بودجه 1402 انقباضی یا انبساطی؟
پس از کش‌وقوس‌های فراوان بالاخره روز گذشته لایحه بودجه 1402 با تاخیر 36 روزه تقدیم مجلس شورای اسلامی شد. این در حالی است که پیش از تقدیم این لایحه از سوی دولت، نمایندگان مجلس برای جمع‌بندی نظرات نمایندگان در خصوص تقدم و تاخر بررسی بودجه و برنامه جلسه داشتند. در این جلسه اکثریت نمایندگان مجلس مخالفت خود را با نظر قالیباف اعلام کردند و قرار بر بررسی لایحه بودجه 1402 شد و بر این اساس رئیس‌جمهور...
اگرچه رئیس‌جمهور بر ارائه هر چه سریع‌تر لایحه برنامه هفتم توسعه اشاره کرد، اما در بودجه 1402 درخواست تمدید برنامه ششم تا تصویب برنامه هفتم را ارائه کرده است. بر همین اساس لایحه بودجه سال آینده بر مبنای برنامه ششم توسعه نوشته می‌شود و پس از تصویب برنامه هفتم چنانچه لایحه بودجه با برنامه هفتم مغایرت داشت، اصلاح خواهد شد. البته در این میان و با توجه به تاخیر دولت در ارائه لایحه بودجه احتمال تصویب بودجه چند دوازدهم نیز وجود دارد. با توجه به اینکه تا پیش از این مجلس بر لزوم ارائه برنامه هفتم توسعه از سوی دولت تاکید داشت، به نظر می‌رسد شاهد عقب‌نشینی این قوه هستیم و بر این اساس از هفته آینده کمیسیون تلفیق بودجه 1402 آغاز به کار می‌کند.
برنامه ششم تا زمان تصویب برنامه هفتم تمدید می‌شود
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو هیات رئیسه مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه مجلس از موضع خود در خصوص لزوم ارائه برنامه هفتم پیش از بودجه عقب‌نشینی نکرده است، گفت: مجلس از موضع قبلی خود عقب‌نشینی نکرده و به یک نتیجه بینا‌بینی رسیدیم. چون آقای رئیسی متعهد شدند که تا پایان دی ماه لایحه برنامه هفتم را به مجلس بیاورند. از سوی دیگر برنامه ششم برای یک سال تمدید نشد و در لایحه بودجه 1402 اعلام شده تا زمانی که برنامه هفتم مصوب شود برنامه ششم تمدید شود. بنابراین امیدواریم که در 6 ماه ابتدای سال آینده برنامه هفتم به تصویب برسد. او ادامه داد: بودجه 1402 بر اساس برنامه ششم و با لحاظ سیاست‌های برنامه هفتم تنظیم و نهایی می‌شود. اما از زمانی‌که برنامه هفتم تصویب شود، بودجه 1402 بر اساس برنامه هفتم اجرا و اگر اصلاحی نیاز داشته باشد این اصلاح انجام می شود.
حاجی‌دلیگانی در خصوص زمان بررسی بودجه 1402 در صحن مجلس گفت: اگر بدون مجوزهای تمدیدی که هیات رئیسه دارد بودجه بررسی شود می‌توانیم ظرف 56 روز قانون بودجه را تمام کنیم. اما اگر تمدیدهای هیات رئیسه اعمال شود، حدود یک ماه به زمان بررسی بودجه اضافه می‌شود. بنابراین لازم است که لایحه چند دوازدهم داشته باشیم.
بودجه چند دوازدهم منتفی نیست
این عضو هیات رئیسه مجلس تاکید کرد: بودجه چند دوازدهم منتفی نیست و ممکن است هر لحظه نیاز باشد که بودجه چند دوازدهم به تصویب برسد. حاجی‌دلیگانی در خصوص نحوه بررسی بودجه در کمیسیون تلفیق گفت: برابر آیین‌نامه قبلی و نه آیین‌نامه اصلاح شده، لایحه بودجه 1402 به کمیسیون تلفیق ارجاع شد. اعضای کمیسیون تلفیق مشخص شدند و احتمالا روز شنبه هیات رئیسه کمیسیون تلفیق مشخص می‌شود. همان روز کمیسیون تلفیق کارش را شروع می‌کند و روز یکشنبه 2 بهمن کلیات بودجه به صحن ارسال می‌شود.
