تابلو در هنر نقاشی پدیده‌ای متاخر است / فرانقاشی در آغاز دوران مدرن

انتشارات گیلگمش چاپ دوم کتاب «زایش تابلو: فرانقاشی در آغاز دوران مدرن» نوشته ویکتور یرونیم استویکیتسا و ترجمه فریده فرنودفر را منتشر شد. چاپ اول این کتاب بهار امسال منتشر شده بود.

به گزارش خبرنگار مهر، چاپ دوم کتاب «زایش تابلو: فرانقاشی در آغاز دوران مدرن» نوشته ویکتور یرونیم استویکیتسا با ترجمه فریده فرنودفر به‌تازگی در 625 صفحه و بهای 260 هزار تومان توسط انتشارات گیلگمش عرضه شده است. چاپ نخست این کتاب بهار امسال با شمارگان 500 نسخه و بهای 220 هزار تومان منتشر شد و مؤلف اثر پیشگفتاری برای ترجمه فارسی آن نوشته است.

کتاب سه بخش و هشت فصل دارد. بخش اول با عنوان «چشم حیران» شامل این فصل‌هاست: «منافذ داخل دیوار»، «زایش طبیعت بی‌جان همچون فرایندی بینامتنی» و «حاشیه‌ها».

بخش دوم با عنوان «چشم کنجکاو» شامل این فصل‌هاست: «برهم‌نهی»، «دگرگشتی تصویر» و «چرخ دنده بینامتنی» و در نهایت بخش سوم کتاب با عنوان «چشم روشمند» نیز شامل این فصل‌هاست: «نقاشی‌ها، نقشه‌ها، آینه‌ها» و «تصاویر نقاش / تصاویر نقاشی کشیدن».

مباحث مطرح شده در این کتاب اهمیت ویژه‌ای در فلسفه هنرهای تجسمی دارد. با مشاهده تصاویر قرون وسطایی بر دیوار موزه‌ها که اغلب از محیط اصلی‌شان جدا و از نو قاب شده‌اند، همه را به اشتباه می‌اندازد که تابلو به معنای خاص کلمه تاریخچه‌ای بس طولانی دارد، در حالی که چنین نیست.

نویسنده این کتاب ثابت کرده است که شکل‌گیری تابلو مرهون تحولات رخ داده در حد فاصل سال‌های 1522 تا 1675 است که در اولی شمایل شکنیِ جنبش اصلاحات دینی شروع به قلع و قمع تصاویر کرد و در دومی نقاش پروتستان هلندی، کورنلیوس نوربرتوس خِیسبرختس پشت یک بوم نقاشی را به عنوان یک تابلو به پادشاه دانمارک تقدیم کرد.

استویکیتسا در مقدمه خود به صراحت نوشته است که «تابلو» پدیده‌ای نسبتاً متاخر است که از دو حیث با تصاویر قدیمی تفاوت دارد: نخست آنکه کارکرد آئینی ندارد و دیگر آنکه مربوط به مکان خاصی نیست، بلکه تابلو شی‌ای است که برای نوع دیگری از تأمل ساخته شده و متعلق به عصری است که به تعبیر هانس بلتینگ، مورخ هنر برجسته آلمانی «عصر هنر» نام دارد و از حیث زمانی پس از «عصر تصویر» می‌آید.