تداوم رشد تقاضای جهانی برق تا سال 2026/ تجدید پذیرها از زغالسنگ پیشی می‌گیرند

خبرگزاری تسنیم - براساس گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، انتظار می‌رود تقاضای جهانی برق با یکی از سریع‌ترین روندهای رشد پایدار در بیش از یک دهه اخیر، تا سال 2026 افزایش یابد، حتی با وجود فشارهای اقتصادی مداوم. در این روند، منابع تجدیدپذیر، گاز طبیعی و انرژی هسته‌ای همگی در تأمین این تقاضای افزایشی نقش دارند.

طبق به‌روزرسانی میان‌سالانه گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در زمینه برق، تقاضای برق در سال 2025 با رشد 3.3 درصدی و در سال 2026 با رشد 3.7 درصدی مواجه خواهد شد؛ یعنی بیش از دو برابر نرخ رشد کل تقاضای انرژی در همین بازه زمانی. این گزارش بر افزایش تقاضا برای برق به‌منظور تأمین نیروی مورد نیاز برای کارخانه‌ها و لوازم برقی، خنک نگه داشتن ساختمان‌ها، راه‌اندازی ناوگان رو به رشد مراکز داده، شارژ خودروهای برقی و سایر موارد تأکید دارد. هرچند پیش‌بینی‌های جدید برای رشد تقاضای برق جهانی در سال جاری و سال آینده نسبت به جهش 4.4 درصدی سال 2024 کندتر شده، اما همچنان به‌طور قابل‌توجهی بالاتر از میانگین 2.6 درصدی سال‌های 2015 تا 2023 باقی مانده است.

پیش‌بینی می‌شود منابع تجدیدپذیر تا پایان سال 2025 و نهایتاً تا سال 2026 (بسته به شرایط آب‌وهوایی و روند قیمت سوخت) از زغال‌سنگ پیشی گرفته و به بزرگ‌ترین منبع تولید برق در جهان تبدیل شوند. به دل این ل ریخی، زلگ در نی برق برای تین ر در دی ار زیر33%ا ر. ارژی ری و دی ر الی این گذار تند به گونه ای که پییشبینی مید کیبی آن از15%در ل202417% در ل2025و 20% در ل 2026اا که این ر نده ری ریبا پنج برابری بت 4دری آن در ک د پیش ا. در واقع اتظاریرود در ل2025، ارژیی دی و ری یی بیش از90در از اا ی نی برق را پوشش د. در را، ع برق از این دو که در ل 2024از رز4000 اوات ر کرده بود، پیش بینی می‌شود در ل 2025 به بیش از 5000اوات و درسال 2026 بیش از6000اوات اا.

در همین حال، انتظار می‌رود تولید برق هسته‌ای به رکوردهای جدیدی دست یابد؛ این رشد ناشی از راه‌اندازی مجدد نیروگاه‌ها در ژاپن، عملکرد قوی در ایالات متحده و فرانسه، و نیز اضافه شدن نیروگاه‌های جدید عمدتاً در آسیاست. همچنین افزایش پیوسته تولید برق از گاز طبیعی در بسیاری از مناطق، به جایگزینی آن با زغال‌سنگ و نفت در بخش برق منجر خواهد شد.

در نتیجه این تحولات، پیش‌بینی می‌شود انتشار گاز دی‌اکسیدکربن ناشی از تولید برق در سال 2025 به وضعیت تثبیت برسد و در سال 2026 کاهش جزئی را تجربه کند؛ هرچند شرایط آب‌وهوایی و اقتصادی می‌توانند این مسیر را تغییر دهند.

کیسوکه ساداموری، مدیر بخش بازارهای انرژی و امنیت انرژی در گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، اظهار کرد:

«رشد تقاضای جهانی برق با وجود چشم‌انداز اقتصادی نامطمئن، تا سال 2026 قوی باقی خواهد ماند. گسترش چشمگیر منابع تجدیدپذیر و انرژی هسته‌ای، بازارهای برق را در بسیاری از مناطق به‌طور پیوسته در حال دگرگونی قرار داده است. اما این روند باید با سرمایه‌گذاری بیشتر در شبکه‌های برق، ذخیره‌سازی و سایر منابع انعطاف‌پذیری همراه باشد تا اطمینان حاصل شود که سیستم‌های برق قادر به پاسخ‌گویی ایمن و مقرون‌به‌صرفه به تقاضای رو به رشد خواهند بود.»

اقتصادهای نوظهور آسیا، بیشترین سهم را در رشد تقاضای جهانی برق دارند. پیش‌بینی می‌شود چین و هند در مجموع 60 درصد از افزایش مصرف برق جهانی در سال‌های 2025 و 2026 را به خود اختصاص دهند. انتظار می‌رود نرخ رشد تقاضای برق در چین از 5 درصد در سال 2025 به 5.7 درصد در سال 2026 افزایش یابد، و در هند از 4 درصد در سال 2025 به 6.6 درصد در سال 2026 برسد. در ایالات متحده، رشد سریع مراکز داده باعث خواهد شد که رشد سالانه تقاضای برق در هر دو سال 2025 و 2026 بالای 2 درصد باقی بماند؛ یعنی بیش از دو برابر میانگین رشد سالانه در دهه گذشته. در مقابل، در اتحادیه اروپا انتظار می‌رود مصرف برق در سال جاری تنها حدود 1 درصد رشد داشته باشد، اگرچه طبق این گزارش، در سال 2026 شتاب ملایمی خواهد گرفت.

در نیمه نخست سال 2025، قیمت عمده‌فروشی برق در اتحادیه اروپا و ایالات متحده نسبت به مدت مشابه سال قبل، 30 تا 40 درصد افزایش یافت که عمدتاً ناشی از افزایش قیمت گاز طبیعی به دلیل محدودیت‌های عرضه جهانی گاز بود. اگرچه میانگین قیمت برق در این بازارها همچنان پایین‌تر از سطح میانگین سالانه 2023 باقی مانده، اما از سطح قیمت‌ها در سال 2019 فراتر رفته است.

در همین حال، در بازارهای مختلف شاهد افزایش دفعات ثبت قیمت‌های منفی برق هستیم، که این موضوع نشان‌دهنده نیاز به انعطاف‌پذیری بیشتر در عرضه و تقاضاست. برای مقابله با این چالش، تدوین چارچوب‌های مقرراتی مناسب و طراحی بازارهایی که پاسخ‌گویی مصرف‌کنندگان و ذخیره‌سازی انرژی را تسهیل کنند، ضروری خواهد بود.

قیمت برق همچنان در مناطق مختلف جهان به‌طور قابل‌توجهی متفاوت است که این مسئله پیامدهای مهمی برای صنایع انرژی‌بر به‌دنبال دارد. میانگین قیمت برق برای صنایع انرژی‌بر در اتحادیه اروپا همچنان دو برابر ایالات متحده است و به‌مراتب بالاتر از چین است. این اختلاف قیمت‌ها، همچنان چالشی برای رقابت‌پذیری صنایع انرژی‌بر در اتحادیه اروپا محسوب می‌شود.

* مریم صحراگرد - کارشناس امور بین الملل سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی (ساتبا)

منبع: https://www.iea.org/news/global-electricity-demand-to-keep-growing-robustly-through-2026-despite-economic-headwinds