امیدواری یک شاعر برای دیده شدن «سرزمین شعر» مثل «خندوانه»

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، «سرزمین شعر» برنامه تازه وارد تلویزیون است که 64 شاعر در هشت گروه با یکدیگر رقابت و گروهی از کارشناسان حوزه شعر و ادبیات اشعار آنها را داوری می‌کنند. ناصر فیض، علیرضا قزوه، محمد کاظم کاظمی و علی محمد مودب داوران برنامه هستند و محمد مهدی سیار اجرای برنامه را به عهده دارد.

محسن کاویانی، شاعر، توجه صداوسیما در دوره تحول به حوزه شعر و ادبیات را خوب دانست و گفت: البته این توجه می‌تواند بیشتر هم باشد، توقع ما بالاتر است. «سرزمین شعر» یکی از برنامه‌های مرتبط با حوزه شعر و ادبیات است که با اقبال مردم مواجه شده است.

کاویانی همچنین در پاسخ به این سؤال که «رئیس رسانه ملی طی سه سال اخیر حدود پنج مرتبه با شاعران دیدار داشته و آنها دغدغه‌های خود را پیرامون زبان فارسی و شعر مطرح کردند؛ آیا ترتیب دادن چنین برنامه‌هایی همراستا با دغدغه‌های شاعران و پاسخگوی نیاز زبان فارسی است؟» گفت: بسیار زیاد، اما بازهم جای کامل‌تر شدن فراوان است و دغدغه‌ها به چندمورد خلاصه نمی‌شود. همین که شاعران و نویسندگان گوش شنوایی را در یک مسئول می‌بینند خود یک اتفاق بزرگ است.

وی درباره برنامه «سرزمین شعر» که این روزها از شبکه 4 پخش می‌شود هم گفت: برنامه سرزمین شعر برای شروع نو‌آوری در ادبیات کشور و پیوند مردم با شعر جوان امروز یک اتفاق خوب و جدید و فتح باب روزهای خوبی در ادبیات است. هراتفاق نو مسلماً در گام‌های بعدی باید با جدیت بیشتری مسیر تکامل و پیشرفت خود را طی کند. به طور حتم نقدهایی به این برنامه وارد شده است. نقدهایی مثل مشخص نبودن معیارها و ملاک‌های معقول و قابل تشخیص و قطعی در داوری‌ها، اطلاع رسانی ضعیف و مشخص نبودن چگونگی دعوت از شاعران و جا ماندن خیلی از شاعران خوب از کاروان این رقابت دوستانه، مشخص نبودن میزان توجه به قالب‌ها و موضوع‌های مختلف در اشعار گوناگون، از جمله نقدها بود که اگر ادامه دار شود باید برای آنها تدبیر کرد.

این شاعر با بیان اینکه «سرزمین شعر» با اقبال مردم مواجه شده است گفت: سرزمین شعر یک نقطه عطف عالی است که مورد توجه حجم عظیمی از عوام و خواص در فضای ادبیات قرار گرفت و آن‌ها را به عرصه‌ای کشاند که چه از روی اعتراض و چه از روی تحسین به ارائه نظر پرداختند. این امر حاکی از آن است که شعر هنوز تا چه میزان بین مردم خاطرخواه و دنبال کننده داشته و چه جایگاه رفیعی دارد. بنده گاهی از همین مردم نظراتی می‌شنیدم که به مراتب از نظرات نخبگان این فضا راهگشاتر، کارسازتر و حرفه‌ای‌تر بود.

وی به تأثیر بالای ساخت چنین برنامه‌هایی در پاسداشت و گسترش زبان فارسی، بر ضرورت مدیریت فضای رقابتی برنامه به‌خصوص برای شاعران جوان تاکید و درباره حضور بانوان بانوان سرگروه و بانوان شاعر دراین برنامه گفت: پیشرفت و حضور بانوان در شعر و ادبیات پارسی در سال‌های پس از انقلاب واقعاً بی‌سابقه و غیرقابل انکار است. این مسئله را هرساله در دیدار شاعران با رهبری نیز می‌توان دید. اما در برنامه سرزمین شعر باید گفت این موضوع به نظرم اتفاقی‌است که زیباست اما ملاک و شرط نیست.

