اکران سینمایی؛ تخم غاز سهم ما و تخم طلا برای آن‌ها

این نوشتار قصد مقایسه ندارد. نه از زحمات بدنه شریف سینمای ایران غافل است و نه بدخواه آن و نه شیفته سینمای آمریکا و نه منکر قابلیت‌های شگفت‌انگیز آن است. در این یادداشت فقط یک روند تکنیکال و فنی در باره این 2 نوع سینما را ارائه می‌دهم با این توضیح: تعدد ژانر و تعداد زیاد فیلمنامه‌نویس حرف اول و آخر در صنعت سینما است. فیلمنامه خوب شغل ایجاد می‌کند. ژانر متنوع شغل ایجاد می‌کند. ایجاد شغل سالن سینما مهیا می‌کند. سالن سینما اکران را پر رونق می کند و چرخه تولید فیلم روی زمین نمی‌ماند. اما سینمای ما خالی از فیلمنامه‌نویس حرفه‌ای است.

سینمای ایران با تولید سالیانه حدود 200 فیلم بلند در زمینه اکران حسابی دارای دردسر است. تعداد سالن‌های سینما در کل ایران دقیقا 596 عدد می‌باشد. آیا تعداد سالن مشکل اصلی اکران یک فیلم در ایران است؟ به لحاظ تکنیکی (روند تولید یک فیلم) و اداری (روند اخذ مجوزهای دولتی) اکران فیلم در ایران دارای امتیازی برابر با یک تخم غاز Goose Eggs است. در مقابل کشورهای صاحب سینما چندین سبد تخم طلا Golden Eggs دارند. تخم غاز در اصلاح سینمایی یعنی صفر و تخم طلا یعنی 100. حالا چرا اوضاع ما اینگونه خراب

و حال و احوال آنها اینقدر خوب است، ریشه تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، رفتاری و اقتصادی دارد.

مراحلتولیدتااکرانیکفیلمدرایران 1- نگارش فیلمنامه و ارائه آن 2- صدور پروانه ساخت (طبق قانون مصوب 1382 هیات وزیران صدور پروانه ساخت توسط شورای صدور پروانه ساخت صورت می گیرد. آن ها یا از وزیر یا از قائم مقام وی حکم دارند) 3- جذب سرمایه و پیدا کردن سرمایه‌گذار (بنیاد سینمایی فارابی، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، سازمان فرهنگی هنری شهرداری، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و... است. جذب سرمایه‌گذار خصوصی (مثلا یک بانک) 4- آغاز پیش‌تولید 5- شوتینگ و تولید (با نظارت اداره کل نظارت بر تولید فیلم‌های سینمایی) 6- فرآیندهای فنی و تکنیکال پس از تولید 7- دریافت پروانه نمایش (طبق قانون مصوب 1382 هیات وزیران صدور این مجوز توسط شورای پروانه نمایش که از وزیر فرهنگ حکم دارند صورت می گیرد) 8- دریافت درجه بندی سنی (اعطای درجه بندی سنی فیلم توسط شورای درجه بندی سنی فیلم سازمان سینمایی که از معاون وزیر حکم دارند) 9- عقد قرارداد با سینمای سرگروه 10 - ثبت قرارداد در شورای صنفی نمایش 11- اکران فیلم 12 - ورود به شبکه نمایش خانگی و تلویزیون

هفت‌خوان رستم در بالا در 7 بند، رابطه مستقیم با دولت دارد. یعنی سینماگر، تهیه‌کننده، فیلمنامه‌نویس و سرمایه‌گذار باید همه جوره مطیع سازمان سینمایی باشند و حک و اصلاح‌ها را بپذیرند و اعمال کنند تا فیلم روانه پرده نقره‌ای شود. حال با صدور پروانه نمایش و دارا بودن درجه سنی، فیلمی که به صورت قانونی روی پرده است و به پشتوانه پروانه نمایش، مستلزم به حمایت تمام قد دولت، ممکن است توسط عوامل خود سر و یا عناصر قانونی عمر اکرانش به یک روز هم نرسد. (رستاخیز و خانه پدری را به یاد بیاورید)

بدنه سینمایی ایران بین 120 فیلم تا 200 فیلم در طی سال‌های اخیر تولید کرده است. اگر میانگین 135 فیلم را در نظر بگیرید (که صفرتا صد مقررات و ضوابط را رعایت کرده و موفق به اخذ پروانه نمایش شده‌اند) حالا با احتساب وجود 600 سالن سینما در کشور، با چه فرمول ریاضی می‌توان این آثار را اکران کرد؟ شورای عالی اکران فرمول قانونی خودش را دارد. سینمادار نیز تابع است. سینمای سرگروه راهکارهای خودش را دارد. و به همه این‌ها اضافه کنید که عمده این آثار با حمایت دولت ساخته شده‌اند و باید بحث عدالت در اکران نیز جدی گرفته شود. مثلا اکران نوروزی و اکران تابستان اهمیت فراوانی دارد.

نتیجه اول - تولید و اکران فیلم، شغل بسیار محدود ایجاد می‌کند. با همه این این بگیر و ببندها نیمی از فیلم‌های ساخته شده در سال، فرصت اکران تا 2 سال آینده را پیدا نمی‌کنند. این نتیجه فرعی را هم بدانید: نهایتا صد شغل درتولید و اکران هر فیلم ایجاد می‌شود.

نتیجه دوم - تخم غاز اکران سهم سینمای ایران

مراحلتولیدتااکرانیکفیلمدرآمریکا

1- ارائه فیلمنامه به استودیو، ثبت و خرید آن، برآورد مالی و درجه بندی سنی و بودجه‌بندی، ارجاع به واحد اولویت‌بندی، مذاکرات ابتدایی میانی و نهایی با مدیران برنامه‌های کارگردان و تهیه‌کننده منتخب استودیو یا تهیه‌کننده آزاد، نهایی‌شدن مذاکرات با مدیران برنامه بازیگران و اعلام رسمی پیش شوتینگ (پیش تولید تا کلید زدن یک پروژه سینمایی)

2- درخواست کمک حمایتی از انجمن سینمایی آمریکا MPAA، برای درج درجه بندی سنی اعلام شده از سوی استودیو و یا اعمال نظر جدید.

3- اعلام رسمی شوتینگ و اعلام رسمی زمان اکران سراسری فیلم در آمریکای شمالی (روز، ماه، سال، تعداد سالن‌های سینما و ساعت اکران) و اعلام رسمی اکران جهانی فیلم (کدام گروه کشورها بازه زمانی و توالی اکران در آن‌ها)

بیش از 40000 سالن سینما در آمریکا وجود دارد و تولید سالیانه این صنعت بیش از 700 فیلم (اعم از فیلم‌های بزرگ و دارای اکران گسترده و فیلم‌های مستقل و کوچک اکران محدود) و جمعیت سینماروی آن 1 میلیارد و 300 میلیون نفر برآورد شده‌است.

نتیجه اول - شوتینگ در سینمای آمریکا بدون اعلام رسمی ممکن نیست. اعلام رسمی شوتینگ بدون اعلام رسمی زمان اکران سراسری یا محدود ممکن نیست. این نتیجه فرعی را هم بدانید: هزاران شغل درتولید و اکران هر فیلم ایجاد می‌شود.

نتیجه دوم: تخم طلای اکران سهم سینمای آمریکا

* این مقاله در تاریخ 29 بهمن 1398 در همشهری آنلاین منتشر شده است.