حذف ارز 28500 تومانی چگونه سفره مردم را کوچک کرد؟ + جدول
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد حذف نرخ ترجیحی 28500 تومانی از ابتدای سال 1403 تأثیری مستقیم بر افزایش قیمت کالاهای اساسی داشته است؛ به‌طوری‌که اقلامی نظیر گوشت، مرغ، لبنیات و روغن تا دو برابر رشد قیمت را تجربه کرده‌اند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، حذف ارز 28500 تومانی که طی دو سال گذشته مبنای واردات کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی بود، در ماه‌های اخیر اثر خود را به‌صورت آشکار در بازار نشان داده است. جدول مقایسه قیمت کالاها در بازه زمانی پیش و پس از حذف این ارز نشان می‌دهد که نرخ بسیاری از اقلام خوراکی بین 50 تا 120 درصد افزایش یافته است.
زمزمه حذف ارز 28500 در بودجه 1405؛ آیا تجربه تلخ حذف ارز 4200 تومانی تکرار می‌شود؟جهش قیمت حبوبات با حذف ارز 28500
در ابتدای سال 1403 با حذف ارز 28500 تومانی، قیمت نهاده‌هایی مانند ذرت، کنجاله سویا و روغن پالم به دلیل تبدیل ارز ترجیحی به نرخ تجاری بازار آزاد، جهش قابل‌توجهی پیدا کرد. به‌عنوان نمونه، قیمت هر کیلوگرم لوبیا قرمز از 118 هزار تومان به 125 هزار تومان رسیده است (رشد 118 درصدی). همچنین قیمت هر کیلو لپه با رشد 118 درصدی از 96 هزار تومان به 230 هزار تومان رسیده است.
جهش در لبنیات و فرآورده‌های دامی
با افزایش نرخ خوراک دام و تبدیل ارز 28500 تومانی به نرخ آزاد، هزینه تمام‌شده تولید شیر، ماست و فرآورده‌های پروتئینی افزایش یافت. بر اساس داده‌های رسمی، قیمت هر کیلوگرم پنیر پاستوریزه 500 گرمی با رشد 64 درصدی از 64 هزار تومان به 257 هزار تومان رسیده است. همچنین هر قالب 100 گرمی کره پاستوریزه نیز با رشد 86 درصدی از 35 به 65 هزار تومان افزایش یافته است.
همچنین قیمت هر کیلوگرم مرغ ماشینی از 89 هزار تومان به 138 هزار تومان افزایش یافته که معادل رشد 55 درصدی است.
افزایش قیمت در بازار روغن و کالاهای پرمصرف
افزایش نرخ ارز در تأمین مواد اولیه صنایع غذایی، به‌ویژه در بخش روغن، اثر چشمگیری بر بازار گذاشته است. به‌طور مثال، روغن مایع 900 گرمی از 63 هزار تومان به 90 هزار تومان رسیده (رشد 43 درصدی) و روغن نباتی جامد 4.5 کیلویی نیز با افزایش 52 درصدی، از 67 هزار تومان به 102 هزار تومان جهش داشته است.
کارشناسان معتقدند حذف ارز 28500 تومانی بدون طراحی سازوکار جبرانی، منجر به افزایش هزینه تولید، رشد تورم مواد غذایی و فشار مضاعف بر دهک‌های پایین درآمدی شده است. به گفته تحلیل‌گران، نرخ 28500 تومانی اگرچه نوعی «یارانه ارزی پنهان» محسوب می‌شد، اما در عمل نقش تعدیل‌کننده در کنترل قیمت کالاهای اساسی را ایفا می‌کرد. اکنون با حذف این نرخ و جایگزینی آن با ارز نیمایی، قیمت تمام‌شده کالاهای وارداتی تا دو برابر افزایش یافته و قدرت خرید خانوارها کاهش محسوسی پیدا کرده است.
