بازیگری که با آقای «بکت» مشکل دارد

این روزها نمایش «در انتظار گودو» نوشته و کار امیررضا کوهستانی که آن را بر اساس برداشتی آزاد از اثر ساموئل بکت، نوشته است، در فضای باز باغ کتاب در حال اجراست. کوهستانی عموما نمایشنامه‌های خوش را اجرا می‌کند و با اجرای این آثار در کشورهای گوناگون، عنوان مارکوپولوی تئاتر ایران را دارد ولی این بار در وضعیت کرونایی، سراغ نمایشنامه مشهور «در انتظار گودو» رفت که البته نمایش او در مقایسه با متن بکت، تغییرات بسیار دارد از جمله اینکه بازیگران آن زن هستند.

مهین صدری یکی از بازیگران این نمایش در گفتگو با ایسنا از این تجربه و نیز بازیگری در دوران کرونا می‌گوید، از فضای نومیدکننده تئاتر و از استعدادهایی که به دلیل نبود مدیریت، هرز می‌روند.

او علاوه بر بازیگری، در نوشتن نمایشنامه و فیلمنامه و ساخت فیلم هم تجربه دارد.

ولی وقتی از او می‌پرسیم که هرگز تصور می‌کردی در این نمایش بازی کنی، با لحنی طنزآمیز پاسخ می‌دهد که سامول بکت، نویسنده نمایشنامه «در انتظار گودو» را دوست ندارد و با نگاه او مشکل دارد.

او در این زمینه توضیح می‌دهد: «واقعا نمی‌دانم چرا همیشه مردان در این نمایش بازی کرده‌اند و خود بکت اصرار دارد که کارکترهای این نمایشنامه حتما مرد هستند چون می‌توان این نمایشنامه را هم مثل هر متن دیگری، دراماتورژی کرد. هرچند در این متن اشارات بسیار ظریفی درباره مرد بودن این کارکترها وجود دارد ولی معمولا متون نمایشی را در دراماتورژی تغییر می‌دهند.»

و بی‌درنگ و با خنده اضافه می‌کند: «این را باید بگویم که هیچ علاقه‌ای به بکت ندارم. هرچند بسیاری از افراد با شنیدن چنین چیزی خیلی برآشفته می‌شوند و برایشان جای سوال است ولی واقعا هیچ علاقه‌ای به بکت ندارم. به نظرم خیلی نمادین حرف می‌زند و خیلی از نقطه یقین مطلق.»

صدری در توضیح مشکلی که با بکت دارد، می‌گوید: «مشکلم با او این است که چنان با قاطعیت درباره عدم قطعیت حرف می‌زند که به عنوان یک خواننده نمی‌توانم باورش کنم. با اینکه آدم‌های همین نمایشنامه «در انتظار گودو» مدام در شک و تردید هستند که ما چه هستیم و کجا هستیم و به کجا می‌رویم و اینها اما خود آقای بکت در قاطعیت مطلقی به سر می‌برد و از این جهت، بازی کردن در نمایشنامه‌های او برایم اصلا جالب نبود ولی به هر حال تجربه‌ای است و خوب و بدش را تماشاگران باید بگویند.»

اما فقط بازی در چنین نمایشنامه‌ای نیست که این تجربه را، خاص می کند چراکه مهین صدری جزو اندک بازیگران حرفه‌ای تئاتر است که در دوران کرونایی، روی صحنه می‌رود.

او درباره تجربه کار در دوران کرونا می‌گوید: «بسیار سخت است چون باید خیلی رعایت کنیم. تمرین‌مان بسیار دشوار بود چون ناچار بودیم مدام خود را با شرایط کرونا وفق دهیم. ضمن اینکه استقبال تماشاگران هم برای‌مان مبهم بود که آیا در این وضعیت اصلا کسی به دیدن تئاتر می‌آید. به هر حال برای ساخت این نمایش هزینه زیادی شده و اگر استقبال نمی‌شد، بازگشت این هزینه سخت بود. از این جهت تصمیم‌گیری درباره اجرای نمایش در این وضعیت پیچیده، کار آسانی نبود.»

اما تجربه های خاصر نمایش «در انتظار گودو» فقط محدود به زمان و متن نمایش نمی‌شود چراکه این نمایش در فضای باز باغ کتاب اجرا می‌شود.

صدری درباره این تجربه هم توضیح می‌دهد:«قطعا اجرای نمایش در فضای باز برای تماشاگر و بازیگر و گروه اجرایی متفاوت است ولی آدم بسرعت و بشدت به شرایط تازه عادت می‌کند. نگرانی اصلی‌مان بود تمرکز تماشاگر به هم بخورد ولی خیلی جالب است که مدت کوتاهی بعد از شروع اجرا، با وجود آن همه سر و صدایی که در فضای باز هست، انگار تماشاگر به طور ناخودآگاه، تمام صداهای اضافه‌ای را که از بیرون می‌آید، خاموش می‌کند. از این جهت، این تجربه خیلی خاص بود. ضمن اینکه تمرکز ما هم خیلی مهم بود. اوایل که بیرون تمرین می‌کردیم، تمرکزمان براحتی به هم می‌خورد ولی زود عادت کردیم. به هر حال شکل تازه‌ای از اجرا و خیلی جالب است. الان در باغ کتاب هستیم. حالا اگر در جای دیگری مثل پارک و... اجرا کنیم، باز هم محیط جدید تاثیر می‌گذارد.»

