بهانه گیری بیمه‌ها در بحران مسکن

به همین خاطر تصمیم گرفت قید بیمه را بزند. با خودش گفت اگر ملکش را تمام طول سال آبیاری کند با توجه به موقعیت مکانی اش، احتمالا خطری تهدیدش نخواهد کرد. اما اشتباه می کرد. خانه ای که تقریبا تمام عمرش را در آن گذرانده بود، روز سه شنبه هفته گذشته همراه با بیش از 10‌هزار خانه و سازه دیگر در آتشی سوخت که بدترین سانحه آتش سوزی تاریخ کالیفرنیا بوده. برخی از خانه ها آسیب دیدند و برخی به کلی نابود شدند. فرانسیس می گوید: «باورنکردنی بود. من تقریبا 50 سال اینجا زندگی کرده ام و هرگز چنین چیزی را تجربه نکرده بودم.» شرکت بیمه فارمرز از اظهارنظر خودداری کرد و گفت درباره بیمه های شخصی صحبت نمی کند. فرانسیس تنها ساکن منطقه پالیسیدز نیست که برای ادامه بیمه خود با مشکل مواجه بوده. بسیاری از شرکت‌های بیمه برای آنکه کمتر درگیر خسارت های فاجعه بار آتش سوزی شوند، از مدتی قبل تصمیم به افزایش هزینه ها یا عدم‌تمدید بیمه ها، حتی در مورد مشتریان قدیمی، گرفته بودند. بسیاری از ساکنان آلتادنا و سایر محله های مستعد آتش سوزی می گویند شرکت‌های بیمه، سال گذشته بیمه هایشان را قطع کرده اند.

این آتش سوزی که احتمالا یکی از پرخسارت ترین بلایای طبیعی تاریخ آمریکاست، به بحران بازار بیمه مسکن در ایالت کالیفرنیا دامن زده؛ بحرانی که حتی پیش از شعله ور شدن آتش، در خانه ها رخنه کرده بود.

شرکت «استیت فارم جنرال» که بزرگ‌ترین پوشش دهنده بیمه ملک در کالیفرنیاست، مارس سال گذشته اعلام کرد 30‌هزار بیمه برای خانه ها و مجتمع های مسکونی را تمدید نخواهد کرد. شرکت «چاب» و شرکت‌های تابعه آن در سال 2021، ارائه بیمه نامه برای خانه های گران‌قیمت را که بیشتر در معرض خطر آتش سوزی بودند متوقف کردند. شرکت‌های «آل استیت» و «توکیو مارین آمریکا» نیز به ترتیب، سال 2022 و 2024 از ارائه بیمه نامه به خانه ها انصراف دادند.

ماه پیش، ماریا بادین از ساکنان منطقه، از شرکت «لیبرتی میوچوال» شکایت کرد، چرا که به گفته او، این شرکت به بهانه واهی «جلبک زدن سقف خانه» از تمدید بیمه او سر باز زده. او یک کارشناس استخدام کرد و مشخص شد که هیچ اثری از جلبک روی سقف خانه نیست. ماریا از سال 1993 مشتری این شرکت بیمه بود.

در متن شکایت او که در دادگاه عالی سن‌دیگو ثبت شده، آمده: «شرکت‌های بیمه خسارت اموال با هدف افزایش سود، وارد یک جریان نگران کننده شده اند و یکی پس از دیگری، بیمه مالکان کالیفرنیایی را لغو می‌کنند.» سخنگوی لیبرتی میوچوال از اظهارنظر در این‌باره خودداری کرد.

ناامیدی مردم از شرکت‌های بیمه خصوصی، آنها را به سمت «فر پلن» سوق داده که یک برنامه بیمه دولتی است و مزایای کمتر و ابتدایی تری ارائه می‌کند. آمارها نشان می‌دهد که تعداد بیمه نامه های ثبت‌شده در این طرح به 452‌هزار رسیده که در مقایسه با سال 2020، بیش از دوبرابر شده است.

زندگی بسیاری از مردم منطقه تحت‌تاثیر آتش سوزی دگرگون شده. یکی از آنها «پگی هولتر» 83 ساله است که پارسال بازنشسته شد و می گوید شرکت «استیت فارم»، بیمه خانه اش در یک مجتمع مسکونی را تمدید نکرده بوده. تمام اسناد و مدارکش در آتش سوخته و او مطمئن نیست در چه تاریخی، بیمه اش تمدید نشده. شرکت‌های بیمه معمولا دارایی های شخصی و فضای داخلی واحد را پوشش می‌دهند و اگر واحد، غیر‌قابل استفاده باشد، مزایای دیگری مثل هزینه زندگی را هم تقبل می‌کنند.

البته مدیریت مجتمع، کل واحدها را بیمه فر‌پلن کرده بود، اما اگر مجتمع بازسازی نشود، مبلغی که این نهاد بابت کل مجموعه پرداخت می‌کند، فقط 20 میلیون دلار است، یعنی هر واحد 550 دلار. در حالی که قیمت هر واحد این مجموعه حداقل یک میلیون دلار است. ممکن است زمین مجتمع به یک شرکت ساختمانی فروخته شود.

شرکت استیت‌فارم نیز از اظهارنظر درباره عدم‌تمدید بیمه ها خودداری کرده و در بیانیه ای گفته: «در حال حاضر، اولویت اصلی ما امنیت مشتریان، نماینده ها و کارکنانمان است که تحت‌تاثیر آتش سوزی قرار گرفته‌اند.»

