جای خالی صنایع تبدیلی "سقز" در استان کرمانشاه / مدیر صنایع تبدیلی: توجیه اقتصادی ندارد

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مرصادنیوز، کرمانشاه 527 هزار هکتار عرصه جنگلی دارد که گونه بنه یا پسته جنگلی در سطح 200هزار هکتار آن پراکنده است. درخت "بنه" یکی از گونه‌های بومی زاگرس، میراثی به جا مانده از گذشتگان است، "سقز" شیره درخت بنه است که استفاده های دارویی کم نظیری دارد.

اگر در برداشت این طلای سبز طبق اصول رعایت نشود، درخت بنه ضعیف می‌شود و از بین می‌رود.

وحید عزیزی در گفتگو با مرصادنیوز، اظهار داشت: با توجه به تغییرات اقلیمی، عدم بارندگی و همچنین بروز آفات جنگلهای زاگرس از طرف سازمان جنگلها و مراتع (مرکز جنگلهای خارج از شمال) کتبا ممنوعیت برداشت محصول "سقز" اعلام شد.

رئیس اداره بهره برداری منابع طبیعی استان کرمانشاه با بیان اینکه از هر درخت بنه یک کیلوگرم سقز برداشت می‌شد گفت: طبق مصوبه سازمان جنگلها برداشت "سقز" هر سه سال یکبار و برداشت "کتیرا" هر 5 سال یکبار انجام می شود.

وی با بیان اینکه حدود 200 هزار هکتار جنگلهای بنه در استان بطور پراکنده وجود دارد، افزود: برداشت محصول سقز از اوایل تیرماه شروع و تا اواخر شهریور ادامه دارد.

عزیزی با اشاره به وجود 170 سامانه برداشت سقز در استان، خاطرنشان کرد: رویشگاههای طبیعی سقز استان محل امرار معاش حدود 5 هزار خانوار است.

وی تصریح کرد: 70 درصد جنگلهای سقز در مناطق اورامانات از جمله جوانرود، پاوه، ثلاث باباجانی وجود دارند و مابقی یعنی 30 درصد دیگر در دالاهو، گیلانغرب و بخشهایی از اسلام آبادغرب و روانسر پراکنده هستند.

این مسئول با اشاره به خواص دارویی و اقتصادی سقز گفت: متاسفانه این محصول به دلیل عدم صنایع تبدیلی در استان بصورت خام در به خارج از کشور صادر می شود.

وی گفت: هنر سقز چینی مختص استانهای "کردنشین" از جمله کرمانشاه و کردستان است.

عزیزی در ادامه اشاره‌ای هم به تولید محصولات جانبی بنه‌زارها داشت و گفت: علاوه بر سقز، بهره‌برداران می‌توانند میوه تر و خشک گیاه بنه را برداشت کرده و با قیمتی قابل قبول به فروش برسانند که این محصولات فرعی علاوه بر اینکه آسیبی را متوجه درختان بنه نمی‌کند، در صنایع شیرینی پزی، روغن گیری و... کاربرد داشته و مشتریان خوبی هم دارد.

وی گفت: شیره درخت بنه ارزش اقتصادی بالایی دارد و اگرچه با قیمت قابل‌قبولی از استحصال کنندگان خریداری شده و به کشورهای اروپایی صادر می شود، اما در نهایت محصول فرآوری شده با قیمت گزافی به کشور برگردانده می شود.

سعید کریمی در گفتگو با مرصادنیوز اظهار داشت: "بنه" درختی مقاوم و دیر زیست است که از اهمیت زیادی برخوردار بوده و در شرایط مناسب تا 300 سال و یا حتی بیشتر عمر می کند.

مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهادکشاورزی استان کرمانشاه افزود: درخت "بنه" منبع تولید شیره سقز است که به آدامس کوهی هم معروف است.

وی گفت: 25 درصد از شیره "سقز" حاوی روغن پرارزش و صنعتی تربانتین است که کاربردهای فراوانی در صنعت دارد. علاوه بر این از شیره سقز در تهیه آدامس، عطر، خوشبوکننده ها، حشره کش ها و در صنعت داروسازی در تهیه نرم کننده ها و ضد عفونی کننده ها نیز استفاده می شود.

کریمی گفت: علاوه بر این در صنعت پلاستیک سازی، تهیه واکس کفش و چرم و صنعت چاپ مورد استفاده قرار می گیرد. بعلت نبود صنایع تبدیلی مناسب، اکثر سقز تولیدی در ایران به خارج از کشور صادر شده و به عنوان مواد پایه بسیاری از صنایع ذکر شده بکار برده می شود.

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره برداشت شیره سقز که با نظارت کارشناسان اداره منابع طبیعی انجام می شود، افزود: درختان بنه و کتیرا در رویشگاههای طبیعی کرمانشاه دوران استراحت خود را می‌گذرانند و فعلاً خبری از برداشت محصول نیست، تا درختان احیا شوند.

این مسئول افزود: پیش از خشکسالی از هر درخت بنه یک کیلوگرم سقز برداشت می‌شد و اما حالا در شرایط خشکسالی این مقدار به حدود 200 گرم رسیده است. البته انگشت‌شمار درختانی هستند که همچنان یک کیلوگرم سقز می‌دهند.

کریمی گفت: با این اوصاف کارخانه فرآوری سقز در استان مقرون به صرفه نیست و توجیه اقتصادی ندارد. اما می شود در کنار سایر کارخانه های فرآوری دیگر تمهیداتی اندیشیده شود که در لابلای آن از این محصول مواد دیگر استحصال شود.

وی ادامه داد: بخش هایی از سقز استحصالی از درختان بنه به صورت سنتی و پس از حرارت دادن با آب به صورت آدامس کردی عرضه می‌شود.

این مسئول با بیان اینکه آخرین بار سال 1397 استحصال سقز را از عرصه های منابع طبیعی استان در منطقه اورامانات و از شهرستان‌های روانسر، جوانرود، پاوه و ثلاث باباجانی داشته‌ایم، گفت: در آن زمان 45 تن سقز از منابع طبیعی این شهرستان‌ها استحصال شد که نیمی از آن تحت عنوان شیره به دبی، عمارت و کشورهای اروپایی صادر و نیم دیگر آن هم به مصرف داخلی رسید.

به گزارش مرصاد، متأسفانه با توجه به شرایط خشکسالی و برداشت‌های زیاد هیچ‌گونه زادآوری در این‌گونه گیاهی دیده نمی‌شود بنابراین به خواص دارویی و مزایای اقتصادی این نوع درخت، پیشنهاد توسعه جنگل را با گونه بنه مطرح و تأکید می‌شود که از این طرح حمایت شود.

انتهای پیام /