بازار کار در انتظار نیروی ماهر؛ دانشگاه‌ها از قافله عقب‌اند
در حالی‌که صدها هزار فارغ‌التحصیل دانشگاهی هر سال وارد بازار کار می‌شوند، بخش بزرگی از آنان به دلیل نبود مهارت‌های کاربردی بیکار می‌مانند. تنها از مسیر مهارت‌آموزی و پیوند میان دانشگاه و صنعت می‌توان بحران ناترازی نیروی کار و مشاغل را حل کرد.
به گزارش خبرنگاراقتصادی خبرگزاری تسنیم, بازار کار ایران با چالش بزرگی روبه‌روست؛ کمبود نیروی انسانی ماهر در شرایطی که نقدینگی و محدودیت‌های اقتصادی هم فشار مضاعفی بر کسب‌وکارها وارد کرده است. غلامحسین محمدی, رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای کشور هشدار داده است: بر اساس آمارها از هر دو نفر کارجو، یک نفر با فقر و یا کسری مهارتی مواجه است و با وجود سرانه بالای آموزشی کشور در دنیا، حدود 40 درصد از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیکار هستند. متأسفانه آموزش‌های مازاد در سیستم آموزشی و فقدان مهارت، موجب عدم تناسب شغل و شاغل شده است.
وام‌های اشتغال‌زایی راه نجات مناطق محروم استبه گفته او، تحولات جهانی نیز فشار تازه‌ای بر بازار کار وارد خواهد کرد: طبق پیش‌بینی‌ها، در سال‌های آینده حدود 170 میلیون شغل جدید ایجاد و 90 میلیون شغل موجود حذف می‌شود. این دگرگونی عظیم به آن معناست که 60 درصد از نیروی کار باید مهارت‌های خود را به‌ویژه در حوزه تفکر خلاق، هوش مصنوعی و داده به‌روزرسانی کنند.
فاصله میان دانشگاه و صنعت یکی از عوامل اصلی بیکاری فارغ‌التحصیلان در ایران، نبود پیوند مؤثر میان دانشگاه و صنعت است. بسیاری از رشته‌های دانشگاهی محتوای آموزشی قدیمی دارند و پاسخگوی نیازهای امروز بازار کار نیستند. در نتیجه، کارفرمایان در جستجوی نیروهای «مهارت‌محور» هستند، اما اغلب کارجویان توانایی لازم برای ایفای نقش در مشاغل نوظهور را ندارند. این شکاف موجب ناترازی شدید بین عرضه و تقاضای نیروی کار شده است.
رئیس سازمان فنی و حرفه ای می گوید: با توجه به سرانه‌ی بالای آموزشی کشورمان در دنیا، حدود 40درصد از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، بیکار هستند و متأسفانه آموزش‌های مازاد در سیستم آموزشی و فقدان مهارت، موجب عدم تناسب شغل و شاغل شده است.
وی با اعلام اینکه طبق پیش‌بینی‌ها، در سال‌های آینده حدود 170میلیون شغل جدید ایجاد و 90میلیون شغل موجود نیز حذف می‌شود، افزود: این دگرگونی عظیم به آن معناست که 60درصد از نیروی کار باید مهارت‌های خود را به ویژه در حوزه تفکر خلاق، هوش مصنوعی و داده، به‌روزرسانی کنند.
رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای کشور، تأکید کرد: امروز کارفرمایان به دنبال نیروهایی هستند که مهارت‌محور باشند و بتوانند نقش کلیدی در مشاغل جدید ایفا کنند، اما اغلب متقاضیان فاقد چنین توانمندی‌هایی هستند. این شکاف موجب ناترازی شدید بین عرضه و تقاضای نیروی کار شده است.
بنابر این گزارش, نگاهی به تجربه کشورهایی مانند آلمان، کره جنوبی و سنگاپور نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در مهارت‌آموزی می‌تواند کلید اصلی موفقیت اقتصادی باشد. در این کشورها نظام آموزش فنی و حرفه‌ای به گونه‌ای طراحی شده که دانشجویان در حین تحصیل، مهارت‌های واقعی بازار کار را فرامی‌گیرند. مدل «آموزش دوگانه» در آلمان، که ترکیبی از یادگیری در دانشگاه و کارآموزی در صنعت است، یکی از موفق‌ترین الگوها در این زمینه محسوب می‌شود.
تحولات فناوری، به‌ویژه گسترش هوش مصنوعی، مشاغل را با سرعتی بی‌سابقه دگرگون می‌کند. بنابراین حتی شاغلان فعلی نیز باید مهارت‌های خود را به‌روز کنند. کارشناسان معتقدند که مهارت‌آموزی دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی استراتژیک برای حفظ اشتغال و توسعه پایدار کشور است. با وجود ظرفیت‌های بالای آموزشی در کشور، نبود مهارت‌های کاربردی، فاصله میان دانشگاه و صنعت و غفلت از تجارب جهانی، بازار کار ایران را با بحران ناترازی روبه‌رو کرده است. به نظر می‌رسد حل این مشکل تنها با اصلاح جدی نظام آموزشی و تمرکز بر مهارت‌محوری امکان‌پذیر است؛ مسیری که اگر امروز آغاز نشود، فردا بسیار پرهزینه‌تر خواهد بود.