تجلیل از فعالان صنعت اسباب بازی تا معرفی بازی‌های فکری جدید
تهران - ایرنا - آیین قدردانی از پیشکسوتان و فعالان صنعت اسباب‌بازی، جمع‌آوری اسباب‌بازی برای مناطق محروم و بیمارستان‌ها و رونمایی از پنج بازی فکری جدید از جمله اخبار امروز پنجمین جشنواره ملی اسباب‌بازی است.
پنجمین جشنواره ملی اسباب‌بازی از 7 تا 13 دی 1398 در مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون در خیابان حجاب در بخش‌های نمایشگاهی و کارگاهی و آموزشی میزبان عموم فعالان، علاقه‌مندان و خانواده‌هاست. این جشنواره با حضور 160 تولیدکننده با حدود دو هزار اسباب بازی ایرانی، همچنین از طراحان عروسکی 60 هنرمند با 600 عروسک، 27 شرکت و نهاد مردمی در بخش ترویج بازی از میان 900 اثر رسیده برگزار می شود. شادپیمایی عروسک ها، اجرای نمایش محیطی هر روز در دو نوبت، معرفی طراحان خلاق اعزام بازی‌خانه سیار به سیستان و بلوچستان از دیگر برنامه های این دوره از جشنواره خواهد بود.
به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، سالن غدیر مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شامگاه دوشنبه 9 دی 1398 و هم‌زمان با برگزاری پنجمین جشنواره ملی اسباب‌بازی میزبان آیین قدردانی از پیشکسوتان و فعالان صنعت اسباب‌بازی بود. آیدین مهدی‌زاده مسئول کمیته طرح، برنامه‌ریزی و برگزاری رویدادهای فنی جشنواره گفت: جشنواره پنجم ابعاد متنوعی پیدا کرده است. اندیشه کودکی من به من یاد داده تا قبل از بازی و انجام هر اقدامی از بزرگ‌ترها اجازه بگیرم. از این دور هم جمع شدیم تا از پیشکسوتان این عرصه تجلیل کنیم. تا پنج سال آینده دنیا شاهد حضور درخشان صنعت اسباب‌بازی ایران خواهد بود و من به این موضوع یقین دارم.
در ادامه با حضور اله‌یار ترکمن معاون توسعه و مدیریت منابع وزارت آموزش و پرورش اولین قدردانی از مصطفی کریمی انجام شد. همچنین از جوانشیر بنیاب، علی‌حسین عیوضی و امیر سلامتی روبیک خداوردیان و محسن رجبی و سیدنعیم تدین‌نبوی قدردانی شد.
بازی کردن همراه با آموزش، خلاقیت کودکان را پرورش می‌دهد
معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش ترکمن در بازدید از برنامه های سومین روز جشنواره ملی اسباب‌بازی گفت: موضوع پرداختن به بازی و یادگیری و آموزش از راه بازی کردن یکی از موضوع‌هایی است که آموزش و پرورش بر این موضوع تمرکز کرده است.
اله‌یار ترکمن ادامه داد: بازی کردن همراه با آموزش، خلاقیت کودکان را پرورش می‌دهد به‌همین دلیل بازی کردن در دستور کار ما قرار گرفته است. البته با توجه به حجم زیاد درس‌های موجود برای بچه‌ها خیلی فرصت بازی کردن برای آن فراهم نمی‌شود.
وی تصریح کرد: با توجه به عزم آموزش و پرورش در این زمینه و نوع هدف‌گذاری‌های موجود امیدواریم بازی کردن در مدارس را نهادینه کنیم. گرچه محدودیت‌هایی وجود دارد اما سعی داریم که از این طریق این امر را در میان تمامی مدارس جا بیاندازیم.
