تقدیر از احمدرضا درویش در مشهد / روایت درویش از تلاش خسرو شکیبایی برای راضی کردن فیلمبرداری درحرم

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، در ابتدای این نشست احمد رضا درویش در سخنانی گفت: هر دعوتی و هر طلب شدنی که از سوی مشهد باشد طبیعتا با رغبت بالا مورد استقبال ایرانی‌ها و شیعه‌های امام رضا (ع) قرار می‌گیرد و من هم به عنوان یک شهروند ایرانی بسیار بسیار خوشحال بودم که همچنین دعوتی از بنده صورت گرفته است. خیلی خوشحالم که پس از سال‌ها درباره فیلم کیمیا صحبت شد. روح خسرو شکیبایی در این شب شاد باشد. او در این فیلم و دو تا دیگر از فیلم‌های من (ابلیس و سرزمین خورشید) با من همکاری خوبی داشت و خیلی زحمت کشید. آرزوی آرامش برای او داریم. او در ادامه گفت: وقتی فیلم سوم خود یعنی آذرخش را ساختم، تهیه کننده بزرگ سینمای ایران که جایش در اینجا خالی است یعنی آقای هارون یشایایی که فیلم‌های درخشانی را در سینمای ایران تولید کرده اند، من را صدا کردند و به من گفتند که آذرخش را دیده اند و دوست دارند که در کارنامه شان یک فیلم درباره دوران جنگ هم وجود داشته باشد. ایشان طرحی داشت و من هم استقبال کردم. درویش افزود: کیمیا واقعا تجربه عجیبی بود. این فیلم در دوران آنالوگ ساخته شد و الان شرایط خیلی فرق کرده است. ما با دوربین‌هایی کار می‌کردیم که 25 تا 30 کیلو وزنشان بودو الان خیلی شرایط آسانتر شده. البته مشکلات دیگری به وجود آمده است. بسیاری از صحنه‌های فیلم که مربوط به جنگ هست، واقعی است. صحنه‌هایی که شکیبایی از اسارت می‌آید و. این لوکیشن‌ها و صحنه‌ها واقعی است. یعنی لوکیشن‌ها ساخته نشده و انتخاب شده است و به نوعی سندی از فضای باقی مانده از یک اتفاق تاریخی و معاصر است. بازیگر فیلم در جاده‌ها و صحنه‌هایی می‌دود و فرار می‌کند که قبلا مردم می‌دویدند و فرار می‌کردند. درویش ادامه داد: در روز سوم فیلمبرداری، دست خسرو شکیبایی شکست و این برای یک فیلم سینمایی یعنی فاجعه. ما سریع به بیمارستان او را رساندیم و 5 عمل جراحی روی دست او انجام شد. باید طبیعتا فیلمبرداری تعطیل می‌شد. اما خسرو شکیبایی می‌گفت باید بگیریم و فیلمبرداری را ادامه بدهیم. می‌گفت: می‌توانیم کاری کنیم که شخصیتی که او بازی می‌کرد دستش شکسته باشد. او ادامه داد: بازیگر خلاق و متعهد و عاشق یعنی شکیبایی. در طول یک ماه و نیم فیلمبرداری در شهر مشهد که میهمان امام رضا بودیم نمی‌دانید چه دردی را تحمل می‌کرد و چه قدر مسکن به او می‌زدند. روح خسرو شکیبایی شاد باشد و ما ثواب امشب را به روح خسرو شکیبایی اهدا می‌کنیم. درویش با ذکر خاطره جالبی از مصائب فیلمبرداری فیلم کیمیا در حرم امام رضا گفت: امروز در حرم دیدم که همه دوربین در دستشان است و سلفی می‌گیرند. ولی یک زمان حضور دوربین فیلمبرداری در حرم ممنوع بود و مثل کفر ابلیس می‌مانود. اصلا راضی به حصور دوربین در حرم نبودند آن هم با حضور بازیگر.. ولی شکیبایی کاری کرد که این مشکل حل شد. این کارگردان سینما افزود: ما برای فیلمبرداری در حرم با خیلی‌ها صحبت کردیم از وزیر و وکیل گرفته تا افراد دیگر... ولی هیچ کدام فایده‌ای نداشت. تا اینکه یک روز آقای شکیبایی از تلفن هتل با فردی تماس گرفت و بعد گفت: آقا حل شد و ما فردا با آقای طبرسی جلسه داریم. ما اصلا باورمان نمی‌شد. خسرو شکیبایی تعریف می‌کرد، فردی او را در حرم دیده که رییس دفتر آقای طبرسی بوده و تلفنش را به شکیبایی داده و گفته هر کاری داشته بگوید وخسرو (شکیبایی) با تماس تلفنی از او وقت دیدار با طبرسی گرفته است. او ادامه داد: در جلسه‌ای که با حضور تعداد زیادی از روحانیان بود ما درخواستمان را برای فیلمبرداری در حرم مطرح کردیم، ولی آقای طبرسی موافقت نکردند. جلسه از این جلسات پروتکلی بود و طبیعتا وقتی درخواستمان را مطرح کرده بودیم ونتیجه نگرفته بودیم باید می‌رفتیم که ناگهان آقای شکیبایی عبای یکی از روحانیون را برداشت و وسط تالار رفت روی صندلی و پلان طولانی مدرس را اجرا کرد. تا آن موقع کسی نمی‌دانست. شکیبایی آنچنان بازی کرد که همه حیرت کردند و با همه کار داشت و فقط مخاطبش حاج آقا نبود و همه را به بازی گرفت. در انتها فردی بلند شد و گفت برای سلامتی هنرمندان اسلام صلوات بفرست. حاج آقا بعد از این اجرا مجبور شد قبول کند.

