توسعه بازار سرمایه با کمک انتشار اوراق قابل فراخوانی

به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، «مجید پیره» به اصلی‌ترین اقدامات انجام شده در اداره مطالعات اسلامی در سال 1402 اشاره کرد و افزود: پیگیری‌های انجام شده از سوی دبیرخانه کمیته تخصصی را می‌توان در سه دسته اصلی تقسیم‌بندی کرد.

وی اظهار داشت: یکی از این محورها، استفاده از سازوکار انتشار اوراق تامین مالی و توسعه انجام شده درباره این اوراق است.

پیره به جمع‌بندی سازوکار اوراق سلف قابل معامله در دوره تحویل معین اشاره کرد و گفت: این طرح از سوی بورس کالا پیشنهاد شد و این امکان را فراهم کرد تا این اوراق با کارکردی شبیه به گواهی‌های سپرده کالایی منتشر شود.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این که کمیته فقهی استفاده از این ابزار را مورد تایید قرار داد، در گفت‌وگو با سنا، افزود: این ابزار می‌تواند زمینه‌ساز توسعه بازار گواهی سپرده کالایی باشد. وی اعلام کرد: در سالی که گذشت، بحث تامین مالی شرکت‌های پیمانکاری از محل اوراق مرابحه که در قالب انواع اوراق تامین مالی قرار می‌گیرد، به جمع‌بندی رسید.

تایید سازوکار «رسید برگ قابل معامله» توسط کمیته فقهی سازمان بورس

پیره بر تایید سازوکار «رسید برگ قابل معامله» توسط کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در سال 1402 اشاره کرد و افزود: این ابزار ظرفیتی را برای فعالان بازار فراهم می‌کند تا بتوانند از محل بازدهی مرتبط با دارایی پایه رسید برگ‌ها منتفع شوند.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این که اوراق منفعت مبتنی بر نرم‌افزارها موضوع دیگری است که سال گذشته درحوزه تامین مالی مورد تایید قرار گرفت، به سنا، گفت: شرکت‌ها می‌توانند از اوراق منفعت برای توسعه نرم‌افزار و برنامه‌های کاربردی خود استفاده کنند.

وی معتقد است: از نظر بازارهای اسلامی با در نظر گرفتن برخی محصولات مالی اسلامی، بازار سرمایه ایران پیشرو در سطح بین‌الملل است.

استفاده از ظرفیت قرارداد سوآپ برای تهاتر حامل‌های انرژی

پیره با بیان این که ساز و کار پوشش ریسک موضوع دیگری است که در سال 1402 در دستور کار حوزه مطالعات مالی اسلامی قرار گرفت، در گفت‌وگو با سنا، افزود: در سال 1402 به جمع بندی ابعاد فقهی قرارداد سوآپ رسیدیم و برای تهاتر حامل‌های انرژی می‌توان از ظرفیت این قرارداد استفاده کرد.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: در حقیقت این قرارداد می‌تواند نوسانات مربوط به قیمت برخی از کالاها را برای طرفین قرارداد در حوزه انرژی پوشش دهد.

پوشش نوسانات نرخ‌های سود در بازار

وی به قرارداد مبتنی بر سبد اسناد خزانه اسلامی اشاره کرد و افزود: این ابزار در سال 1402 و در حوزه پوشش ریسک به جمع‌بندی رسید و ابزاری جدید به بازار سرمایه ایران معرفی شد.

پیره در ادامه گفت‌وگوی خود با سنا با اعلام این که از ظرفیت این ابزار می‌توان برای پوشش نوسانات نرخ‌های سود در بازار استفاده کرد، گفت: بر این مبنا صندوق‌هایی که با درآمد ثابت هستند و دارایی آنها تحت تاثیر نوسانات نرخ سود تغییر می‌کند، می‌توانند از ظرفیت این ابزار برای پوشش ریسک استفاده کنند.

توسعه قراردادها در بازار سرمایه ایران با رعایت ملاحظات فقهی

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر توسعه قراردادها در بازار سرمایه ایران با رعایت ملاحظات فقهی اظهار داشت: در سال 1402، بار دیگر ساز و کار تامین مالی جمعی در بازار سرمایه مطرح شد و در این زمینه به جمع‌بندی رسیدیم.

وی خاطرنشان کرد: تامین مالی جمعی می‌تواند برای مشارکت افراد با سرمایه‌های خرد در طرح‌های نوآورانه و دانش بنیان کاربرد داشته باشد.

