شنبه 3 آذر 1403

جانسون در خانه شماره 10 ماند

وب‌گاه دنیای اقتصاد مشاهده در مرجع

بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا روز دوشنبه 16خرداد از حزب خود رای اعتماد گرفت تا همچنان رهبری حزب محافظه کار را در این کشور بر عهده داشته باشد. اعتراض تعداد زیادی از نمایندگان هم حزبی جانسون در مجلس عوام، او را با بحران عدم اعتماد و احتمال از دست دادن رهبری حزب محافظه کار روبه‌رو کرده بود. دوشنبه‌شب (16 خردادماه) شب سختی برای جانسون بود (روزنامه دنیای‌اقتصاد در گزارش «شب ملتهب برای...

جانسون پیش از رای‌گیری، در یک جلسه خصوصی با اعضای حزبش صحبت کرد و خواهان حمایت آنها شد. او نسبت به عواقب اختلاف میان اعضای حزب محافظه‌کار هشدار داد. «سر کِر استارمر»، رهبر حزب کارگر بعد از رای گیری گفت که حزب «دو دسته» شده محافظه کار، جانسون را «به زور» در قدرت نگاه می دارد. «اِد دِیوی»، رهبر حزب لیبرال دموکرات هم گفت هرچند جانسون جان به در برد، اما «وجهه او اکنون خرد شده و بالن اقتدار او ترکیده است.» «رووِنا میسون» معاون سیاسی سردبیر در گاردین، در گزارش 6 ژوئن نوشت، اگرچه جانسون همچنان در مسند نخست‌وزیری باقی ماند، اما شکاف‌های شکننده در حزب او آشکار شد. این گزارشگر نوشت: «این بدترین حکم صادره از سوی حزب متبوع نخست‌وزیر مستقر علیه او در سال‌های اخیر بود.» اگرچه جانسون و متحدانش این رای را به‌عنوان یک پیروزی محسوب کردند، اما بسیاری از نمایندگان محافظه کار از جمله برخی از حامیان او معتقدند این «کودتای نافرجام» آغازی بر پایان نخست وزیری سه ساله او است.

ازآنجاکه تعداد زیادی از اعضای حزبش علیه او رای داده‌اند، نخست‌وزیر در عمل حمایت اکثریت خود را در پارلمان از دست داده است و خطر فلج شدن دولت او وجود دارد. جانسون به لحاظ نظری و طبق قوانین کمیته 1922 به مدت یک‌سال از چالش دیگری در مسیر رهبری خود در امان است؛ اما نکته این است که «ترزا می» تنها 6ماه پس از پیروزی در رای اعتماد مجبور به ترک سمت شد و با وجود پیروزی با 200رای در مقابل 117رای به‌طور قطعی آسیب دید. به نوشته میسون، معاون سیاسی سردبیر و گزارشگر گاردین، نسبت نمایندگانی که علیه جانسون رای دادند حتی بیشتر از آرای مخالف «می» در سال2018 و «تاچر» در سال1990 است. تاچر یک هفته بعد استعفا داد. جانسون که پس از نتیجه رای‌گیری سخن می‌گفت، افزود که این یک «نتیجه بسیار خوب، مثبت، قاطع و فراگیر» بود که به او اجازه می‌دهد «به سوی متحد شدن و تمرکز بیشتر بر کار حرکت کند.» جانسون همچنین از رد برگزاری انتخابات زودهنگام خودداری کرد؛ اگرچه او گفت که به این ایده «علاقه‌ای» ندارد.

«ندیم زهاوی» مدعی شد که جانسون «پیروزی خوبی به‌دست آورده» و امیدوار است که این نتیجه «خط بطلانی بر تمام گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای و توییتری‌ها بکشد» که منجر به «حزبی متحد» شود. وزیر آموزش و پرورش همچنین مدعی شد که ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین از این نتیجه خوشحال است و «مشت خود را به نشانه خوشحالی به هوا می‌کوبد.» «جیمز کلورلی» وزیر امور خارجه، آن را یک پیروزی «راحت » و «روشن» برای جانسون خواند؛ درحالی‌که «مایکل فابریکانت» نماینده لیچفیلد گفت که نتیجه «بسیار بهتر» از آن چیزی بود که او از آن می ترسید. با این حال، نمایندگان شورشی گفتند که جانسون باید به نفع حزب و کشور استعفا کند. «سر راجر گیل» یکی از منتقدان برجسته جانسون گفت که «نخست‌وزیر افتخاری» باید متوجه شود که حمایت تعداد قابل‌توجهی از نمایندگان خود را از دست داده است. او پیشنهاد کرد که شورشیان به مخالفت خود با ماندن جانسون به‌عنوان نخست‌وزیر ادامه می‌دهند. یکی از وزیران سابق کابینه گفت او معتقد است که اگر حزب محافظه کار در دو انتخابات میان‌دوره‌ای در 23 ژوئن شکست بخورد یا در تحقیقات پارلمانی مشخص شود که نخست وزیر مجلس عوام را گمراه کرده است، جانسون به زودی با تلاش های دیگری برای برکناری روبه‌رو خواهد شد. استارمر، رهبر حزب کارگر گفت که حزب محافظه‌کار «معتقد است که مردم بریتانیا اکنون حق ندارند از سیاستمداران انتظار صداقت داشته باشند.»

