جان دوباره قنوات خراسان جنوبی

میانگین بارندگی‌ها در خراسان جنوبی از ابتدای سال آبی جاری (مهرماه 98) تاکنون 147 میلیمتر بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 12 درصد و نسبت به بلند مدت 49 درصد افزایش داشته است.

این بارندگی‌های مناسب باعث جوشش دوباره و افزایش قابل توجه میزان آبدهی قنوات و چشمه سارهای این استان شده است و کشاورزان زحمتکش که بابت این نعمت‌های خداوندی خوشحال و سپاسگزارند، سطح زیرکشت محصولات آبی و دیم خود را افزایش داده‌اند.

همچنین با آبدهی قنوات، اهالی برخی روستاها که در سال‌های گذشته به شهرها مهاجرت کرده بودند، دوباره به روستاها بازگشته‌اند تا کشاورزی روستاها در مسیر توسعه قرار گیرد.

در سال جاری اعتبارات مرمت قنوات با پیگیری استاندار خراسان جنوبی افزایش سه برابری داشته است که با این اعتبار مرمت 300 رشته قنات در دستور کار جهاد کشاورزی قرار گرفت که تاکنون عملیات مرمت 230 رشته به اتمام رسیده و مرمت 70 رشته در حال انجام است و به گفته کارشناسان به صورت متوسط هر کیلومتر مرمت قنات، 2 لیتر بر ثانیه افزایش دبی آب را دارد.

البته در این چند سال اخیر شاهد اجرای پروژه‌های آبخیزداری توسط منابع طبیعی با همکاری و همراهی مردم روستاها هستیم طوری که با اجرای این پروژه‌ها در بالادست قنات‌ها، زمینه جوشش دوباره این منابع آبادانی فراهم و رغبت روستاییان نیز به اجرای این گونه طرح‌ها دوچندان شده است.

در مجموع بارندگی‌های خوب در 2 سال اخیر، مرمت قنوات و اجرای طرح‌های آبخیزداری در بالا دست قنوات همه باعث جان گرفتن دوباره و افزایش دبی آب قنوات سرزمین کویر شده و خرسندی مرتع‌داران و دامداران این منطقه را در پی داشته که این موضوع خود جان تازه‌ای به دامداری و اراضی کشاورزی خراسان جنوبی خواهد بخشید.

دهیار روستای سرچاه تازیان بیرجند که بر اثر بارندگی‌های خوب 2 رشته قنات خشکیده این روستا دچار آبدهی دوباره شده است به خبرنگار ایرنا گفت: در این روستا سه رشته قنات داریم که 2 رشته قنات در گذشته بر اثر خشکسالی به صورت کامل خشک شده بود و به دلیل بارندگی‌های مناسب جانی دوباره گرفته است.

فاطمه واعظی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: یک رشته قنات در مرکز روستا هم وجود دارد که بر اثر بارندگی‌های مناسب دبی آب این قنات هم افزایش یافته است.

وی اظهار داشت: کشاورزان و دامداران از بارندگی‌های مناسب در سال جاری که رونق کشاورزی و دامداری روستا را در پی دارد، بسیار خوشحال هستند، البته وقوع تگرگ خسارت‌های زیادی به محصولات سردرختی روستا وارد کرده است.

یکی از کشاورزان روستای آسو از دهستان القورات بخش مرکزی بیرجند هم به خبرنگار ایرنا گفت: در این روستای در مجموع 16 رشته قنات وجود دارد که تعداد پنج رشته قنات که در چهار الی پنج ساله گذشته به صورت کامل بر اثر خشکسالی خشک شده بود، دوباره آب در آن جاری شده است.

یحی نظرپور افزود: بر اثر بارندگی‌های مناسب در 2 سال اخیر میزان آبدهی سایر قنات این روستا نیز افزایش خوبی داشته و باعث خوشحالی کشاورزان این روستا شده است.

وی عنوان کرد: بر اثر بارندگی‌ها در چند هفته گذشته 2 رشته قنات روستا نیز بر اثر وقوع سیل مسدود شده که نیازمند مرمت است.

