بحران سینمای ایران را می‌بلعد؟

با تداوم بحران اقتصادی که بخشی از آن متاثر از شیوع کروناست، سالن‌های سینما با کمترین فروش در تاریخ مواجه هستند و آنچنان رکودی حاکم شده که مدیران اغلب سالن‌های سینما، اخراج گسترده کارکنان‌شان را در دستور کار قرار داده‌اند، به گونه‌ای که سالن‌های سینمای حوزه هنری 30 درصد و بخش خصوصی تا 80 درصد تعدیل نیرو کردند و این وضعیت، تولید در سینمای ایران را نیز به نقطه‌ای بی‌فرجام رسانده است.

به گزارش «تابناک»؛ کل فروش سینما‌های کشور در سال 1398 معادل 2993437467000 ریال با متوسط بلیت 113774 ریال و 26 میلیون و سیصد هزار نفر تماشاگر بود و این رقم 299 میلیاردی اگرچه نسبت به فروش 239 میلیاردی سال 1397، با رشد 60 میلیاردی همراه بود، با توجه به 27 میلیون و چهارصد هزار نفر تماشاگر سینما در سال 1398، شاهد 1.1 میلیون ریزش مخاطب بودیم و در واقع کاهش اقبال عمومی به اکران عمومی آغاز و در این زمینه هشدار‌هایی نیز داده شده بود.

یک ضربه محکم کافی بود تا سینما در بحران فرو برود و چه ضربه‌ای محکم‌تر از شیوع کرونا که هر کسب و کار قدرتمندی را نیز تحت تاثیر قرار داد. مدیران سالن‌های سینما در ابتدا کوشیدند به امید بازگشت تماشاگر به سالن‌های سینما، پرسنل را به هر روشی از جمله مرخصی اجباری و صرفا پرداخت حق بیمه حفظ کنند و سازمان سینمایی نیز پرداخت کمک‌هایش را مشروط به عدم اخراج پرسنل کرده بود که این شرط پرداخت حق بیمه پرسنل و حفظ شان را اجتناب ناپذیر کرده بود.

تداوم این وضعیت باعث شد تا سالن‌داران، قید حمایت اندک دولتی را بزنند و اخراج مرحله به مرحله کارکنان‌شان را در دستور کار قرار دهند که در بخش خصوصی تا 80 درصد و در حوزه هنری تا 30 درصد تحقق یافته است. سینما آزادی به عنوان پرفروش‌ترین سینمای غیرخصوصی، با اخراج 50 نفر از پرسنلش کوشیده ماه‌های آینده را ادامه دهد و این وضعیت در سالن‌های خصوصی شدیدتر است، به گونه‌ای که مدیر یکی از سالن‌های خصوصی به «تابناک» گفت در همه بخش از گیشه بلیت فروشی تا کنترلچی، تعدیل نیرو کرده و پرسنلش به کمتر از انگشتان دو دست رسیده و تاکید نمود، همین گروه نیز در صورت تداوم وضعیت تعدیل خواهند شد.

با تداوم بحران اقتصادی در سینما که بخشی از آن به کرونا بازمی‌گردد مسیر تولید نیز کندتر از قبل خواهد شد؛ هرچند به واسطه ورود پول‌هایی که با انگیزه‌های غیراقتصادی وارد سینما می‌شوند، تولید تداوم می‌یابد، شمار پروژه‌های سینمایی به شدت رو به نزول گذاشته و اقتصاد سینما کوچک و کوچک‌تر می‌شود. از قضا با توجه به بحرانی که در شبکه نمایش خانگی بر سر متولی‌گری‌اش پیش آمد و تولیدکنندگان باید نظر دو نهاد را همزمان تامین کنند، دورنمای تولید در این بخش نیز متزلزل شده و این تکیه گاه نیز قابل توجه نیست.

از این منظر با توجه به کاهش پروژه‌های سینمایی، روند بیکاری در حوزه تولید هم تشدید می‌شود که واکنش‌هایی را می‌تواند در پی داشته باشد. باید در نظر داشت که حتی سرمایه گذار دارای انگیزه‌های غیراقتصادی در سینما نیز دست‌کم انتظار توقع اکران فیلم و دیده شدن محصول سرمایه‌گذاری‌اش روی پرده نقره‌ای سینما را دارد و اکنون فضای سینمای ایران به سمت و سویی در حرکت است که این اتفاق نیز قابل تحقق نباشد.

ترس طبیعی تماشاگر از حضور در سالن‌های سینما، دست بسته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تامین و پرداخت خسارت مداوم وارده به حوزه فرهنگ به ویژه سینما و منابع محدود سالن داران برای طی این دوران شرایط را به سمت و سویی برده که هیچ طرحی برای گذار از این بحران قابل تصور نیست. تنها وقتی کرونا رخت بربندد، سینما می‌تواند به شرایط طبیعی بازگردد، اما آیا تا آن زمان چیزی از سینمای ایران مانده یا این بحران سینمای ایران را به کل بلعیده است؟!