تشریح آخرین جزئیات تلسکوپ فضایی "جیمز وب" توسط دانشمند ایرانی ناسا

به گزارش خبرنگار علمی خبرگزاری تسنیم؛ "آیرین شیوایی" دانشمند ایرانی ناسا و عضو تیم علمی "تلسکوپ فضایی جیمز وب" ناسا بزرگ‌ترین تلسکوپ ساخته شده دست بشر درباره آخرین وضعیت "جیمز وب" در فضا گفت: تلسکوپ جیمز وب هم‌اکنون بیش از یک میلیون کیلومتر با زمین فاصله دارد.

وی گفت: نقاط لاگرانژی L1 و L2 و L3 در یک راستا نسبت به زمین - خورشید قرار دارند و نقاط L4 و L5 مثلث‌های متساوی الاضلاعی را با زمین و خورشید می‌سازند. یکی از مزیت‌های قرار دادن یک رصدخانه در نقاط لاگرانژی زمین و خورشید این است که چون در این نقاط رصدخانه در مکان نسبتاً ثابتی قرار دارد، سوخت بسیار کمی احتیاج خواهد داشت تا در مدار بماند.

وی گفت: نقطه L1 بین زمین و خورشید در فاصله 1.5 میلیون کیلومتری زمین است و رصدخانه‌های خورشیدی بسیاری در این مکان قرار داده می‌شوند که از جمله آنها ACE, SOHO, WIND, DSCOVR است. نقطه L2 در سوی دیگر خورشید نسبت به زمین و در فاصله 1.5 میلیون کیلومتری است که جیمز وب در آن قرار می‌گیرد. تلسکوپ‌های دیگری نیز در این مکان قرار داده شده بودند که از جمله آنها هرشل، پلانک و WMAP است. برای وب، مزیت مهم نقطه L2 این است که چون مکانش نسبت به زمین و خورشید همیشه یکسان است، لایه خورشیدی بزرگ فضاپیما از تلسکوپ در مقابل تابش و گرمای خورشید و زمین و ماه مراقبت می‌کند.

دانشمند ایرانی ناسا تصریح کرد: اهمیت محافظت تلسکوپ از گرما و تابش خورشید و زمین در این است که جیمز وب در طول موج فروسرخ رصد می کند. فروسرخ همان تابش گرما است، بنابراین تلسکوپ باید در مقابل گرمای خورشید و زمین محافظت شود و در دمای بسیار پایین نگه داشته شود تا بتواند اجرام کم‌نور آسمانی را رصد کند. به بیان دیگر گرمای خورشید و زمین (و همچنین گرمای خود فضاپیما) حساسیت ابزارهای علمی تلسکوپ را پایین می‌آورند. برای همین همیشه لایه‌های خورشیدی وب بین تلسکوپ و خورشید قرار خواهند داشت.

وی ادامه داد: مزیت دیگر نقطه لاگرانژی این است که ارتباط با جیمز وب را برای ما آسان می‌کند، چراکه وب همیشه نسبت به زمین در یک جای آسمان است و در طول شبانه‌روز که زمین به دور خود می‌چرخد، ما همواره می‌توانیم با مراکز مختلف روی زمین با آن ارتباط برقرار کنیم. این مراکز بخشی از شبکه فضایی ژرف (Network Deep Space) هستند که شامل سه آنتن بزرگ در استرالیا، اسپانیا و کالیفرنیا می‌شوند.

شیوایی گفت: یک نکته اساسی این است که وب در نقطه L2 ثابت نخواهد بود، بلکه به دور این نقطه خواهد گردید و همزمان همراه با زمین به گرد خورشید نیز خواهد گردید. مدار تلسکوپ به دور L2 تقریباً به اندازه مدار ماه به دور زمین است که تلسکوپ را بیرون از سایه زمین و ماه نگه می‌دارد. برخلاف هابل که هر 90 دقیقه وارد سایه زمین می‌شد (چون به دور زمین می‌گشت) جیمز وب می‌تواند بدون وقفه رصد کند. جیمز وب می‌تواند به همه آسمان در طول یک سال دسترسی داشته باشد و در هر زمان نیز می‌تواند بخشی از آسمان را که از دید تلسکوپ پشت خورشید و زمین نیست، رصد کند.

تلسکوپ فضایی "جیمز وب" ناسا پس از سال ها تلاش فراوان، بالاخره 4 دی‌ماه به فضا پرتاب شد. این تلسکوپ که جانشین تلسکوپ فضایی هابل خواهد شد، بزرگترین سازه علمی ساخته دست بشر است که اکتشافات بیشتری از کیهان را در اختیار ما قرار می‌دهد.

"جیمز وب" به عنوان قدرتمندترین تلسکوپ ساخته شده تا امروز شناخته می‌شود که در حال حرکت به سمت مقصد خود در یک میلیون مایل دورتر از کره زمین است تا شاید برخی از اسرار کیهان را کشف کند. در مسیر فرستادن تلسکوپ فضایی "جیمز وب" ناسا به مدار خود پیرامون نقطه لاگرانژی 2 خورشید - زمین، بیشتر انرژی مورد نیاز، توسط موشک آریان 5 تامین شد. بعد از جدایی تلسکوپ از پرتابگر، چندین تغییر کوچک در مسیر برنامه‌ریزی شده است تا حدود یک ماه بعد به مدار عملیاتی خود برسد.

این ماموریت 10 میلیارد دلاری حاصل 30 سال فعالیت‌های تحقیقاتی شبانه‌روزی تعداد زیادی از مهندسان و دانشمندان ناسا، آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی کانادا است. این تلسکوپ به حالت فشرده جمع‌شده است و برای رصد فضا در نهایت، طی سلسله عملیات‌های پیچیده‌ای بازگشایی می‌شود.