این بازار در سوددهی جلو زد / آخرین وضعیت بازارهای طلا، ارز و بورس

با پایان سال 1402، فرصت مناسبی برای بررسی کارنامه بازارهای مالی و عملکرد آنها در ارائه بازدهی به سرمایه‌گذاران فراهم می‌شود. این بررسی می‌تواند به تصحیح خطاهای پیشین در تحلیل بازارها کمک کند و تصویر واقعی‌تری از شرایط سرمایه‌گذاری ارائه دهد، همچنین برای پیش‌بینی منطقی‌تر در سال 1403 امکانات مناسبی فراهم می‌کند.

در این راستا، برای سنجش عملکرد بازارهای مختلف، بازدهی نقطه به نقطه هر یک از آنها (مقایسه آخرین قیمت روز پایانی سال 1402 با آخرین قیمت روز پایانی سال 1401) مورد بررسی قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که در محاسبه بازدهی، افت قیمت در هنگام فروش نیز در نظر گرفته شده است. به عبارت دیگر، بازدهی در این گزارش، بازدهی خالص و نه بازدهی اسمی است.

سال 1402 در حالی به پایان رسید که بسیاری از تحلیل‌ها و پیش بینی‌ها از بازدهی دارایی‌های مختلف محقق نشد. شاید مهمترین هدفی که در ابتدای سال انتظار بازدهی بالایی از آن می‌رفت، بازار ارز بود. با این حال مقایسه قیمت دلار در آخرین روز سال 1401 با آخرین روز سال 1402 نشان می‌دهد این دارایی طی مدت مذکور تنها حدود 14 درصد بازدهی نصیب سرمایه گذاران خود کرده است. این رقم در حالی محقق شده که بسیاری از افرادی که در ماه‌های پایانی سال 1401 در قامت کارشناسان مالی اقدام به ارائه تحلیل و چشم انداز از آینده قیمت دلار می‌کردند، حتی از پیش بینی دلار 70 هزار تومانی در خرداد 1402 هم خبر می‌دادند.

طلا، مقصد جذاب دیگری است که همواره مورد توجه مردم و تمامی سرمایه گذاران بوده است. هرچند بازار طلا به دلیل محصولات متنوع آن، چندین بازدهی مختلف را به ثبت رسانده است. سکه امامی طی 12 ماه منتهی به پایان 1402 بازدهی حدودا 15 درصدی برای سرمایه گذاران داشته است. ربع سکه اما بازدهی 19 درصدی در سال 1402 داشت. هر گرم طلای 18 عیار اما بازدهی بالاتری نسبت به انواع سکه به سرمایه گذاران داد. طلای 18 عیار با ثبت بازدهی خالص حدودا 22 درصدی، پیشتاز بازدهی در بازار طلا بود.

این ارقام نشان می‌دهد برخلاف بسیاری از تحلیل‌هایی که در ماه‌های پایانی سال 1401 و اوایل 1402 ارائه می‌شد، انواع سکه بازدهی به مراتب کمتری نسبت به طلا داشتند. حباب قیمتی انواع سکه به ویژه ربع سکه، یکی از مهمترین عوامل این بازدهی کمتر به شمار می‌رود و به نظر می‌رسد با عرضه سکه‌های بانک مرکزی به ویژه سکه‌های بدون تاریخ، این حباب کمتر هم شده و بازدهی انواع سکه در سال 1403 همچنان کمتر از خود طلا باشد.

مسکن اما دیگر بازاری است که برخی صاحبان سرمایه، اقدام به سرمایه گذاری در آن برای سال 1402 کردند. آمارها نشان می‌دهد میانگین رشد قیمت مسکن در طول سال 1402 حدود 22 درصد بوده است. پس از رشد بالای قیمت مسکن در ماه‌های پایانی سال 1401، حباب قیمتی به این بازار هم سرایت کرد. سال 1402 اما نوبت تخلیه این حباب بود تا جایی که تورم ماهانه مسکن در 5 ماه از سال، منفی شد که نشان دهنده کاهش قیمت و تخلیه حباب در این ماه‌ها بود. با تخلیه حباب قیمتی، در نهایت این بازار هم نتوانست بازدهی بالایی نصیب سرمایه گذاران خود کند.

بورس در سال 1402 همچنان متاثر از فضای نااطمینانی حاصل از سقوط سال 99 بود. در حالی که شاخص بورس در آخرین روز سال 1401 به رقم یک میلیون و 960 هزار و 457 واحد رسیده بود، در آخرین روز سال 1402 به 2 میلیون و 195 هزار و 92 واحد رسید. این وضعیت باعث شد میانگین بازدهی بورس در سال 1402 به حدود 12 درصد محدود شود.

سپرده بانکی در فضای سرمایه گذاری همواره به عنوان سرمایه گذاری امن از آن یاد می‌شود. از همین رو، بسیاری از سرمایه گذارانی که قصد سرمایه گذاری امن و بدون دردسر دارند، سرمایه‌های خود را به این بازار منتقل می‌کنند. زمستان سال 1401 و در روزهای نخست ریاست محمدرضا فرزین در بانک مرکزی بود که وی اقدام به افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی از 18 درصد به 23 درصد کرد. افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی همزمان با حبابی شدن قیمت‌ها در بازارهای مختلف، باعث منتقل شدن بخشی از سرمایه‌ها به شبکه بانکی شد.

پیچیده شدن تصمیم سرمایه گذاری در 1403 با وجود اوراق گواهی 30 درصدی

انتشار اوراق گواهی 30 درصدی در اسفند ماه 1402 از سوی بانک مرکزی، هدف جدیدی بود که بسیاری از افراد را نسبت به سرمایه گذاری در دارایی‌های پرریسک دچار تردید کرد. بانک مرکزی پس از انتشار این اوراق اعلام کرد این سیاست در سال 1403 هم اجرا خواهد شد. این موضع بانک مرکزی، به معنای افزایش ریسک سرمایه گذاری در بازارهای مختلف است؛ چراکه طبق اصول رایج علم اقتصاد، با افزایش نرخ سود سیاستی، احتمال اینکه بازارهای دیگر بازدهی بالاتری از نرخ سود جدید داشته باشند، کمتر شده و در نتیجه ریسک سرمایه گذاری در آنها افزایش یافته و بدین ترتیب جذابیت سرمایه گذاری در بازارهای دیگر کمتر می‌شود. تجربه افت قیمت طلا و ارز پس از انتشار اوراق گواهی 30 درصدی، به وضوح کاهش جذابیت و خروج سرمایه از این بازارها به سمت اوراق گواهی را نشان داد. در مجموع به نظر می‌رسد سرمایه گذاری در سال 1403 با وجود قطعی بودن انتشار اوراق گواهی با نرخ سود جذاب 30 درصدی، به مراتب سخت تر و پیچیده تر از سال 1402 باشد.