درویش درباره سختی‌های افتتاحیه فیلم گفت: افتتاحیه فیلم کیمیا، در میدانی روی می‌دهد که درگیری و بمباران شدید است و خسرو شکیبایی در این شلوغی به دنبال سیم رابط است. من هرچی فکر کرده بودم به فرم افتتاحیه فیلم هنوز نرسیده بودم. آن هم زمانی که دوربین 25 کیلو بود و کاست هم 4 دقیقه بود. مثل الان نبود. صحنه‌ای که صد‌ها زن و مرد و بچه در آن بودند. انفجار، اسپشیال، رگبار و... آسمان و زمین باید به هم دوخته می‌شد. او ادامه داد: یک حسی به من می‌گفت باید این افتتاحیه مستند گرفته می‌شد. آن موقع کسی جرات نداشت که دوربین را روی کولش بگیردو بدود خودمان هم جرئت آن را نداشتیم. درویش درادامه گفت: دراین افتتاحیه اصلا نمی‌توانستیم تکرار داشته باشیم، چون ماشینی را که منفجر کرده بودیم نمی‌توانستیم دوباره تکرار داشته باشیم. به این نتیجه رسیدیم که این افتتاحیه را دوربین رو دست بگیریم. آن موقع دوربین رو دست مد نبود. او ادامه داد: شما نمی‌دانید قلب من داشت در می‌آمد برای سکانس افتتاحیه، زمانی که می‌خواستیم بگوییم دوربین، مثل شب عملیات بود. مثل این بود یک گردان نیرو بود را بفرستی جلوی دوشکا. درویش ادامه داد: ما آن زمان چیزی به اسم مانیتور نداشتیم و فقط یک ویزور بود که وقتی کارگردان کات می‌دهد به چشم‌های فیلمبردار نگاه می‌کند و می‌گوید چی دیدی و چی گرفتی؟ او ادامه داد: در افتتاحیه فیلم، خسرو نباید منحرف می‌شد و خسرو فرمان ما بود. یک جا‌هایی هم می‌بینید، از خسرو جا می‌مانیم و باید برگردیم وآن را بگیریم. در آن زمان فقط می‌گفتم خدایا توکل به خودت.. درویش در پاسخ به سوالی درباره فیلم رستاخیز گفت: من از رستاخیز عبور کردم واین فیلم چیزی است که سرنوشت خود را دارد و زنده است. او در پاسخ به سوالی درباره ساخت فیلمی درباره امام رضا گفت: ساخت فیلم درباره امام رضا (ع) همیشه دغدغه ام بوده است، ولی واقعیت این است که او می‌کشد قلاب را. اصلا کار ما اینجوری است و خودش می‌گوید بیا. هم در مورد عاشورا و هم اهل بیت، خودش آدم را صدا می‌کند. درویش در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: کارگردان مولف باید هزاران سوال را پاسخ بدهد. کارگردان جایگاهش پرسش کردن نیست. کارگردان باید سوالاتش را کرده باشد و پاسخش را در آورده باشد. یک کارگردان باید هزاران مسئله را جواب دهد. او ادامه داد: مهمترین کار کارگردان مدیریت ارواح جمعی است و آقای یشایایی خیلی خوب این کار را می‌کرد. همه تجربیات خود را در اختیار گروه می‌گذاشت. در ادامه مراسم تقدیر از احمد رضا درویش با حضور مدیر عامل بنیاد امام رضا برگزار شد و مرتضی سعیدی زاده، مدیرعامل بنیاد بین المللی فرهنگی - هنری امام رضا (ع) گفت: آن تجربه‌ای که شما (احمدرضا درویش) در فیلم "کیمیا" به نمایش گذاشتید، واقعا مصداق عینی عبارت "فتبارک الله احسن الخالقین" است، آنچه را که تجربه کردید، برای ما درس آموز است، چرا که باشکوهترین اثر خود را در کوران سختی‌ها خلق کردید و امیدواریم بتوانیم از تجربیات شما برای توسعه فرهنگ اسلامی - ایرانی بهره گیریم. مسعود نجفی اجرای این نشست را بر عهده داشت.

این برنامه که تا 9 خرداد ماه ادامه خواهد داشت توسط بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (ع) با مشارکت حوزه هنری و همراهی فیلمخانه ملی ایران، موسسه تصویر شهر و مدرسه اسلامی هنر برگزار می‌شود.