تمدنی که با خط میخی نمایش داده می شود

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری فارس، آشنایی با زبان و نوشتار کهن ایرانی همیشه یکی از مهم ترین دغدغه های باستان شناسان برای آشنایی و کسب اطلاعات بیشتر از تمدن ایران بوده است.

یکی از قدیمی ترین و معتبرترین خطوط در ایران کهن خط میخی بود ه است که این نوع از خطوط بر روی الواح گلی ثبت و ضبط می شد. در دوره هخامنشی از این خط بیشترین استفاده را می کردند. در سال 1310 جمعی از کاوشگران تعدادی از الواح هخامنشی را در تخت جمشید کشف و به دانشگاه شرق شناسی شیکاگو برای بررسی بیشتر بردند.

این روزها با بازگشت 1780 قطعه از این گلنبشته‌ها و الواحی که به خط میخی نوشته شده بود؛ تمدن کهن ایران در حوزه‌های مختلف به نمایش گذاشته شد و با خواندن این خط‌ها مشخص شد که ایران در 2500 سال پیش براساس قانون اقدامات اداری خود را انجام می دادند و حتی مرخصی زایمان، مرخصی اداری و براساس کارکرد، حقوق پرداخت می کردند.

برای آشنایی مردم با خط میخی که یکی از قدیمی ترین خط های ایران است «فرح مانگری» کتابی با عنوان «کهن واژگان میخی» نوشته است که در این کتاب از حروف الفبا تا گرامر آموزش داده شده است.

مانگری در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری فارس، درباره چگونگی تالیف این کتاب بیان داشت: به دلیل علاقه ای که به زبان فارسی و کهن ایرانی داشتم 23 سال زبان و ادبیات فارسی را تدریس کردم و در این مدت تلاش کردم با نوشتار و زبان های قدیمی ایران کهن هم بیشتر آشنا شوم.

مانگری یادآور شد: 7 هزار زبان در دنیا وجود دارد که عده محدودی با این زبان ها آشنا هستند. فرهنگ و زبان های ایرانی بایدآموزش داده شود.

وی بیان داشت: با توجه به اینکه زبان و خط کهن ایرانی برای بنده مبهم بود به همین دلیل بررسی ها و تحقیقاتم را در خصوص خط میخی آغاز کردم و هر روز علاقه بیشتری به این خط پیدا کردم و در نهایت توانستم خط میخی را به صورت کامل یاد بگیرم و کتابی با عنوان کهن واژگان میخی بنویسم.

مانگری یادآور شد: خط میخی و زبان آن، اطلاعات زیادی از گذشته ایران به ما آموزش می دهد و با دستاوردهای ایران کهن بیشتر آشنا می شویم. در این کتاب می توانید از الفبا تا گرامر زبان و خط میخی را یاد بگیرید.

نویسنده کتاب کهن واژگان میخی بیان داشت: کتاب نام های نژادی ایرانی را هم با خط میخی نوشته ام که 72 نام پسر و 72 نام دختر است.

سادگی خط میخی

سهیل دلشاد، پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی گفت: یکی از ویژگیهای منحصر بفرد خط میخی پارسی باستان نسبت به دیگر خطوط میخی حاضر در منطقه، سادگی آن است.

دلشاد افزود: خط میخی را به خاطر شکل ظاهری آن خط میخی نام نهادند و خط میخی پارسی باستان در این میان تنها خط میخی بوده که با استفاده از آن یک زبان ایرانی نوشته می‌شده است. وی افزود: شاید یکی از دلایل آنکه محققین توانستند موفق به کشف رمز خطوط پیچیده تر میخی ایلامی و اکدی شوند، استفاده از کتیبه های سه زبانه شاهان هخامنشی بود. این کارشناس خطوط باستانی افزود: خوشایند و ملموس ترین تجربه برای گردشگران در برخورد با خطوط میخی، دانستن طرز نوشتن نام خود به خط میخی پارسی باستان می‌شد.

وی ادامه داد: این تجربه علاوه بر آموزش گردشگران در مواجهه با کتیبه ها و الواح باستانی، قابلیت جذب میزان بالایی از گردشگران بازدید کننده از کتیبه های پر شمار باستانی و دیگر اماکن تاریخی را داراست. دلشاد با بیان اینکه بخش خصوصی می تواند با حمایت های بخش دولتی اقدام به برگزاری کلاس های آموزشی خطوط باستانی ایران کند که قطعا با استقبال خوب علاقمندان مواجه خواهد شد، اظهار داشت: می توان با استقرار افرادی در آثار تاریخی ری در ایام خاص چون نوروز که تعداد گردشگران زیاد می باشد، اسامی گردشگران و محل بازدید آنها یا یک جمله از کتیبه های تاریخی را به خط میخی پارسی باستان و یا دیگر خطوط باستانی نوشت. وی ادامه داد: این تجربه پیشتر توسط وی در اماکن تاریخی دیگر همچون محوطه تاریخی هگمتانه، تخت جمشید و کاخ گلستان تهران به اجرا درآمده است. دلشاد همچنین گفت: کتابچه آموزشی خطوط تاریخی ایران به زبان فارسی و انگلیسی را هم می توان در کنار الواح ارایه شده، در اختیار گردشگران قرار داد. وی با بیان اینکه خط میخی پارسی باستان از چپ به راست نوشته می شود، ولی خط اوستایی و پهلوی از راست به چپ افزود: همچنین می توان مولاژ بخشی از کتیبه بیستون را که نام ری در آن ذکر شده است، در آثار تاریخی شهرستان مستقر کرد. این پژوهشگر فرهنگ و زبانهای باستانی گفت: شهرری با قدمت هشت هزارساله خود در طول تاریخ نام های متفاوتی داشته که رگآ (Rega) یکی از این نامها است که در زمان هخامنشیان یکی از ساتراپ های (استان) امپراطوری هخامنشی به حساب می آمد.

به گزارش فارس، ویژگی های خط میخی موجب شده است که در چند سال اخیر طرفداران آشنایی با این خط بیشتر شود و دانش آموزان و دانشجویان بیشتری به آموزش های این خط گرایش پیدا کنند بنابراین می توان در آینده پیش بینی کرد که آموزشگاه های خط میخی و آشنایی با این خط و زبان در ایران راه اندازی می شود.