نظرپور بیان کرد: با افزایش آبدهی قنوات کشاورزی روستا رونق بیشتری یافته و کشاورزان دلگرم‌تر از سال‌های گذشته نسبت به کشت و کار اقدام می‌کنند.

وی گفت: در صورت ادامه بارندگی‌ها در سال‌های آتی، خشکسالی کم‌کم رخت برخواهد بست و شاهد رونق و آبادانی دوباره روستاها خواهیم بود که این آبادانی باعث خودکفا شدن روستاها همانند گذشته خواهد شد.

مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: بارندگی مناسب در سال آبی جاری و گذشته باعث جاری شدن آب در650 قنات خشکیده استان شد.

محمدحسن غلامی افزود: در اثر بارندگی‌های مناسب در 2 سال اخیر 10 درصد قنوات استان که کاملا خشک شده بود، جان دوباره گرفت که باعث رونق کشاورزی در روستاهای خراسان جنوبی خواهدشد.

وی یادآور شد: بارندگی‌های مناسب در سال آبی گذشته و جاری همچنین سبب افزایش آبدهی در 30 درصد قنوات استان یعنی حدود یک هزار و 800 رشته قنات شد که با این افزایش آبدهی، در مجموع دبی میانگین آبدهی قنوات استان حدود 20 درصد افزایش یافت.

غلامی با اشاره به وجود 6 هزار و 252 رشته قنات در خراسان جنوبی گفت: آب استحصالی از قنوات استان 267 میلیون مترمکعب است که یک چهارم آب مورد نیاز بخش کشاورزی خراسان جنوبی را تامین می‌کند.

وی با بیان اینکه سال گذشته 36 میلیارد و 500 میلیون تومان اعتبار برای مرمت قنوات به استان اختصاص یافته است، اضافه کرد: با این اعتبار عملیات احیا و مرمت 300 رشته قنات را در استان شروع کردیم که مرمت 230 رشته قنات به اتمام رسید و عملیات اجرایی 70 رشته در دست اجراست.

وی بیان کرد: به صورت متوسط در هر کیلومتر مرمت قنات، 2 لیتر بر ثانیه افزایش دبی آب را داریم.

مدیر آب و خاک امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اظهار داشت: یکسری قنات که بیشتر در مناطق کوهپایه‌ای هستند، هوابین هستند که این قنات بیشتر تحت تاثیر خشکسالی و ترسالی قرار می‌گیرند و قنواتی که در دشت‌ها احداث شده آب ماندگارتری دارند.

وی با اشاره به وجود 6 هزار و 252 رشته قنات در خراسان جنوبی گفت: تاکنون شناسنامه تعداد یک‌هزار و 200 رشته قنات تهیه و ثبت سامانه شده است که در این شناسنامه مواردی از جمله حریم، دبی آب، اراضی پایین دست، شرکاء، کیفیت سازه و آب و راه دسترسی به قنات، میزان عملکرد و طول قنات ثبت می‌شود.

وی بیان کرد: با پیگیری‌های استاندار خراسان جنوبی و در جریان سفر دکتر نوبخت به استان در سال 98 اعتبارات احیا و مرمت قنوات استان رشد سه برابری داشته است.

معاون جهاد کشاورزی بیرجند هم گفت: بر اثر بارندگی‌های مناسب شاهد افزایش بیش از 30 درصدی حجم آبدهی قنوات شهرستان بوده‌ایم، همچنین گزارش‌های خوبی از روستاها مبنی بر آبدهی دوباره برخی قنوات بعد از سال‌ها خشکسالی داشته‌ایم.

ابراهیم براتی ادامه داد: به عنوان مثال در روستای میرزگ شهرستان یک رشته قنات بعد از 9 سال خشکسالی دوباره دچار آبدهی شده است و یا بر اثر بارندگی‌های خوب حجم آبدهی برخی قنات 100 درصد افزایش یافته است.

وی با اشاره به وجود یک‌هزار و 771 رشته قنات در شهرستان بیرجند افزود: از محل اعتبارات سال گذشته 26 رشته قنات با اعتبار حدود سه ملیارد تومان احیا و مرمت شده که باعث افزایش دبی آب این قنوات شده است.

• خراسان جنوبی
• مرمت
• اراضی کشاورزی
• قنات ایرانی