«مارک لندلر» و «استفن کاسل» هم در گزارش 6 ژوئن در نیویورک‌تایمز نوشتند، بوریس جانسون روز دوشنبه از یک رای عدم اعتماد پرتنش جان سالم به در برد. با این حال، پیش‌بینی‌ها این است که او وارد دوره ای پرتلاطم در سیاست بریتانیا خواهد شد؛ درحالی‌که برای ماندن در قدرت و رهبری حزب «دو دسته شده» محافظه کار مبارزه می کند. همه چیز به افشاگری هایی بازمی‌گردد که از جانسون و دستیارانش در میهمانی‌های خانه شماره 10 داونینگ استریت منتشر شد آن همزمانی که قوانین سفت و سختی برای مردم وضع شده بود؛ اما نخست‌وزیر و دستیارانش در میهمانی‌های دولتی حضور می‌یافتند و قوانین قرنطینه را نقض می‌کردند. گزارشگران نیویورک‌تایمز هم رای علیه بوریس را «شورش» خواند. جانسون متعهد شد که در مقام خود باقی می‌ماند؛ اما اعلام کرد که این پیروزی باید به ماه‌ها گمانه‌زنی درباره آینده او پایان دهد.

جانسون افزود: «در کسوت دولت، می توانیم تمرکز کنیم و به سمت چیزهایی برویم که واقعا برای مردم اهمیت دارد.» با این حال، تاریخ نشان می دهد نخست وزیران محافظه کاری که تحت چنین رای گیری‌ای قرار گرفته اند - حتی اگر برنده شوند - معمولا در عرض چند ماه، اگر نگوییم بلافاصله، از سمت خود کنار می روند. با وجود اتفاقاتی مشابه برای تاچر و می، اما جانسون یک چهره منحصر به فرد در سیاست بریتانیا است که با آسودگی و بی‌خیالی از کنوانسیون‌ها سرپیچی می‌کند و اغلب به نظر می‌رسد از قوانین جاذبه سیاسی مصون است. به نوشته گزارشگران نیویورک‌تایمز، حزب او فعلا در وضعیت از دست دادن قدرت قرار ندارد. با این حال، برای سیاستمداری که حزب محافظه کار را به پیروزی قاطع در انتخابات در سال2019 با وعده «به سرانجام رساندن برگزیت» رساند، این رای‌گیری یک سقوط بود. در عرض دو سال و نیم، جانسون از قابل اعتمادترین مقام درجه‌یک بریتانیایی (یک سیاستمدار مشهور که نقشه سیاسی کشور را دوباره ترسیم کرد) به شخصیتی رسوا تبدیل شد و این هم میسر نشد مگر به واسطه گزارش‌هایی درباره نقض قوانین قرنطینه. درحالی‌که بریتانیایی‌ها هفته گذشته به هفتادمین سال سلطنت ملکه الیزابت ادای احترام می‌کردند، اما علیه دوره پر هرج‌ومرج نخست‌وزیر خود اعتراض کردند. روز جمعه، زمانی که او و همسرش در مراسم تقدیر از ملکه شرکت کردند، اما جانسون با صدای بلند از سوی جمعیت در کلیسای جامع «سنت پل» هو شد. «لندلر - کاسل» در بخش دیگری از گزارش خود نوشتند، اگرچه جانسون فعلا در قدرت مانده است و احتمال دارد تا یک سال دیگر با چالشی کمتر مواجه شود، اما احتمال حذف او به چندین عامل یا کارت بستگی دارد.

آیا کابینه جانسون مانند کابینه تاچر (پس از رای‌گیری در سال1990) علیه او خواهد چرخید و استعفای سریع او را تسریع کرد؟ آیا حزب تهدید خواهد کرد که قوانین را تغییر خواهد داد و دومین رای عدم اعتماد را برگزار خواهد کرد، همان‌طور که درباره ترزا می (ترغیب او به مذاکره برای خروج) برگزار کرد؟ آیا جانسون با فراخوانی یک انتخابات عمومی زودهنگام قمار می‌کند و به دنبال مجوزی از مردم است؛ آن هم مجوزی که نمی‌تواند از حزب خود بگیرد. جانسون دوشنبه شب به دنبال منحرف کردن سوالات درباره انتخابات جدید بود و فقط گفت: «من مطمئنا علاقه‌ای به انتخابات زودهنگام ندارم.» در سال 1995، نخست وزیر «جان میجر» یک رقابت رهبری را در حزب محافظه کار به راه انداخت و پیروز شد؛ اما دو سال بعد با شکست سختی از تونی بلر و حزب کارگر مواجه شد. با توجه به مشکلات اقتصادی بریتانیا و ضعف حزب محافظه کار در نظرسنجی ها، برخی از محافظه کاران این‌بار از نتیجه مشابهی بیم دارند. رهبران اپوزیسیون از نتیجه رای‌گیری استفاده کردند تا قانون‌گذاران محافظه‌کار را به‌دلیل حمایت از رهبری نخست‌وزیر «قانون شکن» معرفی کنند. استارمر، رهبر حزب کارگر گفت: «نمایندگان محافظه‌کار انتخاب خود را انجام دادند. آنها خواسته‌های مردم بریتانیا را نادیده گرفتند.» او گفت که رای‌دهندگان از نخست‌وزیری که وعده های بزرگ می‌دهد اما هرگز عمل نمی‌کند، خسته شده‌اند.