در این میان، «مت نایت» که معلم ابتدایی است تا حدی خوش شانس بوده. او که خانه اش را بیمه کرده بود پارسال اخطاری از شرکت «سیف کو» دریافت کرد که در آن نوشته شده بود به علت آنکه «شاخه های درخت، جلوی گاراژ را گرفته» بیمه تمدید نخواهد شد. او درخت را هرس کرد، اما شرکت بیمه یک بهانه دیگر آورد: «یک پیچک روی دیوارهای گاراژ روییده.» او پیچک را از ریشه کند و دیوارها را تمیز کرد و بهانه بعدی شرکت: «باید دیوارهای خانه را تعمیر کنی.» او مجبور شد خانه را نقاشی کند و وسط این پروسه، سقف خانه را نیز عوض کرد. همه اینها 30‌هزار دلار برایش آب خورد و در نهایت، بیمه اش تمدید نشد که نشد.

او ناامید نشد و از شرکتی به شرکت دیگر رفت. بعضی ها می گفتند «ما هیچ چیزی را در کالیفرنیا پوشش نمی دهیم.» بعضی دیگر می گفتند «ما بیمه نامه جدید صادر نمی کنیم» یا «ما این منطقه را بیمه نمی کنیم چون آتش خیز است.» او با خودش گفت: «این دیوانگی است.» او درست یک روز قبل از پایان اعتبار بیمه اش، بالاخره موفق شد خانه اش را توسط شرکت «ایجس اینشورنس» بیمه کند. اما چون عجله داشت دقت نکرد که این شرکت، تنها کمتر از 300‌هزار دلار خسارت را پرداخت می‌کند؛ رقمی که برای بازسازی کافی نیست. برخی از ساکنان که پس از وقوع آتش سوزی، خانه های خود را ترک کرده بودند، حالا به محل زندگی خود برگشته و می بینند خانه ها با خاک یکسان شده. قرار است دولت کمک هزینه پاک‌سازی ملک را به ساکنان پرداخت کند.

جنگ با شرکت‌های بیمه

طبق آمارها خسارت آتش سوزی کالیفرنیای جنوبی ممکن است به 150 میلیارد دلار برسد. ساکنان خانه ها حالا باید با شرکت‌های بیمه بجنگند تا بتوانند خسارتشان را از بیمه بگیرند، البته اگر به قدری خوش شانس بوده باشند که بیمه داشته باشند. آنها ممکن است هفته ها و ماه ها درگیر کاغذبازی شوند تا بتوانند اثبات کنند که چه خسارت هایی دیده اند و به دلیل فشارها از سوی تنظیم کنندگان بیمه و کارشناسان بلایای طبیعی برای تسویه فوری، ممکن است مبلغی بسیار کمتر از مبلغ مقرر نصیبشان شود.

تغییرات آب و هوایی و بلایای طبیعی ناشی از آن، صنعت بیمه را دچار آشفتگی کرده است. «ایمی باخ» از شرکت «یونایتد پالسی هولدرز» می گوید شرکت‌های بیمه با انبوهی از «سورپرایزهای غم انگیز» مواجهند. این شرکت‌ها به جای اینکه به مشتری ها کمک کنند، با استخدام کارشناسان خسارت فریلنس یا استفاده از نرم‌افزارهایی برای کاهش هزینه ها، بیشتر نمک به این زخم سوخته پاشیده اند. ایمی می گوید: «ما با ادبیاتی مواجه هستیم که قبلا به آن عادت نداشتیم.»

بسیاری از شرکت‌های بیمه با اشاره به اثرات بی ثبات کننده آب و هوایی از ارائه بیمه به مالکان مناطق مستعد خودداری می‌کنند؛ مناطقی که بیشترین خسارت را از آتش سوزی اخیر متحمل شده اند.

مجلس سنا درباره بازار بیمه هشدار داده که بلایای ناشی از تغییرات آب و هوایی، بیشتر و خشن تر خواهند شد و این منجر به کمیابی بیمه و افزایش قیمت بیمه ها خواهد شد. شرکت‌های بیمه می گویند چاره ای جز افزایش قیمت‌ها ندارند چون هم هزینه های ساخت‌وساز و هم تعداد خانه هایی که در معرض خطر هستند، افزایش یافته، مخصوصا در کالیفرنیا که موانع نظارتی نیز وجود دارد. یکی از نمونه ها استیت‌فارم است که به دنبال این فشارها، رتبه اعتبارش در سال گذشته کاهش یافته. اما حامیان حقوق مشتری، شرکت‌های بیمه را به «فرصت طلبی آب و هوایی» متهم می‌کنند و می گویند هزینه سوانح مرگباری مثل آتش سوزی هفته اخیر از مدت ها قبل در حق بیمه هایی که این شرکت‌ها دریافت می کرده اند لحاظ شده.

سودی که از بخش دارایی ها و خسارات خانه ها عاید شرکت‌های بیمه آمریکا می‌شود بسیار قابل‌توجه است. طبق آمارها در سال 2023، این سود به رقم تاریخی 87.6 میلیارد دلار رسیده. برخی معتقدند شرکت‌های بیمه آن‌قدری پول دارند که از عهده پرداخت خسارات فاجعه باری مثل آتش سوزی اخیر بربیایند.

برخی برای برون رفت از این شرایط، راه‌حل هایی ارائه کرده اند که عمدتا به افزایش قابل‌توجه حق بیمه منجر خواهد شد؛ مثل ارائه بیمه به ساکنان مناطق مستعد، منتها با نرخ 85‌درصد بیشتر از سایر مناطق. در صورت اجرای هر کدام از این مقررات، شرکت‌های بیمه اجازه پیدا می‌کنند پول بیشتری از مردم بگیرند که این باعث می‌شود بحران «عدم‌دسترسی» به بحران «عدم‌استطاعت» تبدیل شود و این عملا پاک کردن صورت مساله است و هرگز به نفع ساکنان نیست.