بررسی گزارش تورمی بانک مرکزی / پس از سه سال رکوردشکنی تورم در دولت سیزدهم خبری شد

امیرعباس آذرم‌وند: بانک مرکزی که پس از سال 1397، از ارائه گزارش‌های مربوط به تورم خودداری کرده بود، دوباره دست به انتشار این گزارش‌ها زد. برآوردهای سیاستگذار پولی نشان می‌دهد که در پایان آبان ماه، تورم 41 درصد بوده است. این نرخ نسبت به مهر ماه افزایش یک درصدی داشته است. این در حالی است که در گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم سالانه در پایان آبان 40.4 درصد اعلام شده است.

این‌که محاسبات مرکز آمار و بانک مرکزی به نتایج یکسانی نمی‌رسد، دلایل مختلفی دارد. مهم‌ترین عامل آن، به جامعه آماری هر کدام بر می‌گردد؛ مرکز آمار ایران محاسباتش در مناطق شهری و روستایی انجام می‌شود اما بانک مرکزی تنها به محاسبه ارقام مربوط به شهرها می‌پردازد. از سوی دیگر هر کدام از این دو نهاد، سبد خاص و ضرایب اهمیتی ویژه خود را در محاسبات به کار می‌گیرند.

با این همه فاصله تنها 0.6 درصدی میان این دو مرجع محاسبه آمار رسمی، نشان از نزدیک شدن تصویر به یکدیگر است. بانک مرکزی هم مانند مرکز آمار ایران، تورم ماهانه آبان را معادل 3.4 درصد اعلام کرد. در گزارش بانک مرکزی هم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها پیشتاز تورم هستند به نحوی که تورم ماهانه آن‌ها در آبان 5.3 درصد بوده است. در گزارش مرکز آمار اما شدت تورم خوراکی‌ها کمتر (4.8 درصد) بوده است. به این ترتیب محاسبات هر دو گواهی بر این هستند که فشار حداکثری تورم به سفره و معیشت جامعه وارد شده است.

محاسبات مختلف مربوط به نرخ فقر هم نشان می‌دهند که در سالهای گذشته خصوصا به دلیل افزایش نرخ خوراکی‌ها و مسکن، بر میزان فقرا و شدت فقر افزوده شده است. از نظر بانک مرکزی بالغ بر 70 درصد هزینه مصرف کنندگان صرف تهیه غذا و سرپناه می‌شود و به همین دلیل تورم در این بخش، به مراتب اثرات سخت‌تری بر معیشت خواهد داشت تا تورم در دیگر بخش‌ها مانند هتل و رستوران.

در محاسبات بانک مرکزی هم مانند محاسبات مرکز آمار ایران، تورم ماه‌هاست رو به افزایش دارد. در نگاه بانک مرکزی، تورم سالانه از بهمن 1403 تا به امروز، هر ماه بیش از ماه گذشته شده و از 35 درصد به نرخ 41 درصدی رسیده است.

گفتنی است که محاسبات مختلف نشان از رفتن دوباره تورم در کانال 40 درصدی دارند. حتی محاسبات صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی هم از افزایش تورم و رسیدن آن به نرخ بیش از 40 درصدی خبر می‌دهند. از آبان تورم مرکز آمار و از مهر ماه، تورم بانک مرکزی هم وارد کانال 40 درصدی شد.

دوولت رییسی، صاحب بدترین عملکرد تورمی نیم قرن

مهم‌ترین نکات محاسبات منتشر شده اخیر بانک مرکزی، نه در ارقام امروز که در محاسبات سالهای گذشته است. از سال 97 که انتشار عمومی گزارشهای تورمی بانک مرکزی متوقف شده، محاسبات سیاستگذار پولی نشان می‌دهد تورم تا 1403 هر سال بیش از 40 درصد بوده و نهایتا در 1401 به بیش 50 درصد هم رسیده است.

تا پیش از این گزارش، بالاترین تورم تجربه شده در کشور، در سال 74 با نرخ 49.4 درصدی به دست آمده بود و از آن زمان به بعد با وجود انواع جهش‌های قیمتی دیگر رکوردی مشابه به ثبت نرسید. حالا بانک مرکزی با عمومی کردن ارقام محاسباتی خود نشان می‌دهد در سال 1401 نرخ تورم سالانه به 53.1 درصد رسید.

از سوی دیگر تا پایان دی ماه 1402 هم همچنان نرخ تورم سالانه بیش از 50 درصد بود اما در اواخر آن سال در نهایت تورم تا حدودی کنترل شد. مهم‌ترین اقدامی که در سال 1401 رخ داد و تورم را به حداکثر رساند، اقدام دولت در اردیبهشت ماه در حذف ارز ترجیحی 4200 تومانی بود. دولت رییسی آن قدر مطمئن بود که وقتی با گذشت تنها 9 ماه از عمر خود به این جراحی بزرگ دست زد و از پی آن، دولتی با سه سال عمر، رکورددار بالاترین تورم سالهای پس از انقلاب شده است.

گفتنی است این روزها همچنان برخی از اقتصاددانان دست راستی، به دولت چهاردهم هم توصیه به حذف ارز ترجیحی می‌کنند. این در حالی است که با وجود تورم بیش از 40 درصدی و فزاینده حاکم بر اقتصاد، این دست از اقدامات به سرعت جهش‌های سهمگینی را به اقتصاد کشور تحمیل می‌کنند.

223229