بفرمایید چای روضه

به گزارش مشرق، حال و هوای خانه با روزهای دیگر فرق می‌کند. هر کدام از اعضای خانواده طبق رسم هرساله دورهم جمع شده‌اند. پدر خانواده سفارش‌های خرید را گرفته و به اهل و عیال خانه سپرده‌است. فردا صبح آشنا و غریبه اینجا جمع می‌شوند. به قول صاحبخانه: «روضه خانگی‌مان یادت نرود، فردا می‌بینمت.»

مصطفی خسروی، تهیه‌کننده و کارگردان مجموعه مستند «روضه‌های خانگی» شبکه افق درباره برگزاری این نوع روضه‌ها از سوی مردم گفت: برپایی روضه‌های خانگی کمرنگ نشده‌است و شاید همه‌گیری کرونا سال 1388 به کمرنگ شدن آن منجر شد. با این حال، در گذشته‌های دور برگزاری روضه ممنوع بود، که منجر به پا گرفتن روضه‌های خانگی شد.

خسروی بیان کرد: در دوره رضاشاه برگزاری روضه‌ها به شکل جدی ممنوع بود و مردم برای روضه از پشت‌بام و زیرزمین‌ها به منزل همدیگر می‌رفتند. اگرچه روضه‌ها برگزار می‌شد اما برگزاری‌اش به شکل امروزی راحت نبوده‌است. از طرفی، با تغییر نسل‌ها روضه‌های خانگی دستخوش تغییراتی شد که از جنس آداب و رسوم بود. مثلا اگر در گذشته نوع پذیرایی به شکل دیگری بود، الان تغییر کرده‌است.

این مستندساز با بیان این‌که هدف مجموعه مستند روضه‌های خانگی، خانه‌هایی بود که اهالی خانه در عین این‌که سکونت دارند، در آن خانه هم روضه برپا می‌کنند، توضیح داد: مثلا بعضی از روضه‌های با قدمت بالا در منازلی برپا می‌شد، که کسی در آنجا زندگی نمی‌کرد. در آموزه‌های اولیای دین هم به برپایی روضه خانگی تاکید شده‌است.

مثلا آیت‌ا... قاضی طباطبایی تاکید کردند روضه‌های هفتگی را ولو این‌که دو سه نفر باشند، برگزار کنید.

وی در پاسخ به این پرسش که چه محورهای دیگری را برای مستند روضه‌های خانگی مدنظر داشتید، گفت: البته روضه خانگی فقط به برگزاری روضه محدود نمی‌شود. در پشت روضه خانگی سبک زندگی را می‌بینیم، که شامل تعامل والدین با فرزندان و صله ارحام است. همچنین خانه‌ای که روضه برپا می‌کند، به مامن اعضای محل تبدیل می‌شود. یعنی اگر مشکلات روحی، مالی و... برای اعضای محل پیش بیاید، روضه‌های خانگی محل مناسبی برای بیان و حل مشکلات هستند.

خسروی با بیان این‌که علاوه بر صله ارحام و تربیت درست فرزندان، نشاط خانواده هم جزو آثار برکت روضه‌های خانگی است، خاطرنشان کرد: با خیلی از بانیان روضه‌ها صحبت کردیم، می‌بینیم برپایی روضه‌ها جزو وصیت‌شان بوده که اعضای خانواده به آن عمل کنند. یعنی بر این باورند که فرزندان و نسل‌شان برگزاری روضه‌ها را ادامه دهند. نقل شده کسانی که روضه‌های خانگی برگزار می‌کنند، سعی کنند برگزاری روضه‌ها را تداوم بخشند.

تهیه‌کننده این برنامه درباره نکات دیگر برگزاری روضه‌ها در خانه بیان کرد: نکته دیگر سخت نگرفتن برگزاری روضه‌ها و اهمیت خلوص نیت است. خلوص نیت باعث می‌شود نه تعداد نفرات حاضر در روضه مهم باشد و نه هزینه‌ها سنگین شود؛ یعنی با یک چای و کیک هم می‌توان روضه خانگی برگزار کرد. مهم برگزاری آن است.

وی در پاسخ به این سؤال که در کنار برگزاری روضه‌های خانگی چه نیازی به وجود هیأت و حسینیه‌هاست، تصریح کرد: تمام هیأت‌های بزرگ از روضه‌های خانگی نشأت می‌گیرد.

در گذشته تکایای بزرگ وجود نداشته‌است. به همین دلیل، روضه‌های خانگی مقدمه و بستر شکل‌گیری هیأت‌ها و تکایا را فراهم کرد. وجود تکایا به این دلیل خوب است، که همه نمی‌توانند روضه خانگی برپا کنند. هرکسی هم بخواهد روضه برگزار کند، خانه‌اش به اندازه یک تکیه نیست.

به گفته خسروی، روضه‌های خانگی نسبت به هیأت و تکیه پاسخگوی جمعیت زیاد نیست و تفاوت این روضه‌ها در این است که خانواده محور اصلی برگزاری آن است. البته هیأت‌ها و تکایای بزرگ تکمیل شده روضه‌های خانگی است. شاید همه از برگزاری روضه‌های خانگی مطلع نشوند. هنوز در خیلی محلات و شهرها روضه‌های خانگی رواج نیافته، درحالی که در گذشته در کنار روضه‌های خانگی تکایا وجود داشته‌است. به عبارتی هیأت‌های مذهبی مدیون روضه‌های خانگی هستند.

کارگردان این مستند تلویزیونی با بیان این‌که در هیأت هم شاهد تربیت نسل‌ها به شکل دسته‌جمعی هستیم، هم شور و شعور حسینی بین افراد وجود دارد، بیان کرد: بُعد رسانه‌ای هیأت گسترده است و در ترویج مذهب تشیع تاثیر می‌گذارد، درحالی که روضه خانگی به آن معنا قدرت رسانه‌ای ندارد. وی خاطرنشان کرد: علم این روضه‌ها به خصوص در شهرهای مذهبی و با معماری سنتی پابرجاست. با این حال، روضه‌های خانگی حتی در زندگی مدرنیته و معماری امروز سینه به سینه در حال منتقل شدن است.

یعنی در آپارتمان‌ها هم برپایی روضه‌های خانگی را می‌بینیم. این مجموعه مستند هر شب به جز جمعه‌ها به مدت 20 روز در ایام محرم ساعت 20و30دقیقه از شبکه افق پخش می‌شود.

منبع: جام جم