بحران بنزین در کشور | چرا به واردات روی آوردیم؟

وجود بحران بنزین و ناترازی سوخت در کشور، سبب شد تا مسئولان به فکر واردات بنزین باشند.

جواد اوجی، وزیر نفت، در نشست خبری اخیر خود ادعا کرد که تولید روزانه بنزین 18 میلیون لیتر افزایش یافته است. این در حالی است که غلام‌رضا دهقان ناصرآبادی، نماینده مجلس، پیش‌بینی کرد که با توجه به روند مصرف امسال، کشور نیاز به واردات حداقل دو میلیارد دلاری خواهد داشت.

جواد اوجی، وزیر نفت، در نشست خبری مشترک با علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت، و علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، ادعا کرد که کیفی‌سازی فرآورده‌های نفتی در 9 پالایشگاه انجام شده و تولید بنزین از 96 میلیون به 114 میلیون لیتر در روز و گازوئیل نیز از 105 میلیون تا 114 میلیون لیتر در روز در دولت سیزدهم افزایش پیدا کرد که تا یکی دو سال آینده تمامی پالایشگاه‌ها کیفی‌سازی خواهند شد. همچنین طبق صحبت‌های او، 75 درصد بنزین کشور و 60 درصد گازوئیل یورو 4 و 5 است.

از سوی دیگر، آن‌طور که تسنیم گزارش داده، غلام‌رضا دهقان‌ناصرآبادی، نماینده مجلس، اظهار داشت که با توجه به روند مصرف بنزین در کشور، پیش‌بینی می‌شود امسال کشور نیاز به واردات بیش از دو میلیارد دلار بنزین داشته باشد که این هزینه به صورت تقریبی معادل احداث یک پالایشگاه با ظرفیت 100 هزار بشکه در روز است.

مشخص نیست که اگر در دولت سیزدهم، کیفی‌سازی فرآورده‌های نفتی انجام شده و تولید بنزین به میزان 18 میلیون لیتر در روز افزایش پیدا کرده، چطور پیش‌بینی واردات دو میلیارد دلاری بنزین توسط نماینده مجلس مطرح می‌شود؟

آن‌طور که اوجی ادعا کرده، تولید بنزین در دولت سیزدهم روزانه 18 میلیون لیتر افزایش یافته است. این در حالی است که طبق ادعای خودروسازان از سال 1400 تا کنون، بیش از3.5 میلیون خودرو تولید شده است.

آماری دیگر، نشان می‌دهد که سرانه مصرف هر خودرو در روز5.36 لیتر است. این بدان معناست که برای این حجم از خودرو تولیدشده در دولت سیزدهم، روزانه 18.76 میلیون لیتر باید به ظرفیت تولید بنزین اضافه می‌شد. طبق ادعای اوجی، 18 میلیون لیتر اضافه‌شده به ظرفیت تولید کشور منطقی به نظر می‌رسد.

از سوی دیگر نکته مورد توجه آن است که مقدار خودروهای وارداتی، نیز در این محاسبات در نظر گرفته نشده است. حال سوال اساسی این است که اگر به میزان تولید خودرو در این سال‌ها، افزایش تولید بنزین نیز صورت گرفته، چرا مسئولان به واردات بنزین روی آورده‌اند؟

بحران بنزین در کشور عمدتا توجه مسئولان را به سمت راهکارهای طرف تقاضا سوق داده است. مسئولان و کارشناسان مختلفی، عمدتا از انواع راه‌کارهای قیمتی و غیرقیمتی در این زمینه صحبت می‌کنند. نکته مورد توجه آن‌جاست که یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که بنزین تولیدی در کشور با آن روبه‌روست، مشکل کیفیت پایین بنزین تولیدی است.

کیفیت پایین بنزین تولیدی، موضوعی نیست که صرفا بر آلودگی هوا و سلامت شهروندان تاثیرگذار باشد. کیفیت پایین بنزین مستقیما می‌تواند مصرف بنزین را افزایش دهد. مسئولان در حالی به دنبال راهکارهای کاهش مصرف بنزین از طریق راهکارهایی مانند افزایش قیمت هستند که بخش عمده افزایش مصرف بنزین به دلیل کیفیت پایین آن است.

کیفیت پایین بنزین تولیدی، باعث می‌شود که خودروها سوخت بیشتری احتیاج داشته باشند. شهروندان چندین سال است که نسبت به مصرف سوخت خود اعتراض کرده و بیان می‌کنند که روند استهلاک موتور نیز سریع‌تر شده است. وزیر نفت در حالی ادعای تولید بنزین یورو5 در ایران را دارد که روایات شهروندان از کیفیت بنزین مصرفی، خلاف این ادعا را ثابت می‌کند. از سوی دیگر وجود خودروهای اسقاطی نیز در افزایش مصرف بنزین تاثیرگذار است.