دو‌سوم نمایندگان مخالف نظر قالیباف بودند
همچنین جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با بیان اینکه عموم نمایندگان مخالف نظر قالیباف در خصوص تقدم برنامه هفتم بر بودجه بودند، گفت: روز گذشته جلسه غیر‌علنی داشتیم و بحث‌های زیادی مطرح شد و بیش از دو‌سوم نمایندگان مخالف دیدگاه آقای قالیباف بودند. نمایندگان اعتقاد داشتند دولت تخلف کرده و برنامه و بودجه را در زمان قانونی به مجلس نداده اما نباید کشور را معطل کرد. او تاکید کرد: بنابراین رئیس مجلس از مواضع پیشین خود عقب‌نشینی و اعلام کرد که بودجه را امروز تحویل می‌گیریم به همین دلیل آقای رئیسی برای تقدیم بودجه به مجلس آمد. آقای قالیباف متوجه شد که نمی‌تواند به عنوان رئیس هر کاری که خودش می‌خواهد را انجام دهد. حتی اکثریت هیات رئیسه مجلس نیز مخالف دیدگاه رئیس مجلس بودند. این مجلس با دولت بیشتر همراه است. با توجه به شرایط اقتصادی و مشکلاتی که مردم دارند اگر بودجه را هم معطل می‌کردیم موج‌های گرانی بیشتر می‌شود و در مسیر سرمایه‌گذاری مشکلاتی را به وجود می‌آورد. این عضو کمیسیون برنامه و بودجه ادامه داد: کشور در حال حاضر به آرامش بیشتری نیاز دارد. اگر دولت هم اشتباه می‌کند، مجلس باید به فکر مردم باشد. بودجه برای مردم است و باید تکلیف این لایحه سریع‌تر مشخص شود. اگر دولت برنامه هفتم را پیش از پایان سال بیاورد باز هم بررسی این لایحه به سال آینده موکول می‌شود.
چه کسی زیر سوال رفت؟
کوچکی‌نژاد تصمیم اتخاذ شده مبنی بر دریافت بودجه را به نوعی زیر سوال رفتن رئیس مجلس دانست و گفت: دریافت بودجه با وجود تاکیدات رئیس مجلس مبنی بر اینکه ابتدا باید برنامه هفتم تقدیم مجلس شود به نوعی زیر سوال رفتن آقای قالیباف بود. ایشان نباید موضع تند می‌گرفت و باید با صحن مجلس مشورت می‌کرد.
برنامه هفتم تا اوایل بهمن؟
همچنین رحیم زارع، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به تقدیم لایحه بودجه از سوی دولت گفت: در مجلس شورای اسلامی ابتدا بودجه 1402 بررسی می‌شود و تا زمانی‌که برنامه هفتم به تصویب برسد، برنامه ششم تمدید می‌شود. البته قرار است که تا پایان دی یا ابتدای بهمن، دولت لایحه برنامه هفتم را به مجلس بیاورد. او ادامه داد: تا زمانی‌که برنامه هفتم تمدید نشده است، مبنای بررسی بودجه برنامه ششم است. اما بعد از تصویب برنامه هفتم در سال آینده باید محور کار دولت برنامه هفتم باشد و بودجه هم بر اساس اشتراک برنامه ششم با سیاست‌های کلی برنامه هفتم بسته می‌شود. این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تاکید کرد: البته نظر من این بود که برنامه ششم برای یک سال تمدید شود و بودجه 1402 بر اساس برنامه ششم نوشته شود و از بودجه 1403 برنامه هفتم مبنا قرار بگیرد. زارع در خصوص زمان آغاز به کار کمیسیون تلفیق بودجه گفت: از روز شنبه کمیسیون تلفیق کار خود را آغاز می‌کند و 5 روز فرصت دارد تا کلیات بودجه را قبول یا رد کند.
پس از آن کلیات بودجه را به صحن می‌فرستیم و رئیس‌جمهور برای دفاع از کلیات بودجه روز یکشنبه یا سه‌شنبه بعد از تعطیلات مجلس در صحن حاضر می‌شوند و اگر کلیات بودجه رای بیاورد، کمیسیون تلفیق کارش را آغاز می‌کند و اگر بودجه رای نیاورد مجددا برای اصلاح به دولت بر می‌گردد. او تصریح کرد: در حال حاضر کلیات بودجه در دستور است و فعلا بودجه چند دوازدهم منتفی است. در همین راستا روح‌الله ایزدخواه، عضو کمیسیون صنایع مجلس با اشاره به تغییر نظر مجلس نسبت به بررسی بودجه پیش از برنامه هفتم گفت: رئیس مجلس بر تقدم برنامه هفتم نسبت به بودجه 1402 تاکید داشت و در این مورد هیچ‌وقت در مجلس رای‌گیری نداشتیم. البته ممکن است که در صورت رای‌گیری نظر آقای قالیباف رای آورد. سیاست‌های کلی برنامه هفتم دیر بسته شد و دولت هم در تدوین برنامه تاخیر داشت، بنابراین اگر می‌خواستیم بر اینکه ابتدا برنامه هفتم به مجلس بیاید و بعد بودجه تاکید کنیم؛ هم برنامه تضییع می‌شد و هم به بررسی بودجه 1402 نمی‌رسیدیم. او ادامه داد: از سوی دیگر با توجه به قانون جدید مجلس قرار بود بودجه به صورت دومرحله‌ای در مجلس بررسی شود، اما به دلیل اینکه وقت کم بود و دولت در موعد قانونی یعنی تا 15 آذر بودجه را به مجلس ارسال نکرد؛ بنا شد بودجه به صورت یک مرحله‌ای بررسی شود. البته دولت باید پیشنهاد بودجه چند دوازدهم هم ارائه کند و آن‌طور که به ما گفتند لایحه چند دوازدهم هم همراه بودجه به مجلس تقدیم شده است. بنابراین اگر بررسی بودجه 1402 تا انتهای سال تمام نشود بودجه چند دوازدهم رای‌گیری می‌شود. این عضو کمیسیون صنایع مجلس تاکید کرد: پیشنهاد تمدید برنامه ششم در بودجه 1402 وجود دارد. بنابراین بودجه 1402 با توجه به تمدید برنامه ششم بررسی می‌شود.