پیره ادامه داد: در گذشته تامین مالی جمعی در بازار سرمایه ایران عملیاتی شد اما در کمیته تخصصی فقهی ملاحظاتی درخصوص مباحث فعلی آن مطرح شد که این مسایل در سال 1402 جمع بندی و برخی از راهکارها برای رفع مشکلات در نظر گرفته شد.

بررسی سازوکار تملک اهرمی در بازار سرمایه

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: در سالی که گذشت ساز و کار تملک اهرمی برای نخستین بار در بازار سرمایه ایران و بازار اسلامی دنیا مورد بررسی قرار گرفت و آن را به جمع‌بندی رساندیم.

وی با بیان این که تملک اهرمی برای در اختیار گرفتن یک مجموعه دیگر کاربرد دارد، گفت: برای مثال در این زمینه شرکتی که به دنبال توسعه است، می‌تواند فعالیت‌های شرکت رقیب را در اختیار بگیرد تا به توسعه فعالیت‌های خود دست پیدا کند.

پیره ادامه داد: بر این مبنا 20 درصد از حجم تامین مالی جهت تملک یک شرکت را بنگاه اول تامین می‌کند و 80 درصد دیگر از طریق اوراق بدهی تامین مالی می‌شود.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار به سنا، گفت: این موضوع در هیچ یک از بازارهای سرمایه اسلامی دنیا جمع بندی نشده و بورس ایران نخستین بازار سرمایه اسلامی است که در این زمینه اظهار نظر می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: این موضوع در مجموعه دبیرخانه کمیته تخصصی فقهی مطرح و در نهایت تملک اهرمی را با استفاده از سازوکار اوراق مرابحه سهام جمع‌بندی کردیم.

پیره خاطرنشان کرد: شرکتی که می‌خواهد یک شرکت دیگر را به تملک خود در آورد سهام شرکت هدف را از طریق اوراق مرابحه سهام خریداری می‌کند و طی یک زمان‌بندی مشخص اصل و سود را به دارندگان اوراق می‌پردازد.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد: در حوزه قراردادها نیز تامین مالی جعی و تملک اهرمی را در سال 1402 به جمع‌بندی رساندیم.

2 محصول جدید برای شرکت‌های دانش‌بنیان

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این که در سال گذشته 2 محصول جدید را برای شرکت‌های دانش بنیان عملیاتی کردیم به سنا گفت: اوراق منفعت نخستین ابزار مورد استفاده برای تامین مالی این شرکت‌ها بود که این ظرفیت جدید به وجود آمد تا شرکت‌های دانش بنیان بتوانند با کمک اوراق مبتنی بر ابزارها اقدام به تامین مالی کنند.

وی در ادامه به ساز و کار تامین مالی جمعی اشاره کرد و گفت: این روش تامین مالی به بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌های دانش بنیان کمک می‌کند تا بتوانند بخشی از نیاز تأمین مالی خود را با توجه به ملاحظات فقهی که در جلسات کمیته تخصصی فقهی در سال 1402 جمع بندی شد، مرتفع کنند.

برنامه‌های پیش‌رو برای سال 1403

پیره با تاکید بر برنامه‌های توسعه ای اداره مطالعات اسلامی در سال 1403 اعلام کرد: برای سال جدید چهار برنامه توسعه‌ای را در دستور کار داریم و امیدواریم با انجام اقدامات لازم، شاهد اجرایی شدن آنها در سال 1403 باشیم.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با اعلام اینکه در صدد هستیم تا برای توسعه بازار به جمع‌بندی ابعاد فقهی انتشار اوراق قابل فراخوانی بپردازیم، در گفت‌وگو با سنا، افزود: این اوراق از جمله محصولاتی است که در بورس‌های دنیا مورد استفاده قرار گرفت و در بازار سرمایه ایران به عنوان یک محصول جدید مالی معرفی می‌شود.

وی ادامه داد: این اوراق این ظرفیت را فراهم می‌آورد تا شرکت‌ها بتوانند برای تامین مالی خود از این ابزار استفاده کنند و در عین حال از ساز و کاری برای مواجهه با نوسانات نرخ‌های سود در بازار مواجهه باشند.

پیره ادامه داد: در ادامه اقدامات انجام شده، توسعه اوراق مرابحه از جمله اقداماتی است که در دستور کار قرار گرفت.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، انتشار اوراق سلف بر حق و منفعت را دیگر برنامه سازمان بورس برای سال 1403 معرفی کرد و گفت: این اوراق ظرفیتی را در بازار فراهم می‌کند تا شرکت‌هایی که محصولات آنها از جنس خدماتی (شرکت پیمانکاری) است بتوانند از ساز و کار اوراق سلف برای تامین مالی استفاده کنند.