ترکمن با اشاره به برگزاری جشنواره در به ثمر رساندن حوزه بازی در آموزش، بیان کرد: ما در اتاق‌های بازی در مدارس دو هدف را پییگری می‌کنیم که یکی از آن‌ها بحث سرگرمی دانش‌آموزان است و دیگری یادگیری از طریق بازی همان تعاملات اجتماعی و اخلاقی، خلاقیت در محیط درسی و تعامل با دوستان و معلمان است زیرا ما بیشتر به دنبال آموزش مدرسه‌ای نیستیم.
این جشنواره‌ها می‌تواند مردم و همچنین مربیان را با ابزارها و امکانات آشنا کند تا دو هدفی که مدنظر ما است را در آینده جلو ببریم و ارتقا دهیم. خوشبختانه صنعت اسباب‌بازی بسیار پیشرفت کرده و امیدواریم با نشان‌سازی و بومی‌سازی اسباب‌بازی‌ها به سمتی برویم که جنبه سرگرمی دانش‌آموزان تقویت شود.
متناسب نبودن عروسک‌های خارجی با سبک زندگی زن ایرانی
یک پژوهشگر عروسک‌های بومی، عروسک را کوچک شده فرهنگ و زندگی آدم‌ها دانست و افزود: عروسک‌های خارجیو به‌طور مشخص «باربی» نشان‌دهنده سبک زندگی و فرم بدن کدام زن ایرانی است؟ چرا عروسک هندی، نشان از زن هندی دارد اما عروسک ایرانی، این گونه نیست؟
فاطمه علی‌میرزایی در کارگاه آموزش عروسک‌سازی، تن پوش‌ها و هویت‌سازی ایرانی در حاشیه پنجمین جشنواره ملی اسباب‌بازی به طرح و بیان چگونگی مرمت عروسک‌های تاریخی با ارائه چند نمونه از این عروسک‌ها پرداخت و گفت: این عروسک‌ها به دوره قاجار برمی‌گردند و به دو گروه نخی و دستکشی تقسیم می‌شوند. سر عروسک‌های نخی از چوب و تکنیک ساخت عروسک‌های دستکشی، پاپیه ماشه است. ما این عروسک‌ها را که به شدت آسیب دیده بودند اما به لحاظ ظاهری همچنین کیفیت ساخت، منحصر به فرد بودند، مرمت کرده‌ایم.
او همچنین، نمونه‌های مختلفی از عروسک‌های نخی و دستکشی را به حاضران در کارگاه ارائه و بیان کرد: ما علاوه بر آسیب‌شناسی به مستندنگاری عروسک‌ها پرداخته‌ایم تا بدانیم از چه پارچه‌ها و موادی برای ساخت این عروسک‌ها استفاده شده تا از این مواد و این شیوا ساخت برای تولید نمونه‌های جدید الهام بگیریم. برای مثال داخل عروسک‌ها را با گندم و سبوس پر کرده بودند و این نشان می‌دهد که عروسک‌ها، کاملا بومی هستند و از سوی مردم عادی ساخته شده‌اند.
علی میرزایی به چند پیشنهاد حفاظتی برای مجموعه‌داران اشاره و بیان کرد: بسته‌بندی ایمن، بازرسی و هوادهی عروسک‌ها، ویترین و نحوه نمایش استاندارد، استفاده از نور سرد و دما و رطوبت کنترل شده از مواردی است که باید به آن توجه شود.
