برنامه‌ریزی در راستای بهبود بازار مسکن
علیرضا سرحدی - کارشناس بازار مسکن
دولت از همان ابتدای فعالیت خود چالش‌های مختلفی را در بازار مسکن تجربه کرد و با انبوهی از طرح‌های نیمه‌کاره دولت‌های پیشین از قبیل تکمیل ساخت مسکن روستایی، مسکن مهر و اقدام ملی روبه‌رو شد. همچنین، سنگ‌اندازی بانک‌ها در مسیر پرداخت تسهیلات بخش مسکن، نگرانی‌ها را برای ساماندهی این بازار حیاتی تشدید کرده است. تامین زمین و بودجه کافی برای ساخت‌وساز، چالش‌های بزرگی هستند که نیاز به یک چاره‌اندیشی دقیق از سوی مسئولان دارد، چرا که تامین منابع لازم برای تحقق این وعده‌ها نیاز به یک بستر اقتصادی مناسب و پویا داشته است که باید موردتوجه قرار گیرد. تامین بخش عمده‌ای از منابع مالی برای ساخت‌وسازها و اعطای تسهیلات مرتبط بخش مسکن برعهده بانک‌ها است که در سال‌های اخیر شدت بیشتری گرفته است. حال باید دید باتوجه به منابع مالی محدود و تمایل بانک‌ها برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف، بازار مسکن به کدام سو می‌رود.
سیاست‌های بانکی دولت آن‌طور که باید، نتوانسته به ساماندهی بازار مسکن کمک چندانی کند. مداخله بانک‌ها به‌صورت وام، اعتبار، تسهیلات خرید، اجاره و... تا به امروز به‌علت مشکلات اقتصادی تاثیرگذار نبوده و کمک چندانی به بازار مسکن نکرده است. همچنین بالا بودن نرخ بهره بانکی باعث شده است که این تسهیلات کمکی به خانه‌دار شدن افراد نکند و بیشتر متقاضیان برای پرداخت اقساط سنگین این وام‌ها با مشکل روبه‌رو هستند و اکثرا ترجیح بانک‌ها در زمانی که منابع مالی کافی برای پرداخت تسهیلات بخش مسکن را در اختیار دارند، این است که این منابع را در راستای تحقق اهداف خود در بحث ساخت‌وساز سرمایه‌گذاری کنند.
یکی از مشکلات بخش مسکن در کشور ما این است که بانک‌ها، شهرداری‌ها و برخی نهادهای نظارتی در بحث ساخت‌وساز مداخله مستقیم دارند که با این اتفاق می‌توان نتیجه گرفت در کل یا بانک‌ها و سازمان‌ها منابع کافی برای پرداخت تسهیلات بخش مسکن را ندارند یا اگر این منابع را هم در دست داشته باشند، در پروژه‌های خود سرمایه‌گذاری می‌کنند و مایل نیستند این تسهیلات را در اختیار مردم قرار دهند. از طرف دیگر، باتوجه به نرخ بهره و شرایط سخت بازپرداخت تسهیلات بانکی، متقاضیان تمایل زیادی برای دریافت این وام‌ها ندارند و باتوجه به تناسب نداشتن درآمد خانوارها با هزینه‌های زندگی، دریافت این تسهیلات تا حدودی ناممکن شده است. دولت وعده‌های مختلفی برای بهبود شرایط بازار مسکن در کشور داده است که با نگاهی به آمارها مشاهده می‌کنیم که باتوجه به گذشت یک‌سال و 8 ماه از عمر دولت سیزدهم، هنوز روند ساخت‌وسازها به حد مطلوب خود نرسیده و با چالش‌های مختلفی روبه‌رو است. همچنین باتوجه به وضعیت نابسامان کشور در بحث اقتصادی مشخص است که منابع مالی مناسبی برای تحقق وعده‌های ساخت‌وساز در کشور وجود ندارد. ضمن آنکه در بحث مدیریت و برنامه‌ریزی باید گفت دخالت دولت‌ها برای تصدی ساخت‌وساز در کشورها موفقیت‌آمیز نبوده است. در کشور ما دولت به‌جای ورود به یک‌سری از فعالیت‌های غیرمرتبط باید روی اهداف خود در زمینه‌های تخصصی تمرکز کند تا از مسیر اصلی خود دور نشود. مشکل اصلی کشور در حال حاضر بستر اقتصادی نامناسب است که بر بازار مسکن نیز تاثیر گذاشته است. همچنین دولت می‌تواند با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح در راستای بهبود وضعیت اقتصادی گام بردارد و مشکل مسکن در کشور راساماندهی کند.