برنده بهترین پویانمایی جشنواره 100: مهم‌ترین سرمایه اجتماعی؛ مفهوم وطن است
یک فیلمساز سینمای کوتاه می‌گوید که در یک سال و نیم اخیر موضوعی که برایم مهم‌تر شد این بود که مهم‌ترین سرمایه اجتماعی برای ما مفهوم وطن است. تنها چیزی که همه ما درموردش اختلاف‌نظر نداریم و یکپارچه می‌شویم همین واژه ایران است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، میلاد محمدی فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی است. او فیلم‌های کوتاه زیادی را ساخته و در ابتدای سال 1401 هم دو اپیزود از سریال اپیزودیک «تازه‌وارد» که از شبکه سه سیما پخش شد را جلوی دوربین برد. او برای فیلم چندش برگزیده جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان شد و امسال هم در سیزدهمین جشنواره فیلم 100 هم با فیلم «پیچ تاریخی» برگزیده تندیس اول بخش پویانمایی ملی شد.
با کارگردان این فیلم که برگزیده‌ی جشنواره 100 شد گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
ایده شکل‌گیری و ساخت این اثر از کجا آمد؟
برای من کار ساختن درباره ایران جذاب بوده و هست و در دو سال اخیر این ماجرا برایم جدی‌تر شد. در این دو سال من سه کار با مضمون و کلیدواژه ایران ساختم. یکی از کارهایم بازسازی آن پرچمی بود که همه باهم در سیل پل‌دختر پرچم را به کمک هم نگه داشتند. امسال هم حسین حقیقی ایده پیچ تاریخی را با من مطرح کرد. فیلم‌نامه را خواندم و برایم جذاب بود اما من تجربه پویانمایی نداشتم. هرچند خودم به‌واسطه رشته کارشناسی‌ام که معماری بود با دنیای پویانمایی و نرم‌افزارهای سه‌بعدی آشنا بودم. اما با یک نگاه جاه‌طلبانه پذیرفتم که این کار را بسازم و یک تجربه جدیدی برایم باشد. من پویانمایی‌ها و مدل‌هایی که در ذهنم بود به بچه‌ها نشان دادم و گروه را تشکیل دادیم و به‌تدریج کار ساخته شد.
فیلم‌نامه را تغییری هم دادید؟
ایده کار خوب بود، اما یک سری تغییرات جزئی در آن داشتیم که به آن نمی‌شود تغییر گفت و آن دخل و تصرف کارگردان در اجرا است که روبه‌جلو بود و آقای حقیقی هم استقبال کرد.
دانشی: می‌شود به آینده فیلمسازی که بتواند فیلم 100 ثانیه ای بسازد امیدوار بودساخت فیلم 100 ثانیه‌ای چقدر می‌تواند به یک فیلمساز در ادامه مسیر کمک کند؟
دو تا نگاه می‌شود داشت. یکی اینکه چون کار کوتاه و جمع‌وجوری است ما به آن‌یک نگاه ساده‌انگارانه داشته باشیم که برای کسانی که تجربه ساخت اول کارشان است خوب باشد. این‌یک مدل نگاه است امانگاه دیگر این است که خود فیلم 100 ثانیه‌ای را به‌مثابه یک مدیوم و یک‌شکلی از رسانه ببینیم که واقعاً هم کار سختی است و قصه گفتن در صد ثانیه خیلی سخت‌تر از قصه گفتن در یک کار کوتاه و یا بلند است چون اینجا فرصت طرح مسئله، سوژه و طراحی شخصیت راداریم، اما در صد ثانیه همه‌چیز بی‌رحمانه می‌گذرد و تو باید بالطافت و جذابیت به سراغ اصل مطلب بروی ازاین‌جهت حتماً تجربه متفاوت و جذابی است.
برای شما که تجربه ساخت کار نیمه بلند هم داشتید چالش‌های ساخت کار 100 ثانیه‌ای چه بود؟
چالش‌های این کار برای من بیشتر پویانمایی بودنش بود. و قطعاً چالش دیگرش محدودیت زمانی بود.
اینجا خیلی جدی‌تر استوری ریل واستوری بورد را انجام دادیم تا بدانیم که قصه و این ایده با اجرایی که در ذهنم بود در 100 ثانیه درمی‌آید یا نه که اگر جور درنمی‌آمد یا باید قصه را تغییر می‌دادیم یا نباید می‌ساختیم که خداروشکر ساختیم.
