ایران در قرن بیستم؛ از «گاو و خیش» تا «انرژی هسته‌ای»!

خبرگزاری فارس 1401/09/14 - 01:01 مشاهده در مرجع

گروه تاریخ خبرگزاری فارس: «یرواند آبراهامیان» تاریخ‌نگار ایرانی ارمنی‌تبار، یکی از مورخان کشورمان در حوزه تاریخ معاصر ایران محسوب می‌شود که در دانشگاه‌های آکسفورد و پرینستون به تدریس تاریخ ایران پرداخته است. وی در کتاب «تاریخ ایران مدرن» به بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی ایران از سال‌های پایانی قرن نوزدهم یعنی قبل از انقلاب مشروطه در حوالی سال 1280 شمسی تا اوایل قرن بیستم‌و‌یکم میلادی یعنی حدود سال 1384 شمسی پرداخته است و نتیجه اینکه: «ایران حقیقتا وارد دنیای مدرن شده است. اگر یک ایرانی در سال 1900 به خواب رود و در سال 2000 از خواب بیدار شود به سختی می‌تواند شرایط جدید را درک کند».

وی در مقدمه کتابش نیز تغییراتی به این شرح برای جامعه ایرانی برشمارده است: «افزایش جمعیت ایران از 12 میلیون نفر (کمتر از 15درصد شهری) به 69 میلیون نفر (66 درصد شهری)... افزایش امید به زندگی از 30 سال به 70 سال... بهبود آمار مرگ‌ومیر نوزادان از 500 به 28 (در 1000 نفر)... افزایش میزان باسوادان از 5 درصد به 84 درصد... تغییر سرگرمی‌ها از نمایش‌های ورزشی در زورخانه‌ها، شاهنامه‌خوانی، معرکه گیری به تماشای مسابقات فوتبال، فیلم، رادیو، روزنامه و تلویزیون». بنا به دیدگاه آبراهامیان تغییرات مهم دیگری هم رخ داده که این‌هاست: «از نظر زیرساخت‌های حمل‌ونقل در سال 1900 مجموع جاده‌های هموار و راه‌آهن کمتر از 340 کیلومتر بود و در انتهای قرن، 10 هزار کیلومتر راه‌آهن و 94 هزارکیلومتر راه اصلی در کشور وجود دارد [تا سال 1384]... ترس‌های ما هم تغییر کرده است؛ در ابتدای سده، راهزنی و دزدی مسلحانه قبیله‌ای، حیوانات وحشی، اجنه، گرسنگی و طاعون هراس‌های یک فرد عادی بود و در انتهای سده، هراس‌های مدرن ما این‌هاست: بیکاری، بازنشستگی، مسکن، سالمندی، آلودگی هوا، حوادث جاده‌ای و هوایی و کنکور دانشگاه».

جالب‌ترین توصیف وی از تغییرات در جامعه ایران طی یک قرن گذشته هم به پیشرفت‌های شگرف ایران در حوزه علم و فناوری و البته برنامه هسته‌ای مربوط است و خلاصه کلام این است: «ایران با گاو و خیش قدم به قرن بیستم گذاشت و با کارخانه‌های فولاد، یکی از بالاترین نرخ‌های تصادف و در کمال ناباوری و حیرت بسیاری، یک برنامه هسته‌ای از آن خارج شد».

پایان پیام /