بودجه تا پایان سال به تصویب می‌رسد؟
ایزدخواه در خصوص زمان بررسی بودجه در صحن گفت: کلیات لایحه بودجه در روز یکشنبه دوم بهمن در صحن مجلس بررسی می‌شود که به احتمال زیاد رای می‌آورد. پس از آن، این لایحه به کمیسیون تلفیق ارائه می‌شود و پس از طی مراحل قانونی به صحن مجلس ارسال می‌شود. باید هیات رئیسه پاسخ دهد که باتوجه به تاخیر بیش از یک ماه و نیم که در زمان بررسی بودجه داریم، آیا بودجه تا پایان سال تصویب می‌شود یا خیر.
او ادامه داد: اگر نتوانیم بودجه را تا پایان سال به تصویب برسانیم بودجه چند دوازدهم به تصویب می‌رسد. بودجه چند دوازدهم هم مشکلی ندارد و پالس منفی به اقتصاد نمی‌دهد. چون همیشه تاخیری در اجرای بودجه داریم و بودجه‌ها از ماه سوم و چهارم سال اجرا می‌شود. از سوی دیگر احد آزادی‌خواه، سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس در خصوص چرایی دریافت بودجه 1402 پیش از ارائه برنامه هفتم از سوی دولت گفت: اصرار رئیس مجلس در خصوص لزوم ارائه برنامه هفتم به مجلس، کاملا ضابطه‌مند بود. زمانی می‌توانیم لایحه بودجه را بررسی کنیم که این لایحه بر اساس یک سند بالا‌دستی تحت عنوان برنامه 5ساله تدوین شده باشد، اما این اتفاق نیفتاد. بودجه برش سنواتی برنامه است. تا پیش از این برنامه ششم توسعه برای یک سال تمدید شده بود و برنامه هفتم هم به مجلس ارسال نشده بود بنابراین دریافت بودجه مبنایی نداشت.
پذیرش بودجه 1402 به دلیل تعامل با دولت
او ادامه داد: به دلیل تعامل با دولت روز گذشته نمایندگان پذیرفتند که لایحه بودجه به مجلس بیاید و همزمان برنامه هفتم در دستور قرار بگیرد و تا پایان دی ماه این لایحه را در مجلس تحویل بگیریم. این نماینده مجلس در خصوص اینکه بودجه 1402 بر مبنای برنامه ششم خواهد بود یا برنامه هفتم، تاکید کرد: فعلا کلیات لایحه بودجه را شروع می‌کنیم و دو هفته دیگر رئیس‌جمهور برای دفاع به مجلس می‌آید اگر کلیات رای بیاورد تصمیم می‌گیریم که مبنای بررسی بودجه برنامه ششم باشد یا برنامه هفتم. آزادی‌خواه در خصوص اینکه آیا تا پایان سال نمایندگان فرصت بررسی بودجه و برنامه را خواهند داشت، گفت: تلاش می‌کنیم تا در سه شیفت کار کنیم به نحوی که آسیب به پیکره پروژه‌های عمرانی نرسد. اگر دولت همراهی کند می‌توانیم تا پایان سال بودجه 1402 را به تصویب برسانیم، اما در غیر این‌صورت بودجه سه‌دوازدهم به عنوان راه چاره می‌تواند بررسی شود.
انتخاب اعضای کمیسیون تلفیق
همچنین ولی اسماعیلی، نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس با بیان اینکه تصمیم مجلس برای اینکه ابتدا بودجه 1402 را بررسی کند، عقب‌نشینی نیست، بلکه تعامل با دولت است، گفت: آقای رئیسی اعلام کرد که برنامه هفتم را به زودی به مجلس ارسال می‌کند. در این راستا برخی از کمیسیون‌ها، اعضای کمیسیون تلفیق برنامه هفتم را هم مشخص کرده‌اند. او ادامه داد: بودجه 1402 را بر اساس برنامه ششم به تصویب می‌رسانیم. همچنین در حال حاضر بودجه چند دوازدهم منتفی است. در این همین راستا عبدالعلی رحیمی‌مظفری، عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به جلسه غیر‌علنی روز گذشته مجلس گفت: در جلسه غیر‌علنی نمایندگان نظرات‌شان را در خصوص روند بررسی برنامه و بودجه مطرح کردند. در نهایت جمع‌بندی جلسه این شد که فعلا مجلس در خصوص بودجه تصمیم‌گیری کند و بعد از آن برنامه هفتم بررسی شود. او ادامه داد: بنابراین بودجه 1402 بر اساس برنامه ششم به تصویب می‌رسد.