یک جاهایی هم چالش‌هایی داشتیم و شما باید انتخاب می‌کردی که کدام پلان‌ها باشد و چه لحظه‌هایی باشد. و روی چه چیزهایی تأکید کنید. یکی دیگر از این چالش‌ها این بود که اساساً شما خروجی کار پویانمایی را تا لحظه آخر و یک‌قدم قبل از مخاطب نمی‌بینی. چون پویانمایی پروژه سنگینی است و اجزا را شما تک‌به‌تک می‌بینید و باید در کناره‌ام در ذهنت بچینی.
اسم کار را خودتان انتخاب کردید؟
خیر. اسم کار همین بود ولی به نظرم رسید که جذاب است و همین باقی بماند.
حوادث اخیر پیش‌آمده در ایران باعث شد که روی ساخت این اثر تأکید بیشتری کنید؟
بی‌تأثیر نبود. اینکه می‌گویم در یک سال و نیم اخیر این موضوع برایم مهم‌تر شد این بود که مهم‌ترین سرمایه اجتماعی برای ما مفهوم وطن است. تنها چیزی که همه ما درموردش اختلاف‌نظر نداریم و یکپارچه می‌شویم همین واژه ایران است که با هر نگاه و سلیقه‌ای برای ماست.
دارابی: جشنواره فیلم 100 باید در بحث پخش و اکران آثار همت کندبه نظر شما با کاهارهای 100 ثانیه‌ای می‌شود روی مخاطب اثر بلندمدت گذاشت؟
به نظر من در دنیای امروز با هیچ مدلی از فیلم و سریال نمی‌شود تأثیر بلندمدت روی مخاطب گذاشت. علتش هم این است که یک‌زمانی مخاطب تحت تأثیر سینما قرار می‌گرفت و علتش هم این بود که سینما یکی از معدود رسانه‌هایی بود که مخاطب اطلاعاتش را از آن می‌گرفت و برایش حتماً جذاب‌تر و مؤثرتر بود. به خاطر همین در دهه 50 و 60 فیلم‌هایی داریم که جریان ساز اجتماعی هستند و از یکجاهایی به بعد به‌تدریج به این دلیل که تلویزیون پررنگ‌تر می‌شود و سایر رسانه‌ها می‌آیند این اثرگذاری کمتر می‌شود. امروز که باهم حرف می‌زنیم مخاطب روزی 100 تا کار صد ثانیه‌ای در اینستاگرام می‌بیند و به همین دلیل صرفاً با سینمای 100 ثانیه‌ای می توانید اثرات لحظه‌ای روی مخاطب بگذارید نه اثرات بلند مدت.
یعنی شما به این قائل نیستید که رسانه می‌تواند اثر بلند مدت روی مخاطب بگذارد؟
تک اثرها نمی‌توانند تاثیر بگذارند، اما جریان‌های رسانه‌ای چرا می‌توانند. اگر شما یک خبرگزاری باشید و یک استراتژی رسانه‌ای داشته باشید با یک انبوهی از تولیدات رسانه‌ای می شود اثر گذاشت.
می خواهید ساخت کار در قالب انیمیشن را ادامه دهید؟
اگر ایده ی جذابی باشد من خودم را محدود نمی کنم و بله دوباره تجربه می کنم و فکر می کنم از این به بعد اگر چیزی برایم دغدغه باشد میسازمش و مهم نیست که چه ژانر و قالبی باشد.
فیلم‌های امسال جشنواره 100 را چه طور دیدید؟
به نظرم جشنواره 100 جشنواره ایده و خلاقیت است تا ایده فرم. ما بیشتر با یک ایده خلاقانه مواجه هستیم و این برای امسال هم نیست. من فیلم‌های سال‌های قبل را هم دیدم اما معمولاً فیلم خلاقانه انگشت شمار است و از هر ده اثری که می دیدیدم یک کار شاید اثری بود که توجهت را بر می‌انگیخت اما به نظرم به همه زحمت‌هایش می‌ارزد اینکه سالانه ما حدود 15 اثر صد ثانیه‌ای خلاق هم داشته باشیم خوب است.