدیریت کارکنان و دانشآموزان
4- سامانههای ارزیابی و گزارش
منابع پشتیبانی
منابعی که میتوانند زیر ساختهای ICT را پشتیبانی نمایند عبارتند از:
- افراد و مهارت
- فرآیندها
- خدمات تامین کننده خارجی
- منابع مالی
نقش مشارکتهای فراسازمانی و ملی در تأمین زیرساختها
در بخش تأمین زیرساختها، لازم است نهادها و سازمانهایی به عنوان نیروهای مشارکت کننده شرکت داشته باشند به عبارت دیگر این مهم به تنهایی توسط آموزش و پرورش به انجام نمیرسد. سازمانها و بخشهای مشارکت کننده میتوانند شامل موارد زیر باشند.
1- وزارت آموزش و پرورش
2- شرکت مخابرات
3- شرکتهای تامین کننده سخت افزار
4- شرکتهای تجهیزات شبکه
5- شرکتهای ارائه دهنده اینترنت
6- تولیدکنندگان نرمافزارها
7- اپراتورها
نقاط هدف در زیر ساخت
باید توجه داشت در این قسمت مهیا نمودن زیرساختها تنها مختص مدارس نبوده بلکه تجهیز نمودن باید به منازل دانشآموزان و معلمان نیز تعمیم یافته و آنها نیز تحت پوشش قرار دهد.
مدارس
- دسترسی کلاسها، کارگاهها، آزمایشگاهها، کتابخانه، سالنها مدرسه به تجهیزات فناورانه مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات
- دسترسی به اینترنت بی سیم با سرعت قابل قبول و رایگان
خانه
- دسترسی به دستگاههای هوشمند ارزان قیمت
- دسترسی به اینترنت با سرعت قابل قبول با قیمت ارزان یا رایگان
در این مورد باید طرح حمایتی توسط مشارکت کنندگان در تأمین زیرساخت در منازل دانشآموزان اجرا شود. و در مورد دانشآموزان و مدارس مناطق دور دست و محروم، دسترسی به تجهیزات فناورانه و اینترنت به صورت رایگان انجام گیرد.
تربیت و تأمین نیروی انسانی
معلمان، دستیاران و مربیان کارگاهها و آزمایشگاهها
برگزاری کلاسهای آموزش ضمن خدمت برای معلمان و مربیان با اهداف:
- آشنایی با نرمافزارهای مورد استفاده در کلاسهای مجازی و توانایی کامل کار با آنها و استفاده کامل از تمام قابلیتهای طراحی شده برای آنها
- توسعه و تقویت مهارت کار با نرم افزارهای سامانه مدیریت آموزش و یادگیری [6]
- توسعه و تقویت مهارتهای حرفهای در آموزش مجازی از جمله طراحی تمرین، آزمون، مدیریت کلاسی و آزمایشگاهی در فضای مجازی
- توسعه و تقویت مهارتهای رفع اشکالات نرم افزاری و سخت افزاری در حد قابل قبول
مدیران، معاونان و کادر اداری مدارس
برگزاری دورههای آموزش ضمن خدمت برای مدیران، معاونان، و کادر اداری مدرسه با اهداف:
- توسعه و تقویت مهارت کار با نرمافزار مدیریت وب سایت مدرسه و سایر برنامههای آموزش مجازی
- توسعه و تقویت مهارت کار با نرمافزارهای سامانه مدیریت آموزش و یادگیری
- آشنایی با سختافزارهای مورد استفاده در کلاس و شناخت اجزاء ظاهری آنها
- توسعه و تقویت مهارتهای رفع اشکالات نرم افزاری و سخت افزاری در حد قابل قبول
خانواده
آموزش والدین دانشآموزان با اهداف:
- توانایی استفاده از وبسایت مدرسه و سایر برنامههای کاربردی آموزش مجازی مورد نیاز فرزندان
- آشنایی با سختافزارهای مورد استفاده در خانه برای آموزش مجازی
- توانایی رفع اشکالهای نرم افزاری و سخت افزاری [7] در حد قابل قبول
[1] به عنوان مثال گوگل فرم google form و....
[2] مطابق با نتایج طرح پژوهشی "طراحی الگوی تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات با برنامه های درسی بر اساس برنامه درسی ملی"، سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی، 1391
[3] زیر ساخت (Infrastructure) عبارت است از ساختارهای اساسی فیزیکی و سازمانی که برای عملکرد یک جامعه، یا تشکیلات اقتصادی، یا خدمات لازم و ضروری می باشند.
[4] تارنمای دولت استرالیا، بخش آموزش، استخدام و ارتباط در محل کار
[5] Mobile Node
[6] (Learning Management System (LMS
[7] اشکالات سخت افزاری بسیار ساده در وسایل ارتباطی مانند لپتاپ و رایانههای شخصی، چاپگرها، نصب و به روز رسانی برنامههای کاربردی و رفع اشکالات احتمالی
انتهای پیام /
آموزش مدرسه دانشآموزان اینترنت