انتقاد از تصاویر نامناسب هوش مصنوعی در کمپین جدید شهرداری تهران

سازمان زیباسازی شهرداری تهران به منظور فرهنگ‌سازی و مصرف بهینه آب کمپینی به اسم «خیلی گلی، به بستن ادامه بده» راه انداخته است. در حالی که کمپین «خیلی گلی» دعوتی صریح به صرفه‌جویی آب است اما انتخاب تصویر دقیقاً در نقطه مقابل خواست طراحان است.

استراتژیست و گرافیست کمپین مصرف بهینه آب تصویر مردی در حال شستن ماشین و زنی در حال شستن ظرف را انتخاب کرده‌اند و در زیر عکس به عنوان کپشن خبر داده‌اند که ملت در تابستان 1404 چهارده و نیم درصد کمتر آب مصرف کرده‌اند. اول اینکه نگارنده به حکم خبرنگار بودن اصولاً دنبال صحت‌سنجی آمار‌های منتشرشده است.

بنابراین بعد از خواندن این کپشن به دنبال اصل خبر رفته و به حرف‌های سخنگوی صنعت آب کشور رسیدم. عیسی بزرگ‌زاده ضمن اعلام کاهش 40 درصدی ورودی آب به سدهای کشور گفته بود «اگر همراهی مردم، خط طالقان، 14/5درصد کاهش مصرف و برخی تمهیدات نبود آب پایه مردم آسیب می‌دید».

بعد از خواندن حرف‌های آقای سخنگو حقیقتاً متوجه خطر جدی کمبود آب شدم. نکته اما اینکه هنوز خیلی از روزهای تابستان و قطع شدن 2 تا 3 ساعته آب و برق نمی‌گذرد.

به عنوان یک ناظر که در آن ایام در این شهر زندگی کرده‌ام احتمال قریب به یقین علت این کاهش را در کم‌فشار شدن و قطع شدن آب در آن روزها می‌بینم. بنابراین در شرایط خطرناکی که وضعیت آبی کشور تشویق مردم به کم مصرف کردن باید قدرت نفوذی بیشتری داشته باشد اما بیایید فارغ از مسئله آماری به فرم و محتوای کمپین بپردازیم.

مسئله‌ای که در مواجهه اولیه با دیدن تصاویر این کمپین توی ذوق می‌زند تولید تصاویر با هوش مصنوعی است. اگر این را بپذیریم که تصاویری که با هوش مصنوعی تولید می شود به لحاظ کیفیت (رزولوشن) در حد مطلوب است اما از نظر پیام‌رسانی و ارتباط انسانی با فاصله زیادی از عکس شکست می‌خورد، در مرحله بعد «پرامپت» یا دستوری است که طراح کمپین به هوش مصنوعی داده است.

احتمالاً استراتژیست محترم از هوش مصنوعی خواسته که عکسی تولید کند که در آن از شهروندی که در تابستان آب کمتری مصرف کرده تشکر کند. هوش مصنوعی بی‌نوا هم نه گذاشته و نه برداشته و تصویر مردی که با سطل کف در حال شستن ماشین است را تولید کرده؛ تصویری که از اتفاق نهایت بی‌توجهی به مصرف بهینه آب را می‌رساند.

از طرف دیگر هم برای آنکه جنس‌اش جور باشد تصویر زنی که وسط ظرف شستن لای کار مانده است را به همراه دسته‌گلی به گردن تولید کرده است. نمی‌خواهم شبیه آدم‌های دگمی که با تکنولوژی مخالفت می‌کنند با هوش مصنوعی سر ناسازگاری بگذارم. اما واقعیت این است که استفاده از هوش مصنوعی هم بلدی می‌خواهد.

در آخر اینکه، کمپین «خیلی گُلی» نمونه‌ای از اجرای ناموفق این روزهای تبلیغات شهری است. درحالی‌که ممکن است نیت کمپین‌نویس و کمپین‌گذار مثبت باشد اما نتیجه‌ی نهایی بیشتر از اینکه باعث تغییر رفتار شهروندان شود، اسباب خنده و تمسخر است.

اگر هدف حقیقی شهرداری ترویج فرهنگ صرفه‌جویی است، لازم بود تصویری از دل واقعیت‌های روزمره و تجربه‌ی واقعی مردم بیرون بیاید، نه از دل هوش مصنوعی و لبخندهای بی‌روح و گردن‌آویزهای گلی.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.