تکرار افزایش نرخ بهره

سیگنال تورمی به سیاست پولی

به دنبال رشد بی سابقه تورم در اقتصاد آمریکا، فدرال رزرو از ابتدای سال‌جاری و با هدف مقابله با نرخ فزاینده تورم، پیگیری سیاست‌های انقباضی را در دستور کار قرار داد. نرخ بهره که با هدف مبارزه با آثار رکودی بحران کرونا به صفر‌درصد تنزل داده شده‌بود، با تهاجمی‌ترین سیاست پولی دهه های اخیر، در 6 مرحله تا سطح 4‌درصدی افزایش پیدا کرد. با وجود افزایشی‌شدن نرخ بهره آمریکا، نرخ تورم همچنان افزایش یافت و تا قله 1/ 9‌درصدی نیز پیش رفت، پس از این نقطه بود که روند تورم شکل نزولی به خود گرفت و کاهشی شد، با این‌حال اعضای کمیته بازار باز فدرال و رئیس فدرال رزرو در اظهارات متعددی اعلام کردند تا زمان رسیدن نرخ بهره به سطح هدف‌گذاری شده 2‌درصدی، این نهاد به سیاست‌های انقباضی خود ادامه خواهد داد و قرار نیست به این سرعت سیاست‌های انقباضی تعدیل شوند، با این‌حال نرخ تورم در ماه اکتبر متفاوت با پیش‌بینی ها عمل کرد و درحالی‌که پیش‌بینی می‌شد نرخ تورم از 8‌درصد پایین‌تر نیاید، سطح 7/ 7‌درصدی را به‌ثبت رساند. این کاهش قابل‌توجه موجب شد تا بسیاری از کارشناسان انتظار کاهش سیاست‌های انقباضی را داشته باشند.

انقباض آهسته تر

بر این اساس به‌نظر می‌رسد فدرال رزرو قصد دارد سیاست انقباضی خود را با سرعت کمتری ادامه دهد و پس از چهار مرحله 75/ 0‌واحد درصدی افزایش نرخ بهره سیاستی، در ماه دسامبر نرخ بهره را تنها 5/ 0‌واحد درصد افزایش دهد. با وجود اینکه این تصمیم برای بازارها می‌تواند اخبار خوبی را به‌دنبال داشته باشد، گروهی از اقتصاددانان براین باورند که این تعدیل در این شرایط می‌تواند به بدتر شدن وضعیت منتهی شود و عواقب نامناسبی را برای اقتصاد آمریکا به‌دنبال داشته باشد.

خطر دوره تورمی طولانی تر

نظرسنجی های رویترز از اقتصاددانان نشان می‌دهد که صاحب‌نظران از این تصمیم احتمالی فدرال رزرو برداشت مثبتی ندارند. به گفته این اقتصاددانان در حال‌حاضر مهم‌ترین خطری که اقتصاد آمریکا از جانب آن تهدید می‌شود دوره طولانی تر انقباض در اقتصاد آمریکا و نرخ بهره نهایی بالاتر برای این کشور است. با وجود کاهشی‌شدن تورم، نظرسنجی ها نشان می‌دهد که پیش‌بینی ها از تورم 2023 و2024 افزایشی بوده و به‌نظر می‌رسد هنوز زمان آن فرا نرسیده که فدرال رزرو پایان زودهنگام سیاست‌های انقباضی اش را اعلام کند. برخی کارشناسان براین باورند که رشد تورم در آمریکا علل بنیادی دارد و این مساله می‌تواند فدرال‌رزرو را مجبور کند تا نرخ بهره را به سطحی بالاتر از آنچه در حال‌حاضر پیش‌بینی می‌شود، افزایش دهد. بسیاری از سیاستگذاران فدرال رزرو اعلام کرده‌اند برای متوقف‌شدن سیاست‌های انقباضی این نهاد آنها باید شاهد کاهش مداوم و معنی‌دار افزایش سطح قیمت‌ها باشند.

درحالی‌که فشار قیمت‌ها به‌تدریج کاهش می یابد، تورم اندازه گیری‌شده توسط شاخص بهای مصرف‌کننده و همچنین شاخص قیمت اصلی هزینه‌های مصرف شخصی (PCE) دستکم تا سال‌2025 به سطح هدف 2‌درصدی بازنمی گردد. بسیاری از اقتصاددانان شرکت‌کننده در نظرسنجی های رویترز بر این باورند که احتمالا افزایش قیمت‌ها در 6 ماه آتی بالاتر از انتظارات خواهد بود. آنها بر این باورند؛ کاهش قابل‌توجه نرخ تورم در اکتبر اگرچه تصورات از سطح تورم را تغییر داد اما ما شاهد هیچ‌گونه سیگنال واضحی از کاهش قانع کننده تورم به‌سوی هدف 2‌درصدی نیستیم؛ در واقع این اقتصاددانان براین باورند که برخورد ملایم تر بر تورم بر روند صعودی آن تاثیری نخواهد داشت.

