«حذف چهار صفر از پول ملی»، راهکار ویترینی یا ریشه‌ای؟

شاید بیش از یک سال است که نشانه‌هایی از حذف چهار صفر از پول ملی در طراحی اسکناس‌ها مشاهده می‌شود. برای مثال، اگر به اسکناس 200 هزار ریالی نگاه کنید، بخشی از آن که معادل 20 هزار تومان است، چهار صفر به‌صورت کمرنگ درج شده و طراحی آن طوری است که انگار عدد «200» برجسته‌تر شده است. در واقع، این اقدام از مدت‌ها پیش در بانک مرکزی آغاز شده و تا حدی جنبه عملیاتی به خود گرفته، هرچند هنوز به‌طور رسمی نهایی نشده است.

این طرح همچنان مراحل قانونی خود را طی می‌کند. پس از بررسی در کمیسیون‌های تخصصی، گفته شده به‌زودی به صحن مجلس می‌آید. البته پس از تصویب در صحن نیز باید به تأیید شورای نگهبان برسد تا به قانون تبدیل شود.

در مجموع، این طرح نه ضرر قابل‌توجهی به اقتصاد وارد می‌کند و نه اثرات قابل ملاحظه‌ای در شاخص‌های کلان خواهد داشت. در این راستا می توان سه دلیل اصلی برای حذف صفرها از پول ملی متصور بود:

اول:سادگی در ثبت و ضبط ارقام

با توجه به تورم چند دهه گذشته، قیمت‌ها به‌صورت اسمی بسیار بالا رفته‌اند و این موضوع ثبت، گزارش و تحلیل صورت‌های مالی را دشوار کرده است. حذف صفرها موجب می‌شود محاسبات و گزارش‌های رسمی با ارقام کوچک‌تر انجام شود، که هم فهم آن‌ها ساده‌تر است و هم نگهداری و ثبت دقیق‌تر می‌شود.

دوم:احیای نقش اسکناس و سکه (مسکوکات)

به دلیل افزایش چشمگیر قیمت‌ها، اسکناس و به‌ویژه سکه‌ها تقریباً از گردش اقتصادی خارج شده‌اند. هرچند با توسعه بانکداری الکترونیک، نقش پول نقد در معاملات کمتر شده است، اما همچنان در برخی مبادلات روزمره کاربرد دارد. حذف صفر می‌تواند زمینه‌ای برای بازگشت نسبی سکه‌ها و اسکناس‌های با ارزش پایین به چرخه اقتصاد فراهم کند.

سوم:تأثیرات روانی

برخی معتقدند که حذف صفرها می‌تواند آثار روانی مثبتی در جامعه ایجاد کند، مثلاً مردم احساس کنند ارزش پول افزایش یافته است. با این حال، این دیدگاه چندان قابل اتکا نیست، زیرا مردم به‌سرعت متوجه می‌شوند که قدرت خریدشان تغییری نکرده و این اصلاح صرفاً اسمی و ظاهری است.

به‌طور کلی، این اقدام تأثیری بر تورم یا رشد اقتصادی ندارد. تورم تحت تأثیر عوامل ساختاری و بنیادین قرار دارد که همچنان در اقتصاد ایران فعال‌اند. حذف صفر، نه سیاست پولی مؤثری است و نه راهکاری برای کنترل تورم. بلکه تنها یک اصلاح شکلی در واحد پول ملی محسوب می‌شود که بیشتر جنبه حسابداری و تسهیل در نگارش و خوانش اعداد دارد.

اقتصاددان

212