اولین دستورالعمل بهسازی خطوط انتقال در برابر فرونشست زمین

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، امیر اکبری گرکانی، عضو هیئت علمی گروه پژوهشی سازه‌های صنعت برق پژوهشگاه نیرو اظهار داشت: کشور ایران به دلیل استحصال بی رویه از آبخوان‌های عمیق زیرزمینی، به شدت در معرض خطر فرونشست زمین قرار گرفته و این پدیده بسیار مخرب تمام استان‌های کشور به غیر از گیلان را به شدت درگیر کرده است. بنابراین، شریان‌های حیاتی و زیرساخت‌های کشور در معرض خطر ناپایداری و آسیب جدی قرار دارند که از آن جمله می‌توان به خطوط و تجهیزات انتقال و فوق توزیع برق اشاره کرد.

وی افزود: در سال 97 محققان پژوهشگاه نیرو با رویکرد عملی به بررسی این مشکل حاد پرداختند که با ارائه دستاوردهای مثبت، پروژه بزرگتری به کارفرمایی شرکت توانیر با همکاری محققان دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگاه نیرو انجام شد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه نیرو با اشاره به بررسی روش‌های شناسایی و تحلیل خطر فرونشست زمین بر روی دکل‌های انتقال و تجهیزات پست‌ها در این پروژه عنوان داشت: در این پروژه کل خطوط انتقال و پست‌های کشور از حیث خطرپذیری نسبت به فرونشست زمین، پهنه‌بندی شد و نقشه کشوری تهیه و شرکت‌های برق منطقه‌ای اولویت‌دار مشخص شدند.

مدیر پروژه جلوگیری از خسارت ناشی از فرونشست زمین در سازه‌های خطوط و پست‌های انتقال و فوق توزیع گفت: در این پروژه، روش تحلیل‌های سازه‌ای، مقاوم‌سازی سازه‌ای و بهسازی زمین ارائه شد و دو خط انتقال و یک پست به صورت پایلوت عملی مورد مطالعه قرار گرفت و از همه مهم‌تر اینکه برای اولین بار در ایران، اولین دستورالعمل کاربردی شناسایی، تحلیل، مقاوم‌سازی و بهسازی خطوط و تجهیزات انتقال که قابل تعمیم به سایر زیرساخت‌ها است، تهیه و ارائه شد.

وی در خصوص ویژگی منحصر به فرد این دستورالعمل نیز عنوان داشت: انجام چنین پروژه‌ای برای صنعت برق کشور بسیار حیاتی و ضروری بود. چرا که هیچ دستورالعمل و روشی برای شناسایی، تحلیل، مقاوم‌سازی و بهسازی برای سازه‌ها در اثر فرونشست زمین، نه تنها در ایران که حتی در دنیا وجود ندارد. تنها برخی کشورها بصورت کلی به موضوع پرداخته‌اند. البته باید توجه کرد که در اغلب کشورهای دنیا به دلیل مدیریت صحیح منابع آب، یا پدیده فرونشست زمین رخ نداده و یا اگر قبلا وجود داشته اکنون کنترل شده است.

اکبری گرکانی تصریح کرد: این پروژه اولین و تنها دستورالعمل کاربردی مقابله با فرونشست زمین در کشور را ارائه کرده است. روش‌های شناسایی و تحلیل ارائه شده در این پروژه با توجه به داده های ژئوتکنیکی، ژئولوژیکی، هیدروژئولوژیکی، جغرافیایی، سنجش از دور و سازه های تدوین شده‌اند و از این حیث، بسیار جامع و کامل هستند.

محقق گروه پژوهشی سازه‌های صنعت برق پژوهشگاه نیرو ادامه داد: در مطالعات قبلی عمدتا فقط یک یا حداکثر دو دسته داده مد نظر قرار گرفته است و نقش خود سازه لحاظ نشده است که خوشبختانه در این پروژه مطالعات اجرایی پایلوت انجام شده و خروجی‌های پروژه در کل کشور پهنه‌بندی شد. از این لحاظ می‌توان گفت که این پروژه منحصر بفرد بوده و قابل تعمیم به سایر زیرساخت‌ها، شریان‌های حیاتی و صنایع دیگر در کشور است.

وی در خصوص مهم‌ترین مزیت این پروژه برای صنعت برق اظهار کرد: الان می‌دانیم چه خطوط و پست‌هایی از کشور وضعیت بحرانی دارند. کدام‌ها در اولویت بعدی قرار دارند و کدام‌ها مشکلات کمتری دارند. چک لیست‌های جامع شناسایی خطر تهیه شده که می‌تواند بصورت موردی در دکل‌ها، پست‌ها و یا بصورت کلی در خطوط مورد استفاده قرار بگیرد.

همچنین روش‌های پایش، مقاوم‌سازی و بهسازی ارائه شده و مجموع این عوامل اگر مورد توجه و استفاده قرار بگیرد، خطوط و تجهیزات انتقال و فوق توزیع صنعت برق را می‌تواند در برابر خطر فرونشست زمین حفظ کند و پایداری و بهره‌برداری از آنها را تضمین نماید.

همچنین مطابق موارد گفته شده دستاورد بزرگ پروژه در صنعت برق؛ دستورالعمل کاربردی، نقشه‌های پهنه‌بندی، چک لیست‌های شناسایی و روش‌های تحلیل است.

عضو هیئت علمی گروه پژوهشی سازه‌های صنعت برق پژوهشگاه نیرو به در دست اجرا بودن لایحه قانونی تاسیس کارگروه ملی مقابله با فرونشسست زمین اشاره کرد و گفت: با همکاری تعدادی از متخصصان کشور و با حمایت شورای شهر تهران و همت شورای عالی استان‌های کشور، یک لایحه قانونی برای تاسیس کارگروه ملی مقابله با فرونشست زمین تهیه کرده‌ایم که در حال حاضر توسط کمیسیون‌های مربوطه در مجلس شورای اسلامی وصول شده و در دست بررسی و اقدام است.

وی ادامه داد: قسمت عمده ای از ایجاد این کارگروه ملی اگر صورت پذیرد، مرهون ارائه خروجی های این پروژه در جلسات تدوین لایحه مربوطه و توجیه مدیران بالادستی کشور بوده است.