اوضاع کتابخانه‌های کانون پرورشی در دهه 70/ طرح «کانون و مدرسه» تعطیل اما ماندگار شد

خبرگزاری فارس 1401/08/24 - 09:22 مشاهده در مرجع

به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، مهم‌ترین بخش کانون پرورش فکری و قلب تپنده آن با سابقه حدود 60 سال مراکز فرهنگی و یا کتابخانه‌هایش است. این مراکز فعالیت‌های گسترده‌ای را در ابعاد هنری، ادبی و فرهنگی برای رده سنی کودکان و نوجوانان انجام می‌دهد که از نظر بسیاری به‌دور است.

مراکز فرهنگی فقط امانت گرفتن کتاب را به متربیان آموزش نمی‌دهد، بلکه هنرهای نمایشی، تجسمی و ادبی چون شاعری، نویسندگی، نمایشنامه نویسی و غیره را به کمک مربیان موجود در این مراکز به عضو‌های کانون آموزش می‌دهند. تمام فعالیت‌های کانون در سه بخش ادبی، هنری و فرهنگی تقیسم می‌شود و در حال حاضر حدود 64 فعالیت است که با یک سیر نظام‌مند از کشف استعداد تا پرورش آن در کانون توسط مربیان انجام می‌شود.

خبرگزاری فارس سعی کرده در روایت «کانون پس از انقلاب» به ابعاد مختلف کانون در دوران 18 ساله مدیریت چینی‌فروشان بپردازد. قاسم کریمی، معاون فرهنگی کانون پرورش فکری که 15 سال از دوران 18 ساله مدیریت چینی‌فروشان در این سمت بوده است، با ما در این باره به گفت‌وگو نشست.

کتابخانه‌های کانون سابقه‌ای حدوداً 60 ساله دارد

قاسم کریمی، معاون فرهنگی سال‌های 71 تا 86 در خصوص فلسفه کتابخانه‌های کانون گفت: کتابخانه‌های کانون سابقه‌ای حدوداً 60 ساله دارد و شاید اولین بخشی که در کانون ایجاد شد، ساخته شدن همین کتابخانه‌ها بود. در آن زمان اگر تولیدی هم صورت می‌گرفت، تولیدات کتاب برای بچه‌های عضو در کتابخانه‌ها بود به دلیل اینکه در کتابفروشی‌ها کتاب کودک و نوجوان خیلی کم بود و نویسندگان حوزه کودک هم خیلی محدود بودند، از آن زمان تا به حال نیز کتابخانه‌های کانون با شکل و چهر‌ه‌ای نو طراحی شدند. فضای کلی و بخش‌های مختلف کانون مثل سالن قرائتخانه، سالن‌های چند منظوره‌ای که بچه‌ها برای فعالیت‌های هنری و ادبی مختلف از آن‌ها استفاده می‌کردند دربسته و محدود نبود و همه باهم ارتباط داشتند؛ طوری که 2 مربی می‌توانستند کل مراکز فرهنگی و یا کتابخانه‌ها را کنترل کنند.

یکی از مراکز فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

مراکز فرهنگی و هنری بیش از 40 فعالیت هنری و ادبی را انجام می‌دادند

وی در خصوص رشد فعالیت‌های کتابخانه‌ها و تبدیل شدن آنها به مراکز فرهنگی گفت: به مرور زمان فعالیت‌های کتابخانه‌ها بیش‌تر شد و از حد همان چند کلاس و امانت دادن کتاب تبدیل شد به مراکز فرهنگی و هنری. این مراکز فرهنگی به نوعی بیش از 40 فعالیت انجام می‌دادند. انواع فعالیت‌های ادبی و هنری انجام می‌شد و در عین حال برای بچه‌هایی که به کارهای ادبی چون نویسندگی و شاعری علاقه‌، پیش زمینه و یا استعداد داشتند، کلاس های خاصی تشکیل می‌شد. به همین دلیل 2 مرکز جدی در کانون به نام‌های مرکز آفرینش‌های ادبی و هنری تشکیل شد که بسیاری از شعرا و نویسندگان و سایر هنرمندان حال کشورمان از همین مراکز ادبی و هنری عبور کردند.

فعالیت‌های کانون محدود به تعداد افراد شرکت‌کننده نبود

کریمی با اشاره به نحوه برگزاری فعالیت‌ها در مراکز فرهنگی کانون بیان کرد: به همین صورت فعالیت کتابخانه‌های کانون بیش‌تر شد و ادامه یافت. فعالیت‌هایی که در کانون صورت می‌گرفت، قائم به این نبود که حتماً باید تعداد شرکت‌کننده‌ها از حدی بیش‌تر باشد، بلکه در خیلی از موارد مربیان کانون تلاش‌شان بر این بود که حتی اگر یک عضو علاقه‌مند به کانون آمد و سایر هم‌دوره‌هایش نیامده‌اند با او کار می‌کردند و این که آموزش تعطیل شود وجود نداشت.

