بحران جمعیت؛ زنگ خطری جدی برای آینده ایران
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، وزیر بهداشت ضمن هشدار نسبت به این روند، بحران جمعیت را «بزرگ‌ترین چالش ملی» سال‌های آینده عنوان و خواستار تدوین راهکارهای جامع و همکاری همه‌جانبه دستگاه‌ها برای مقابله مؤثر با این معضل شده است.
فرصت جمعیتی رو به پایان
نتایج سرشماری‌ها و آمارهای رسمی نشان می‌دهد نرخ باروری به کمتر از 2 فرزند به ازای هر زن کاهش یافته و وضعیت به‌گونه‌ای است که در دهه‌های آتی ترکیب سنی جمعیت ایران به‌شدت دگرگون خواهد شد؛ به‌طوری‌که سهم جمعیت سالمند رشد می‌کند و جامعه به سوی پیر شدن پیش می‌رود.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی کاهش جمعیت
کاهش جمعیت جوان و افزایش سهم سالمندان، آثار عمیقی بر بازار کار، تولید ملی، نظام بازنشستگی و خدمات بهداشتی خواهد داشت. علاوه بر کاهش نیروی کار مولد، فشار بر صندوق‌های بازنشستگی و هزینه‌های سلامت افزایش خواهد یافت و توان رقابتی اقتصادی کشور را در آینده تهدید می‌کند.
از طرفی، کاهش تعداد دانش‌آموزان در مدارس و دانشگاه‌ها نیز نظام آموزشی کشور را دستخوش تغییرات عمیق خواهد کرد.
علل اصلی بحران جمعیت
کارشناسان مهم‌ترین دلایل کاهش نرخ زاد و ولد را مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی (گرانی مسکن، اشتغال، هزینه‌های فرزندپروری)، تحولات اجتماعی - فرهنگی (تغییر سبک زندگی، افزایش سن ازدواج) و نبود سیاست‌های پایدار حمایتی از خانواده می‌دانند.
به‌رغم اجرای برخی طرح‌های تشویقی، سرعت کاهش جمعیت هنوز متوقف نشده و سیاست‌های قبلی کافی نبوده است.
نیاز به راهکارهای جامع و همگرایی ملی
وزیر بهداشت خواهان تشکیل کارگروه‌های بین‌دبخشی و تدوین برنامه‌های فراگیر و زمان‌بندی شده برای افزایش نرخ باروری شده است. این راهکارها باید طیفی از سیاست‌های حمایتی برای جوانان، زوج‌ها و خانواده‌ها را شامل شود؛ از بهبود وضعیت معیشت و تسهیلات مسکن تا ارتقای بهداشت باروری و فرهنگ‌سازی در رسانه‌ها و آموزش‌ها.
پیش‌بینی آینده و اهمیت اقدام سریع
ادامه روند فعلی، ایران را با چالش پیامدهای جبران‌ناپذیر جمعیتی مواجه خواهد کرد.
دولت و همه دستگاه‌ها در برابر آزمون بزرگ «نجات جمعیت» قرار دارند و باید با سیاست‌های اثربخش، آینده نیروی انسانی و پایداری اجتماعی - اقتصادی کشور را تضمین کنند.
جمع‌بندی:
بحران جمعیت، موضوعی چندوجهی و ملی است که آینده کشور را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. حل این بحران جز با عزم ملی، همکاری همه ارکان دولت و طراحی سیاست‌های جامع و هدفمند ممکن نیست. آینده ایران، به تصمیمات امروز ما گره خورده است.