انقلاب پلاستیک در راه است؟

محققان کشف کرده‌اند که پلاستیک‌های گیاهی وقتی در معرض نور خورشید و آب دریا قرار می‌گیرند، میکروپلاستیک‌های کمتری نسبت به نمونه معمولی خود آزاد می‌کنند. این یافته، پتانسیل پلاستیک‌های زیستی را به‌عنوان جایگزینی سازگارتر با محیط زیست برای پلاستیک‌های سنتی مشتق شده از نفت برجسته می‌کند.

پلاستیک‌های گیاهی در مقابل پلاستیک‌های معمولی

این تحقیق به سرپرستی پروفسور هوم داکال از دانشگاه پورتسموث انگلستان و کارشناسان موسسه دریایی فلاندر (VLIZ) در بلژیک، تجزیه 2 نوع پلاستیک را در شرایط سخت مقایسه کرد.

در این تحقیق، پلاستیک زیستی ساخته شده از مواد اولیه طبیعی و پلاستیک معمولی ساخته شده از مشتقات نفتی به مدت 76 روز در معرض نور شدید یو وی و آب دریا قرار گرفتند و 24 ماه نور خورشید در اروپای مرکزی شبیه‌سازی کرد.

پروفسور داکال اظهار کرد که پلاستیک‌های زیستی به‌عنوان جایگزینی برای پلاستیک‌های معمولی مورد توجه قرار گرفته‌اند، اما اطلاعات کمی در مورد منبع بالقوه آلودگی میکروپلاستیک‌ها در محیط‌های دریایی وجود دارد.

درک نحوه رفتار این مواد در مواجهه با محیط‌های شدید بسیار مهم است، بنابراین می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که چگونه در کاربرد‌های دریایی، مانند ساخت بدنه قایق، از آنها استفاده می‌شود و چه تأثیری بر اقیانوس دارند.

علل آلودگی میکروپلاستیک‌ها

آلودگی میکروپلاستیک به‌عنوان یکی از مبرم‌ترین مسائل زیست‌محیطی است. این ذرات ریز پلاستیکی با اندازه کمتر از پنج میلی‌متر، به اکوسیستم‌های دریایی نفوذ می‌کنند و تهدیدی جدی برای آبزیان محسوب می‌شوند و به‌طور بالقوه وارد زنجیره غذایی انسان می‌شوند. برای مبارزه موثر با این مشکل رو به رشد، ابتدا باید دلایل اصلی تکثیر میکروپلاستیک‌ها در اقیانوس هایمان را درک کنیم.

سونامی زباله‌های پلاستیکی

مقصر اصلی بحران میکروپلاستیک، مقدار حیرت‌انگیز زباله‌های پلاستیکی است که روزانه وارد اقیانوس‌ها می‌شود. این هجوم بی‌امان زباله‌های پلاستیکی، از بسته‌بندی‌های یکبار مصرف گرفته تا وسایل دور ریخته شده، زمینه را برای تشکیل میکروپلاستیک‌ها فراهم می‌کند.

تکه‌تکه شدن زباله‌های پلاستیکی

با عوامل محیطی مانند اشعه ماوراء بنفش، باد و امواج، اقلام پلاستیکی بزرگتر شروع به تخریب و تکه‌تکه شدن به قطعات کوچکتر می‌کنند. این فرآیند تجزیه فیزیکی با شرایط سخت موجود در محیط‌های دریایی را تسریع می‌کنند. در نتیجه، زباله‌های پلاستیکی که زمانی دست نخورده بودند، به تدریج به ذرات میکروپلاستیک تجزیه می‌شوند که اقیانوس‌ها را آلوده می‌کنند.

میکروپلاستیک‌های اولیه

علاوه بر تکه‌تکه شدن زباله‌های پلاستیکی بزرگ‌تر، میکروپلاستیک‌ها می‌توانند مستقیماً به شکل میکروسکوپی وارد اقیانوس‌ها شوند. این ذرات که به‌عنوان میکروپلاستیک اولیه شناخته می‌شوند، برای کاربرد‌های مختلفی مانند لایه‌بردار‌های آرایشی، ساینده‌های صنعتی و الیاف مصنوعی پوشاک ساخته می‌شوند. هنگامی که این محصولات استفاده یا شسته می‌شوند، میکروپلاستیک‌های موجود در آنها می‌توانند به راحتی به آبراه‌ها و در نهایت اقیانوس‌ها راه پیدا کنند.