کاویانی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه «حضور شاعران پارسی گوی در سرزمین شعر فارغ از مرزهای جغرافیایی به نوعی نشان از گستردگی و اشاعه این زبان در دنیا دارد. این امر پیش از این کمتر در برنامه‌های مشابه دیده شده است. از نظر شما این موضوع چقدر به زبان فارسی کمک خواهد کرد؟» عنوان کرد: مسلما این همزبانی ها باخود همدلی‌ها را نیز به همراه دارد و کمک شایانی به زبان پارسی خواهد کرد. من معتقدم این اتفاق افتاد اما کافی نبود. توقع شاعران پارسی زبان این است که وقتی میگوییم سرزمین شعر یعنی مرزهای این سرزمین فراتر از مرزهای جغرافیایی باشد و تعداد شاعران پارسی زبان غیر ایرانی در برنامه به چشم بیاید که این اتفاق چندان پررنگ نبود.

وی افزود: هرچند حضور یک داور افغانستانی در بین چهار داور این برنامه یک اتفاق عالی و درخشان بود؛ اما امیدوارم این مورد برای شاعران حاضر در این برنامه پر رنگ‌تر باشد و شاهد تعداد شاعران شرکت کننده غیرایرانی بیشتری باشیم.

به گفته وی مسیر پیش روی صدا و سیما در حوزه زبان فارسی و خصوصاً شعر، مسیری سخت، اما روشن است. به قول جناب حافظ: در بیابان گر به شوقِ کعبه خواهی زد قدم. سرزنش‌ها گر کُنَد خارِ مُغیلان غم مخور.

گام بلند در حیطه ادبیات

رضا یزدانی، شاعر با بیان اینکه رسانه ملی گام بلند و درستی با تولید برنامه «سرزمین شعر» برداشت و نشان داد برای مدیران رسانه ملی شعر فقط یک هنر تشریفاتی نیست و می‌تواند از حاشیه بودن به اصل برسد گفت: البته این گامِ نخست بود و ان‌شاءلله با برنامه سازی حرفه‌ای‌تر و حمایت‌های بیشتر شاهد روزی باشیم که مسابقه‌هایی مثل سرزمین شعر دغدغه مردم بشود.

وی درباره میزان توجه صدا و سیما در دوره تحولی‌اش به حوزه شعر و ادبیات اظهار کرد: در سال‌های گذشته و در دوره‌های مختلف مدیریتی در رسانه ملی توجه به شعر در قالب برنامه‌های مختلف مدنظر بوده، اما خوشبختانه در دوره فعلی این اهتمام از سوی مدیران صداوسیما به طور ویژه‌ای مشهود است.

این شاعر افزود: دعوت از شاعران در برنامه‌های گفت‌وگومحور و مناسبتی و توجه ویژه به شب شعرها و کنگره‌ها و گفت‌وگو با شعرا و نویسندگان از شاهدمثال‌های این اهتمام ویژه است که ان شالله تداوم پیدا کند.

یزدانی درباره دیدارهای رئیس رسانه ملی با شعرا که تاکنون پنج جلسه آن برگزار شده است گفت: اینکه رئیس رسانه ملی در کنار دیدار با اقشار مختلف، جلسه‌ای ویژه برای دیدار با شاعران و نویسندگان تدارک می‌بیند نشان از شناخت او از نقش ویژه این قشر از هنرمندان است. البته باید از توجه ایشان و همکارانشان تشکر کرد.

وی افزود: به هرحال زبان و ادبیات فارسی مهم‌ترین ابزار کار دست اندرکاران رسانه ملی است؛ از سریال‌ها و فیلم‌ها گرفته تا اخبار و برنامه‌های تولیدی و حتی پیام‌های بازرگانی. مگر می‌توان بدون کلمه و کلام به جنگ رسانه‌ای علیه دشمن‌های انقلاب رفت؟ رسانه‌های قدرتمند جهان با استفاده از زبان و ادبیاتشان در حال سیطره فکری و فرهنگی بر مردم کشورها هستند و بدون تردید شناخت ظرفیت‌های زبان و ادبیات فارسی و یاری گرفتن از قشری که کارش شناسایی این ظرافت‌ها و ظرفیت‌هاست، رسانه ملی را کمک شایانی می‌کند.

وی با اشاره به برنامه «سرزمین شعر» گفت: نمی‌توان گفت پیش از سرزمین شعر، شعر در رسانه حضور نداشت، اما الحق و الانصاف تولید برنامه‌ای در حد و قواره سرزمین شعر گام بسیار بلند و رو به جلویی در گسترش شعر فارسی در میان اقشار مختلف جامعه بود. تا قبل از این معمولاً شاعران در حاشیه برنامه‌ها حضور داشتند، اما سرزمین شعر باعث شد تا شاعران به عنوان یک عنصر اصلی و صحنه‌گردان در قالب رسانه بروز و ظهور داشته باشند و همین به صحنه آمدن و اصل قرار گرفتن از اولین نتایج سرزمین شعر است.