او که علاوه بر بازیگری در زمینه نوشتن فیلمنامه و نمایشنامه و ساخت فیلم هم تجربه دارد، درباره تاثیر نوشتن و کارگردانی بر بازیگری نیز می‌گوید: «تجربه نوشتن بیش از آنکه برای بازیگر عجیب باشد، برای نویسنده سخت است، فارغ از اینکه آن بازیگر در نویسندگی موفق باشد یا نه. مهم این است که بازیگری که می‌نویسد، خیلی به متن فکر می‌کند و مدام دچار تردیدهایی می‌شود که شاید بازیگری که درگیر نوشتن نیست، اصلا دچار آن تردیدها نشود.

صدری اضافه می‌کند: نویسندگی یا کارگردانی، آن چنان کمکی به بازیگری نمی‌کند ولی قطعا بر آن تاثیر می‌گذارد. چنین بازیگری احتمالا حرف و تاکید اصلی متن را درک می‌کند حالا اینکه بخواهد آن را پررنگ کند یا نه، بسته به خود اوست ولی چیزهایی را می‌بینید که تاثیر گذار است.

این بازیگر البته معتقد است که داشتن تجربه بازیگری خیلی بر کارگردانی موثر است. بر هدایت بازیگر تاثیر نمی‌گذارد ولی به درک بهتر بازیگر کمک می‌کند. به عنوان یک هنرمند، هر کاری که در زندگی بکنی، بر فعالیت هنری تو تاثیر می‌گذارد چراکه هنر برآیند تاثیراتی است که از بیرون می‌گیریم که می‌تواند آدم‌ها باشد یا آنچه می‌خوانیم یا می‌بینیم، حوزه‌هایی که در آن کار می‌کنیم و... ولی باید خیلی باهوش باشی که بدانی به عنوان یک بازیگر وقتی می‌نویسی، دیگر بازیگر نیستی. از این جهت می‌تواند خطرناک باشد چون ممکن است گاهی به عنوان بازیگر آنچنان درگیری احساسی با متن پیدا کنی که مناسبات آن را بدرستی درک نکنی و گمراه شوی.

صدری که این روزها فیلم «اکو» را در اکران دارد، درباره فعالیتش در حوزه کارگردانی تئاتر و سینما نیز توضیح می‌دهد: پیش از ورودم به تئاتر، فیلم کوتاه ساخته‌ام و همیشه خیلی به ساخت فیلم فکر کرده‌ام ولی کارگردانی تئاتر، جور دیگری است باید گروهی داشته باشی و زمان طولانی با هم باشید و از هم تاثیر بگیرید و این ویژگی‌های تئاتر متفاوت است با سینما.

او البته تاکید می‌کند: تئاتر برای من اصلا ترجیحی ندارد ولی باید دید هر حرفی را در چه مدیومی می‌توان زد؛ به شکل نمایشنامه یا فیلمنامه، باید بهترین فرم را انتخاب کنی. دیگر اینکه شخصا برایم مهم است در آن زمان در چه فضا و حس و حالی باشم. فضای تئاتر یا سینما. اما اگر بخواهم به طور کلی حرف بزنم، متاسفانه فضای تئاتر برای من بسیار ناامید کننده است، کارگردان‌ها و استعدادهای بسیار خوبی داریم بچه‌های جوان خیلی مستعدی که به دلیل نبود مدیریت، به هیچ شکلی کانالیزه نمی‌شوند. در نتیجه انرژی‌های بسیاری به هدر می‌رود. بسیاری از اینها بعد از اجرای یک نماش، درگیر سلبریتی‌بازی و جنگولک‌بازی می‌شوند تا پولی در بیاورند.

بازیگر نمایش‌های «سالگشتگی» و «کوارتت»، فضای تئاتر را بسیار مایوس‌کننده می‌داند و اضافه می‌کند: در چنین فضایی یا یکسری نمایشنامه‌های بسیار سنگین روشنفکری اجرا می‌شود که اصلا با کسی ارتباط برقرار نمی‌کند یا نمایش‌های بسیار پر هزینه بیهوده که طبعا برای تامین هزینه‌ها، باید به هر راهی دست بزنند. به همین دلیل نه اینکه سینما را ترجیح بدهم که آن هم به شکل دیگری ناامید کننده است، ولی فعلا جز بازیگری تئاتر، دغدغه‌ام خیلی نوشتن و کارگردانی در این حوزه نیست ضمن اینکه بسیار سخت است.»

و در توضیح این سختی می‌گوید: به نظرم اجرای یک نمایش خوب، خیلی سخت است چون الگوهای خیلی خوبی نداریم که از آن تاثیر بپذیریم. برای اجرای کار خوب باید نمایش‌های خوب دید و تاثیر گرفت وقتی در طول سال چیز خاصی نمی‌بینیم یا نمی‌توانیم در دیگر کشورها کار ببینیم و کار خارجی هم که در کشور ما اجرا نمی‌شود، در نتیجه کمتر با فضای خوب تئاتری در ارتباط هستیم.

مهین صدری سخنان خود را این گونه تمام می‌کند: امیدوارم تماشاگران بیشتری به تماشای کار ما بیایند و این نمایش را ببینند؛ همکاران ما نمی‌دانم چرا نمی‌آیند یا باغ کتاب برایشان دور است یا حتی از دیدن تئاتر هم ناامید شده‌اند. هرچند قبلا دوستان دیگری مانند حمید پورآذری و دیگران در چنین فضاهایی تئاتر اجرا کرده‌اند ولی تئاتر دیدن در دوران کرونا تجربه‌ای است خاص که به سختی‌هایش می‌ارزد.

این اثر نمایشی هر شب راس ساعت 20 در فضای باز باغ کتاب اجرا می‌شود. لیلی رشیدی، الهام کردا، مونا احمدی و خزر معصومی، دیگر بازیگران این نمایش هستند.

انتهای پیام