بخش کشاورزی 40 میلیارد مترمکعب آب اضافه مصرف می کند

یک اقلیم شناس با بیان اینکه مصرف آب در بخش کشاورزی کشور باید 40 میلیارد مترمکعب کاهش یابد، گفت: ادامه روند فعلی منجر به خشکیدگی کشور و تشدید چالش آب می شود.

ناصر کرمی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه حداکثر میزان مجاز برداشت از منابع آب تجدید پذیر 40 درصد است و 60 درصد این منابع باید وارد طبیعت شود، گفت: ما هم اکنون حدود 100 میلیارد متر مکعب آب تجدیدپذیر داریم اما به جای اینکه 40 میلیارد متر مکعب از این منابع را استفاده کنیم، حدود 90 میلیارد مترمکعب آن را استفاده می‌کنیم و همین باعث ایجاد شرایط فعلی و خشکیدگی، بیابان زایی، فرسایش خاک و خشکی رودخانه‌ها شده است.

وی با بیان اینکه از 90 میلیارد مترمکعب آبی که استفاده می‌کنیم، حدود 80 میلیارد مترمکعب آن مربوط به بخش کشاورزی است، اضافه کرد: آبی در حوزه شرب و صنعت استفاده می‌شود قطعا کمتر از 10 میلیارد مترمکعب است.

کرمی با تاکید بر اینکه سهم آب در اختیار بخش کشاورزی باید به حدود 40 میلیارد متر مکعب کاهش یابد، گفت: این تنها راه حل نجات ایران از بحران خشکیدگی و خارج کردن نام کشور از لیست کشورهای پیشرو در بیابان زایی است.

این اقلیم شناس تصریح کرد: بر این اساس باید الگوی کشتی تعریف شود که این 40 میلیارد مترمکعب آن صرف تولید چه محصولاتی و در چه نقاطی از کشور شود که این مباحث تکنیکی بعدی است و بحث نخست این است که قبول کنیم آب در اختیار بخش کشاورزی کاسته شود.

کرمی با بیان اینکه براین اساس باید مقداری از سطح زیرکشت کشاورزی کاسته شود، گفت: قطعا با میزان فعلی سطح زیرکشت نمی‌توانیم مصرف آب را کاهش دهیم و سطح زیرکشت افقی محصولات قطعا باید کاهش یابد.

وی توانایی ایران در خوداتکایی در محصولات کشاورزی جز چهار محصول (دانه‌های روغنی، برنج، ذرت و چغندرقند) را تأیید کرد و افزود: اما باید دید این خوداتکایی با چه هزینه‌ای انجام می‌شود؟ آیا هزینه‌های اکولوژیکی آن برآورد شده است؟ توسعه کشت خیلی از محصولات منجر به گسترش خشکیدگی در کشور می‌شود.

کرمی با بیان اینکه از نظر فنی و تکنیکی چنین کاری امکان پذیر است، گفت: باید از نظر اکولوژیکی نیز این مساله بررسی شود چرا که همین الان نیز ایران رتبه اول را در فرسایش خاک دارد و در زمینه بیابان زایی و سایر تهدیدات زیست محیطی نیز در رتبه‌های نخست قرار گرفته است.

وی افزود: بعد از بررسی‌های تکنیکی و اکولوژیکی باید بحث تجاری تولید محصولات نیز برآورد شود که آیا این محصول توانایی رقابت با نوع خارجی آن را دارد، اگر جواب مثبت بود می‌توان به کشت آن اقدام کرد و اگر خیر، باید از توسعه کشت، خودداری شود.

کرمی درباره اینکه در استان خوزستان، طرح کشت کنجد به دلیل استقبال کشاورزان از کشت برنج با توجه به قیمت بالای این محصول، کشت خورده و دولت عملا نتوانسته طرح ممنوعیت کشت برنج را در استان‌های غیرشمالی اجرا کند، به نظر شما چه راهکاری برای مدیریت منابع آب در استان خوزستان می‌تواند مؤثر باشد؟، گفت: واقعیت این است که کشاورزی خوزستان تناسبی با ظرفیت منابع آب و خاک این استان ندارد، بسیاری از اراضی این استان که هم اکنون زیرکشت محصولات مختلف رفته اند، در حدود 30 الی 40 سال قبل، خشک بوده اند چرا که چنین ظرفیتی در آنان وجود نداشت. اینکه با انتقال آب و اقداماتی از این قبیل اقدام به توسعه کشت و کشاورزی در اراضی خوزستان شود، عملا اقدام درستی نیست و نتیجه آن همین خشیکدگی و بحران آب استان می‌شود.

کرمی تاکید کرد: باید متخصصان حوزه کشاورزی طرحی ارائه کنند که سطح زیرکشت در این استان کاهش یابد اما در عین حال کشاورزان نیز خسارت زیادی نبینند.

وی با بیان اینکه منابع آب در کشور ما بسیار کم و این مساله بسیار جدی است، گفت: درباره کشت محصولی مانند برنج اصل اول توجیه اقتصادی آن است، اگر ما می‌توانیم برنج را وارد کنیم چرا باید در کشوری که این همه منابع آب آن کم است، برنج کشت کنیم؟ چرا بحث خشکیدگی کشور، بیابان زایی و فرسایش خاک کشور را در مباحث کشاورزی کنار می‌گذاریم؟

کرمی تاکید کرد: با توجه به شرایط موجود کشت برنج حتی در استان‌های شمالی نیز نباید مانند سابق انجام شود و محدود شدن آن الزامی است.

وی با اشاره به اینکه در تمام کشورهای جهان برنج‌های محلی به برنج‌های خارجی ارجحیت دارد و به همین دلیل قیمت برنج‌های محلی معمولا بالاتر است، گفت: بنابراین ما نباید تصور کنیم که برنج‌های کیفی ایرانی ویژگی خاصی نسبت به سایر برنج‌ها دارد و در این زمینه بحث رایحه و مزه و سلیقه مطرح است بنابراین وقتی کشور توان تولید این محصول را دارد نباید بر خوداتکایی در این زمینه و کشت بیش از اندازه آن تاکید کرد.