کانون در طول سال‌های مختلف، عضوهای بسیاری را جذب کرد

وی با بیان اینکه انتخاب مربیان کانون با حساسیت صورت می‌گرفت، اظهار داشت: مربیان کانون هم به شیوه‌ها و با ویژگی‌های خاصی انتخاب می‌شدند و مهم‌ترین ویژگی باید این می‌بود که وقتی یک کودک یا نوجوان از جلوی در کانون عبور می‌کرد و داخل کانون را نگاه می‌انداخت، باید با نگاه مربی و رفتارش جذب کانون می‌شدند. نه از آن جهت که این مربی باید چهره و یا لباس خاصی داشته باشد، بلکه نوع برخورد و ارتباطی که مربی می‌تواند با کودک و نوجوان برقرار کند و او را عضو و جذب کانون کند، مهم است و به همین دلیل است که کانون در طول سال‌های مختلف عضوهای بسیاری را جذب کرد.

مربیان در قصه‌گویی رشد خوبی داشتند

وی در ادامه افزود: خوشبختانه مجموعه‌ای از فعالیت‌ها باعث رشد کانون شد؛ طوری که ظرفیت حضور در جشنواره‌ها تقویت شد. به طور مثال جشنواره قصه‌گویی کانون که الان قدمتی بیش از 20 سال دارد، کمک کرد تا قصه‌گویان کانون که عمدتاً مربیان کانون بودند به توانایی‌های خوبی در این حرفه دست پیدا کردند تا از ابزارهای مختلف برای قصه‌گویی استفاده کنند.

مرز‌ها در کانون بسیار مهم بود

کریمی در خصوص تربیت اجتماعی کودکان و نوجوانان در فعالیت‌های هنری گفت: کانون اصرار داشت بچه‌ها در کارهای فرهنگی شرکت کنند، اما در هنرهای نمایشی این نکته خیلی مهم بود که اگر کودک و یا نوجوانی کم رو یا خجالتی است و وارد کتابخانه می‌شود، کم‌رویی او جبران شود تا بتواند در جامعه حرف‌های خود را بزند، اما نباید او به پررویی برسد، این مرز‌ها در کانون بسیار مهم بود.

مراسم هفته کودک کانون پرورش فکری

طرح «کانون و مدرسه» تعطیل، اما ماندگار شد

معاون فرهنگی سال‌های 71 تا 86 کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در خصوص طرح «کانون و مدرسه» بیان کرد: سال 1379 وقتی که حسین مظفر، وزیر وقت آموزش و پرورش بود با پیشنهاد وی و تائید معاونت فرهنگی سازمان برنامه‌ریزی و بودجه کشور از کانون خواسته شد در قالب طرحی با دانش‌آموزان مدارس ارتباط گرفته شود. در این رفت و آمدها طرح «کانون و مدرسه» متولد شد که دانش‌آموزان باید یک روز از کلاس درسی‌شان در ماه را به کانون می‌آمدند و مربیان کانون هم محتوای درس دانش‌آموزان را در قالب فعالیت‌های کانون انجام می‌دادند.

طرح «کانون و مدرسه» طرح بسیار خوبی بود

وی در ادامه افزود: طرح «کانون و مدرسه» طرح بسیار خوبی بود؛ طوری که بسیاری از مسئولان وقت وزارت آموزش و پرورش نسبت به این طرح اتفاق نظر داشتند. آن طرح قرار بود ادامه پیدا کند، اما سال بعدش که مظفر رفت، در دوران وزیر بعدی هم این طرح اجرا شد، اما به دلایلی این طرح در سال‌های بعدی تعطیل اما طرحی ماندگار شد.

ظرفیت کتابخانه‌های کانون بسیار زیاد و پر از استعداد است

قاسم کریمی در خصوص ظرفیت‌های مراکز فرهنگی یا کتابخانه‌های کانون گفت: ظرفیت کتابخانه‌های کانون بسیار زیاد و پر از استعداد است. کانون توانست توانایی‌های خود را در آن سال‌ها به خوبی نشان دهد و هنوز هم معتقدم که کتابخانه‌ها می‌توانند تاثیرگذاری خوبی در وزارت آموزش پرورش داشته باشند و این طور نباید باشد که استفاده‌های حداقلی از مجموعه شود.

کتابخانه‌های کانون پرورشی، مرکز فرهنگی و هنری هم بودند

کانون برای تمام تولیدات کودک، تعاریف و شاخص‌های خاص خود را داشت

وی با بیان اینکه کانون شاخص‌هایی برای تولیداتش داشت، بیان کرد: کانون برای تمام تولیدات کودک تعاریف و شاخص‌های خاص خود را داشت و اینطوری هم نبود که هر تولیداتی در کانون به کتابخانه‌ها ارسال شود. کانون در این زمینه‌ها بسیار دقیق بود و در پی سانسور نبود. فقط معیارهای خودش را در تولیدات رعایت می‌کرد. انتشارات و بخش تولیدات کانون تلاش می‌کرد با همان شاخص‌ها محصولات خود را تولید کند. این 2 بخش باهم به یک مجموعه‌ای کامل تبدیل شده بودند که در کشور آثار بسیارخوبی را درحوزه کودکان و نوجوانان تولید کردند.

قاسم کریمی در پایان گفت: شاخص‌ترین فعالیت‌های مراکز فرهنگی کانون استفاده از کتاب بود، طوری که کتاب محور تمام فعالیت‌های مراکز فرهنگی شده بود.

پایان پیام /