جیش‌ظلم؛ از گروهک محلی تا پروکسی ژنتیکی + فیلم
مرتضی سیمیاری: ویژگی مشترک تمام گروه‌های تکفیری، تسویه‌حساب درون‌تشکیلاتی و تمرکز قدرت در دست یک رهبر واحد است؛ الگوی جیش‌العدل هم دقیقاً از همین الگو پیروی کرده است.
به گزارش مشرق، مرتضی سیمیاری، کارشناس و پژوهشگر مسائل منطقه‌ای، با اشاره به روند پیچیده‌ی تحولات گروهک جیش‌العدل، در گفت‌وگو با آنا گفت: «یکی از نمونه‌های خطرناک گروهک‌های مسلح که از سطح یک جریان محلی به بازیگر نیابتی ارتقا یافته، جیش‌العدل است که امروز بدون تردید باید آن را در ردیف پروکسی‌های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا در شرق ایران دانست.
او با تمرکز بر نقش «صلاح‌الدین فاروقی» در این دگردیسی ساختاری، توضیح داد: فاروقی یکی از کادرهای رده‌بالای عبدالمالک ریگی بود که پس از ضربه به شبکه‌ی ریگی، موفق به فرار به پاکستان شد و خود را مخفی کرد. او بعدها با بهره‌گیری از کمک سرویس‌های اطلاعاتی منطقه‌ای، از جمله برخی شبکه‌های پاکستانی، مجدداً به میدان بازگشت و با حذف فیزیکی رهبران دو گروه انصارالاسلام و جیش‌الاسلام، به رهبر بلامنازع ساختار جدید تبدیل شد.
این پژوهشگر ادامه داد: ویژگی مشترک تمام گروه‌های تکفیری، تسویه‌حساب درون‌تشکیلاتی و تمرکز قدرت در دست یک رهبر واحد است؛ الگوی جیش‌العدل هم دقیقاً از همین الگو پیروی کرده است.
از عملیات محلی تا تروریسم فرامرزی
سیمیاری با اشاره به نخستین اقدام رسانه‌ای این گروهک در سال 1392 گفت: در آن سال، گروهک با ربایش چند سرباز از پاسگاهی در سراوان، عملیات خود را آغاز کرد. سطح تهدید، محلی و محدود به استان بود. اما امروز این گروه نه‌تنها در حوزه بلوچستان ایران، بلکه در تحولات مرزی شرق کشور و حتی فضای رسانه‌ای و تبلیغاتی دشمنان جمهوری اسلامی ایفای نقش می‌کند.
به گفته‌ی وی، عملیات انتحاری سال 1402 در چابهار نقطه‌ی عطفی در راهبرد بیانیه‌نویسی گروه بوده است: در بیانیه پس از این عملیات، گروه با عباراتی، چون «رشد تمدنی بلوچی» از بندر چابهار یاد کرد و آن را با مفاهیم هویتی درآمیخت؛ این نشانه‌ای واضح از تغییر مدل ذهنی و تبلیغاتی جیش‌العدل است.
تغییر چهره: از اشرار تا ژنرال‌ها
سیمیاری با بیان اینکه «لباس، زبان بدن و ابزار رسانه‌ای این گروهک نیز دچار دگرگونی شده»، افزود: صلاح‌الدین فاروقی از یک شرور با ظاهر محلی و دوربین‌های تلفن همراه، امروز به چهره‌ای شبیه یک ژنرال ارتش محلی تبدیل شده است. نحوه سخن‌گفتن، مصاحبه، نوع پوشش و حتی سلاح‌هایی که در تبلیغات نمایش داده می‌شوند، دیگر محلی یا ابتدایی نیستند؛ بلکه سلاح‌های اتوماتیک، نیمه‌سنگین و سنگین به کار گرفته شده‌اند.
وی این تغییرات را رشد ژنتیکی یک گروهک تروریستی» توصیف کرد و افزود: امروز جیش‌العدل، نه از نظر روش عملیات، نه از نظر ادبیات سیاسی و نه از نظر ساختار داخلی، شباهتی با سال 1392 ندارد. این گروه، جهشی خطرناک داشته و به وضوح، به بخشی از پروژه‌های اطلاعاتی بیگانه در شرق کشور تبدیل شده است.
پژوهشگر مسائل منطقه در پایان هشدار داد: «تحول جیش‌العدل از یک تهدید محلی به تهدید منطقه‌ای، باید در سیاست‌گذاری امنیتی جمهوری اسلامی ایران، مورد بازبینی دقیق قرار گیرد؛ چرا که اکنون با گروهکی مواجه هستیم که فراتر از هویت قومی یا محلی، مأموریت‌هایی برای برهم‌زدن امنیت ملی کشور در مقیاس کلان دارد.