خطر رکود در اقتصاد آمریکا

نتایج نظرسنجی ها حاکی از آن است که تهاجمی‌ترین چرخه انقباض در چهار دهه اخیر که از ابتدای سال‌جاری میلادی آغاز شده، 60‌درصد احتمال وقوع رکود اقتصادی در ایالات‌متحده را طی یک سال‌آتی به‌همراه داشته است. بسیاری از اقتصاددانان پیش‌بینی میکنند این رکود سطحی خواهد بود. براساس آخرین برآوردها اقتصاد آمریکا در سال‌2023 تنها 4/ 0‌درصد رشد خواهد کرد، با این‌حال ترس از رکود شدت یافته و کسب‌وکارهای زیادی برای مقابله با تبعات آن از موقعیت های شغلی خود کاسته اند. برآوردهای اقتصادی حاکی از آن است که روند رو به افزایش بیکاری در ماه اکتبر در ماه‌های آتی نیز ادامه پیدا کند و از سطح 7/ 3‌درصدی فعلی به 6/ 4‌درصد در پایان سال‌2023 برسد. درحالی‌که بالاترین پیش‌بینی ها از رسیدن نرخ بیکاری تا 9/ 5‌درصد حکایت دارد، میانگین پیشبینیها از نرخ بیکاری تا پایان سال‌2024 حدود 8/ 4‌درصد است. این عدد در مقایسه با نرخ بیکاری در دوره های رکوردی قبلی عدد پایین تری به حساب می‌آید. به‌نظر می‌رسد با وجود افزایش بالقوه متوسط بیکاری در سال‌آینده، اقتصاد به احتمال زیاد در رکود خواهد بود و این مساله فدرال‌رزرو را در موقعیت غیرعادی حفظ یک سیاست محدودکننده در طول رکود اقتصادی قرار خواهد داد.

اختلاف بر سر افزایش نرخ بهره

با وجود توافق کلی بر سر افزایش نرخ بهره برای کنترل تورم، به‌نظر میرسد اختلاف‌نظرهایی بر سر چگونگی افزایش نرخ بهره میان اقتصاددانان وجود دارد؛ در واقع این اختلاف بر سر چگونگی اندازه گیری سطح تورم موثر است. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که برای کنترل سطح تورم و کاهش آن، باید نرخ بهره را تا سطح مشخصی بالابرد و بالاتر از نرخ تورم رساند، با این‌حال نگاه های متفاوتی به بررسی نرخ تورم وجود دارد که موجب می‌شود برخی اقتصاددانان سطح فعلی نرخ بهره را کم، زیاد یا کافی بدانند. تبعات تورمی و رکودی هریک از شرایط یادشده بر اهمیت این وضعیت میافزاید.

شاهد تورمی بازار کار

در ادبیات اقتصادی منحنی فیلیپس یکی از ابزارهایی به‌شمار می‌رود که می‌شود بر اساس آن وضعیت یک اقتصاد را سنجید. این منحنی می‌گوید که اقتصاد یک نرخ بیکاری طبیعی دارد که در آن سطح تورم صفر است. در تورم‌های بالاتر از صفر نرخ بیکاری کمتر از سطح طبیعی است و باید افزایش یابد و در تورم‌های منفی، اقتصاد از کمبود شغل رنج می برد. آمارهای فعلی اقتصاد آمریکا نشان می‌دهد که تقریبا به ازای هر فرد بیکار در این کشور دو فرصت شغلی وجود دارد. این مساله حاکی از آن است که اقتصاد آمریکا تحت‌فشار تقاضای بالا در بازار کار قرار دارد و بدون‌شک سیاستگذار برای کنترل این وضعیت باید سیاست انقباضی خود را ادامه دهد. گرچه منحنی فیلیپس حائز ایرادات فنی نیز هست ولی به‌نظر می‌رسد وضعیت فعلی اقتصاد آمریکا به‌صورتی است که می‌توان برای اتخاذ سیاست بهینه از آن بهره جست.

• رکود تورمی رخ می‌دهد؟
• تهدید تورم را متوقف کنید
• اجماع در مورد افزایش نرخ بهره
• پایان ابرتورم در ونزوئلا؟
• چشم انداز اقتصاد جهانی تاریک تر می‌شود