قدیم‌ترین سند مکتوب درباره عروسک به شاهنامه برمی‌گردد
لیلا کفاش‌زاده، کارشناس سازمان میراث فرهنگی هم عروسک‌های بومی را به سه دسته تقسیم و بیان کرد: عروسک‌های ما به آئینی، نمایشی و عروسک - بازیچه تقسیم می‌شوند. کسانی چون بهرام بیضایی روی بخش نمایشی کار کرده‌اند. عده‌ای هم به پژوهش عروسک‌های آئینی چون باران‌خواهی پرداخته‌اند اما کار در ارتباط با عروسک - بازیچه‌ها یعنی آنچه تنها برای بازی بچه‌ها ساخته شده به 19 سال پیش و پژوهش پوپک عظیم‌پور برمی‌گردد،
این پژوهشگر عروسک‌های بومی، عروسک را کوچک شده یک فرهنگ و زندگی دانست و افزود: عروسک‌ها نشان‌دهنده فرهنگ، آداب و رسوم و طرز لباس پوشیدن مردم یک منطقه هستند. برای مثال در اسدآباد همدان، عروسک‌های سنگی ساخته می‌شوند که بلند بالا و راست قامت هستند. شاخه انار در دست دارند و کمربند بسته‌اند و این همان توضیحی است که در «آبان یشت» و درباره ایزدبانوی آناهیتا آمده است. در حالی که مردم اسدآباد، نه آبان یشت خوانده‌اند و نه آناهیتا را می‌شناسند.
به گفته کفاش‌زاده، قدیم‌ترین سند مکتوب درباره عروسک‌سازی به شاهنامه فردوسی برمی‌گردد. آنجا که تولد رستم را با فرستادن یک عروسک به پدربزرگش، سام خبر می‌دهند. علاوه بر این در «گرشاسب‌نامه» هم به عروسک اشاره شده است.
این کارشناس سازمان میراث فرهنگی، عروسک را بهترین ابزار برای انتقال هویت فرهنگی دانست و افزود: جهان باید با یک نگاه متوجه شود که کدام عروسک، ایرانی است و ما باید به جواب این پرسش برسیم که عروسک ایرانی باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ در عروسک‌های بومی ما، بدن زن ایرانی نشان داده شده؛ عروسک باربی نشان‌دهنده فیزیک کدام زن ایرانی است آن هم در شرایطی که طراحان این عروسک به این نتیجه رسیده‌اند که با بعضی الگوسازی‌ها به بچه‌ها آسیب رسانده‌اند. هر چند عروسک‌ها، همان لباسی را بر تن می‌کنند که آدم‌ها؛ چند درصد زنان ایرانی وقتی به یک مجمع ملی یا بین‌المللی دعوت می‌شوند از سوزن‌دوزی بلوچ یا ترکمن و پته‌دوزی استفاده می‌کنند؟
امروز طراحان ایرانی می‌توانند با الهام گرفتن از فرهنگ و هویت ایرانی و همچنین عروسک‌های بومی به ساخت عروسک‌های جدید بپردازند.
طراحی عروسک‌های مدرن ضروری است
بیتا بهرامی هم یکی دیگر از کسانی بود که در این جلسه به بحث درباره طراحی لباس عروسک‌ها پرداخت و گفت: کودکان امروز، توجه چندانی به عروسک‌های بومی ندارند و این عروسک‌ها بیشتر مورد توجه بزرگسالان هستند زیرا فرهنگ و آداب و رسوم و پوشش مردم هر منطقه از ایران را نشان می دهند.
او به مجموعه عروسک‌های نمایشی بهروز غریب‌پور اشاره و بیان کرد: ما از سال 93 به بعد، طراحی لباس عروسک را جدی گرفتیم. کسانی چون مرضیه برومند و بهروز غریب‌پور جزو کارگردان‌هایی بودند که به این مهم توجه کردند. تا آنجا که در کارهای غریب‌پور، بیشترین بار شخصیت‌سازی بر دوش لباس‌شان است. به عبارتی یک طراح خوب و آگاه به طراحی پوشش عروسک‌ها پرداخته است. در مجموعه مرضیه برومند هم می‌توان به طراحی خوب لباس در فیلم مدرسه موش‌ها که سال 93 به نمایش درآمد و ادامه همان مجموعه‌ای بود که 30 سال پیش نشان داده شد، اشاره کرد.