بهبود سازوکار تامین مالی مبتنی بر شبه بدهی

وی، توسعه ساز و کار تامین مالی مبتنی بر شبه بدهی از طریق بازار سرمایه را به عنوان دیگر اقدام سال 1403 معرفی کرد و به سنا، گفت: در بازار سرمایه از ساز و کار شبه بدهی برخوردار بودیم که در این راستا شرکت‌ها می‌توانند اقدام به تامین مالی از محل واگذاری سهام همراه با 2 اختیار معامله کنند.

پیره خاطرنشان کرد: در صورت توسعه این محصول در سال 1403، زمینه رونق ساز و کار تامین مالی بر شبه بدهی و نهادها یا اوراق شبه بدهی در بازار سرمایه ایران فراهم خواهد شد.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: درصدد هستیم تا در سال 1403 با تامین مالی از طریق این اوراق و ضابطه‌مند کردن قیمت‌های در اختیار معامله، زمینه را برای توسعه بازار سرمایه اسلامی در کشور فراهم کنیم.

وی خاطرنشان کرد: تحقق برنامه‌هایی که اداره مطالعات اسلامی در سال 1402 انجام داد و در سال 1403 در دستور کار دارد، نیازمند تعامل مابین ارکان است.

پیره به برنامه پنجم توسعه‌ای این اداره در سال 1403 اشاره کرد افزود: امیدواریم با تقویت تعامل با اساتید داخلی و خارجی در حوزه مالی اسلامی بتوانیم ایده‌های جدیدی را برای توسعه بازار مطرح کنیم و از این طریق، زمینه‌ای برای تنوع سازی محصولات بازار سرمایه فراهم کنیم.

نقش‌آفرینی کمیته تخصصی فقهی برای تحقق شعار سال

سرپرست اداره مطالعات مالی اسلامی مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به سوال خبرنگار سنا به نقش بازار سرمایه در تامین مالی بنگاه های تولیدی اشاره کرد و گفت: در سال 1402 اداره مطالعات مالی اسلامی برای تحقق شعار سال، توسعه ساز و کار تامین مالی را در دستور قرار داد و اقداماتی را در این زمینه انجام داد.

وی با بیان این که تلاش کردیم تا ساز و کار تامین مالی از محل انواع ابزارها را در بازار سرمایه ایران فراهم کنیم، افزود: برای رونق تولید و نیز تنوع بخشی به انواع روش‌های تامین مالی، نیازمند توسعه ابزارهای مالی در بازار سرمایه هستیم که در این راستا سعی کردیم با مشارکت سایر بخش ها در بازار سرمایه، در تحقق شعار سال نقش‌آفرینی داشته باشیم.

پیره به مباحث مربوط به پوشش ریسک‌ها اشاره کرد و گفت: بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی در انجام کسب و کار خود با مخاطراتی مواجهه هستند که گاهی نیازمند توسعه ابزارها و ساز و کار پوشش ریسک برای این بنگاه‌ها هستیم.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: امیدوارم توانسته باشیم با تنوع بخشی به سبد محصولات پوشش ریسک، اقداماتی را برای تحقق شعار سال انجام داده باشیم.

اعتماد تولیدکنندگان در برابر نوسانات نرخ‌های سود بانکی

وی در ادامه با تاکید بر قرارداد آتی سند اسناد خزانه اسلامی در گفت‌و گو با سنا افزود: این ابزار چنین امکانی را فراهم می‌کند تا تولیدکنندگان در کشور در برابر نوسانات نرخ‌های سود بانکی اعتماد نسبی داشته باشند و از آمادگی تغییر نرخ تسهیلات در طول یک سال برخوردار باشند.

پیره به رونق تولید با استفاده از ابزار سوآپ کالایی تاکید کرد و اظهار داشت: بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی در حوزه محصولات مبتنی بر انرژی می‌توانند از ظرفیت قراردادسوآپ استفاده کنند.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان گفت: قرارداد سوآپ کالایی، این امکان را برای فعالان این حوزه فراهم می‌سازد تا بتوانند برخی از مخاطرات مربوط به نوسانات قیمتی مربوط به کالاهای موضوع قراردادسوآپ را پوشش دهند.