یزدانی با اشاره به اینکه سرزمین شعر در میان شاعران و نخبگان با استقبال خوبی مواجه شده است، اما اینکه این برنامه بتواند از سوی مخاطبان غیرحرفه‌ای شعر هم مورد توجه قرار بگیرد نیازمند کارگردانی حرفه‌ای و دقیق است که بتواند از ظرفیت‌های مردم‌پسند شعر هم استفاده کند تا مردمی که به صورت حرفه‌ای از شعر بهره مند نیستند خود را در رویارویی با شاعران غریبه نبینند گفت: کمااینکه تا سالیان دراز، مردم ایران با شعر فارسی عجین و هم‌نشین بودند.

این شاعر افزود: ساخت چنین برنامه‌هایی حتماً و قطعاً در پاسداشت و گسترش زبان فارسی مؤثر است. اینکه متاسفانه در سال‌های اخیر مردم از شعر به صورت حرفه‌ای جدا شدند، ریشه در مسائل مختلفی از قبیل آموزش و پرورش و موسیقی دارد. چرا که نه مثل گذشته گلستان سعدی متن درسی است و نه خوانندگان از اشعار شاعران بزرگ استفاده می‌کنند.

وی با بیان اینکه ما نیاز به بازگشت به گذشته داریم؛ به گذشته‌ای که شعر فارسی نقل محافل بود و در جای جای سنت‌ها و آداب و رسوم و مناسک و حتی تفریحات و شب‌نشینی ایرانی‌ها جایگاه مهمی داشت عنوان کرد: اگر شعر فارسی امروز در مهم‌ترین رسانه ایران به جایگاه اصلی‌اش برگردد، می‌تواند نسل جدید را از بن‌بست بی‌زبانی و بد زبانی که متاسفانه فراگیر هم شده، رهایی بخشد و سرزمین شعر می‌تواند به شعر این جایگاه را بدهد‌.

یزدانی افزود: سرزمین شعر از برنامه‌های تراز حوزه شعر نه تنها عقب نیست، جلوتر هم هست. البته باید خودش را به جذابیت برنامه‌های دیگر برساند، چه از نظر کارگردانی و چه از نظر جاذبه‌های ظاهری و رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی.

وی در ارزیابی حضور چهره‌های جوان و کمتر شناخته شده در این برنامه نیز گفت: حضور شاعران جوان و توانمند یعنی شعر هنوز زنده است و دارد سفیران خودش را پرورش می‌دهد. از سوی دیگر باعث ایجاد انگیزه برای جوان‌هایی می‌شود که احساس می‌کنند طبع شعری دارند و جایی هست که استعدادشان را به نمایش بگذارند.

این شاعر در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه «حضور شاعران پارسی گوی در سرزمین شعر فارغ از مرزهای جغرافیایی به نوعی نشان از گستردگی و اشاعه این زبان در دنیا دارد. این امر پیش از این کمتر در برنامه‌های مشابه دیده شده است. از نظر شما این موضوع چقدر به زبان فارسی کمک خواهد کرد؟» عنوان کرد: قطعاً تا زمانی که شعر و ادبیات فارسی جهانی نشود، نمی‌توان گفت حقش ادا شده است و یکی از چیزهایی که می‌تواند در جهانی شدن این هنر نقش ایفا کند استفاده از ظرفیت شاعران پارسی گو و پارسی دوست کشورهای دیگر است که در سرزمین شعر حضور فعال و چشمگیری داشتند به طوری که یکی از چهار داور برنامه از شاعران و اساتید افغانستان هستند و تعدادی از شرکت‌کننده‌ها نیز از اهالی آن دیار بودند.

یزدانی در خاتمه درباره مسیر پیش روی صدا و سیما در حوزه زبان فارسی و خصوصاً شعر گفت: رسانه ملی گام بلند و درستی صداوسیما با تولید برنامه سرزمین شعر برداشت و نشان داد برای مدیران رسانه ملی شعر فقط یک هنر تشریفاتی نیست و می‌تواند از حاشیه بودن به اصل برسد.

وی افزود: البته این گام اولین گام بود و ان‌شاءلله با برنامه سازی حرفه‌ای‌تر و حمایت‌های بیشتر شاهد روزی باشیم که مسابقه‌هایی مثل سرزمین شعر بشود دغدغه مردم و مثل برنامه‌هایی پرمخاطبی چون خندوانه و دورهمی مورد توجه قرار بگیرد. در آخر هم پیشنهاد می‌کنم در دوره‌های بعد سرزمین شعر از ظرفیت تماشاگر که به رونق و پر شور شدن مسابقه می‌شود، استفاده کنند.