بهرامی به عروسک باربی اشاره و بیان کرد: بسیاری از ما بر این عروسک، خرده می‌گیریم و آن را مروج فرهنگ غرب می‌دانیم. در حالی که باربی بر اساس الگوهای روز طراحی شده و به ذائقه تنوع‌طلبی کودکان پاسخ می‌دهد.
به گفته این طراح لباس، ما عروسک باربی را در اختیار کودک ایرانی می‌گذاریم و او آن مدل لباس پوشیدن و آرایش کردن را یاد می‌گیرد و با همان الگو بزرگ و وارد جامعه می‌شود اما افرادی هستند که به مدل لباس پوشیدن او ایراد می‌گیرند و برایش محدودیت ایجاد می‌کنند و همین مساله باعث شکل‌گیری رفتار ضد و نقیض در او می‌شود.
بهرامی به ضرورت طراحی عروسک‌های مدرن اشاره و بیان کرد: بچه‌هایی که سوار ماشین مدل بالا می‌شوند و در مهدکودک و مدرسه خود، زبان انگلیسی و فرانسه یاد می‌گیرند نه با عروسک‌های بومی ارتباط برقرار می‌کنند نه با دارا و سارا و ما باید عروسک‌هایی تولید کنیم که مدرن و امروزی باشند و بچه‌ها با آن ارتباط برقرار کنند.
تنها 500 نوع پاپوش در تالش وجود دارد
بهنام زنگی هم صادرات لباس را صادرات فرهنگ دانست و افزود: ما یا تولید داخلی نداریم یا آنچه هست بر اساس الگویی است که به ما تعلق ندارد. آن چیزی که امروز به عنوان لباس ایرانی معنا پیدا می‌کند، تنها به لباس اقوام محدود می‌شود.
به گفته این مدرس دانشگاه اگر امروز مردم ترک، لر و بلوچ، لباس محلی نمی‌پوشند یا کمتر از آن استقبال می‌کنند باید بتوانیم با ساخت عروسک، طرز پوشش خود و لباس‌های محلی‌مان را ثبت کنیم. آن هم با تنوع گسترده‌ای که در این زمینه وجود دارد. برای مثال در تالش، 500 نوع پاپوش وجود دارد.
جمع‌آوری اسباب‌بازی برای مناطق محروم و بیمارستان‌ها
گروه هنر و سلامت در پنجمین جشنواره ملی اسباب‌بازی نیز اقدام به جمع‌آوری اسباب‌بازی از سوی مردم برای مناطق محروم و بیمارستان‌ها کرد. آیدا واحد مدیر اجرایی گروه هنر و سلامت درباره فعالیت‌هایش در پنجمین جشنواره ملی اسباب‌بازی گفت: از سال 84 فعالیت گروه ما شروع شد که تصمیم گرفتم برای کودکان مناطق محروم و بیمارستان‌ها عروسک و اسباب‌بازی جمع‌آوری کنیم و به دست‌شان برسانیم. فعالیت ما برای جمع‌آوری اسباب‌بازی‌ها منوط به جشنواره است اما تصمیم داریم در طول سال هم اسباب‌بازی‌ها را جمع‌آوری کنیم.
برگزاری جشنواره کمکی به شناخت ما میان مردم می‌کند تا بتوانیم فعالیت‌مان را گسترش دهیم.
تجارت همراه با بازی‌های رومیزی، فکری و سرگرمی
همچنین امروز آیین رونمایی از پنج محصول اسباب‌بازی‌های تازه تولید شده با عنوان‌های کامیون حمل زباله، اوستا بنا، رکب، صد دروازه و آبینوس در پنجمین جشنواره ملی اسباب‌بازی برگزار شد. از برنامه‌های روز پنجم پنجمین جشنواره ملی اسباب‌بازی، برگزاری کارگاه برندسازی، بازاریابی و فنون فروش موفق صنعت اسباب‌بازی با حضور بهنام زنگی، علیرضا احمدیان و سیدبدرالدین احمدی است.
*س_برچسب‌ها_س*