تاثیر میکروپلاستیک‌ها بر زندگی دریایی

هنگامی که میکروپلاستیک‌ها وارد محیط‌های دریایی می‌شوند، تهدید قابل توجهی برای موجودات آبزی محسوب می‌شوند. بسیاری از گونه‌های دریایی، به‌طور ناخواسته این ذرات پلاستیکی را می‌بلعند و آنها را با غذا اشتباه می‌گیرند. این مصرف می‌تواند منجر به سوء تغذیه، انسداد گوارشی و حتی گرسنگی شود. علاوه بر این، میکروپلاستیک‌ها می‌توانند به‌عنوان ناقل مواد شیمیایی مضر عمل کنند و سموم را به شبکه غذایی دریایی وارد کنند.

نتایج این تحقیق نشان داد که مواد پلاستیکی گیاهی 9 برابر کمتر از پلاستیک معمولی میکروپلاستیک آزاد می‌کند.

سازمان بین‌المللی اقیانوس‌ها اعلام کرد که هر دقیقه یک کامیون زباله پلاستیکی به اقیانوس‌ها ریخته می‌شود که به مشکل رو به رشد آلودگی میکروپلاستیک کمک می‌کند.

پروفسور داکال عنوان کرد که با دانستن تاثیر انواع پلاستیک بر محیط زیست، می‌توانیم انتخاب‌های بهتری برای محافظت از اقیانوس‌های خود داشته باشیم. محققان پلی پروپیلن، پلیمر صنعتی معمولی غیرقابل تجزیه و بازیافت را با پلی لاکتیک اسید (PLA)، پلیمر زیست‌تخریب‌پذیر مقایسه کردند.

پروفسور داکال هشدار داد: یافته‌های ما نشان می‌دهد که پلی لاکتیک اسید، میکروپلاستیک کمتری آزاد می‌کند، به این معنی که استفاده از پلاستیک‌های گیاهی به جای پلاستیک‌های نفتی ممکن است ایده خوبی برای کاهش آلودگی پلاستیکی در اقیانوس به نظر برسد، اما باید مراقب باشیم، زیرا میکروپلاستیک‌ها هنوز به وضوح آزاد می‌شوند و این یک نگرانی است.

نتایج این تحقیق همچنین نشان داد که اندازه و شکل میکروپلاستیک‌های آزاد شده بر اساس نوع پلاستیک متفاوت است. پلاستیک معمولی قطعات کوچک‌تری را آزاد می‌کند و در مقایسه با پلاستیک‌های گیاهی، شکل‌های فیبر مانند کمتری دارند.

پروفسور داکال گفت: به‌طور کلی تحقیقات ما بینش‌های ارزشمندی را در مورد رفتار انواع مختلف پلاستیک تحت عوامل محیطی ارائه می‌دهد که برای کار آینده ما برای مقابله با آلودگی پلاستیک مهم است.

وی در پایان گفت نیاز آشکار به تحقیقات مستمر و اقدامات پیشگیرانه برای کاهش تاثیر میکروپلاستیک‌ها بر اکوسیستم‌های دریایی وجود دارد.

پلاستیک‌های گیاهی امیدی به آینده

مبارزه با آلودگی میکروپلاستیک در اقیانوس‌های ما همچنان ادامه دارد و توسعه پلاستیک‌های گیاهی جدید بارقه‌ای از امید را ارائه می‌دهد. در حالی که نتایج تحقیق کنونی نشان می‌دهد که پلاستیک‌های گیاهی نسبت به پلاستیک‌های معمولی میکروپلاستیک کمتری آزاد می‌کنند، وجود این ذرات ریز در اقیانوس‌های ما همچنان موردی نگران‌کننده است.

ابتکار انقلاب پلاستیک که پروفسور داکال عضو آن است، نقش مهمی در پیشبرد تحقیقات، اطلاع‌رسانی سیاست‌ها و کمک به تلاش جهانی برای پایان دادن به آلودگی پلاستیکی ایفا می‌کند و ادامه کاوش در راه‌حل‌های نوآورانه، افزایش آگاهی و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه برای محافظت از اکوسیستم‌های دریایی در برابر اثرات مضر میکروپلاستیک‌ها ضروری است.

مقاله کامل این تحقیق در مجله Ecotoxicology and Environmental Safety منتشر شده است.

منبع: ایسنا