حریق در جان هیرکانی‌های چالوس
دنیای اقتصاد: جنگل‌های چالوس روزهاست که در محاصره آتش گرفتار مانده است؛ همان چالوسی که سرسبزی همیشگی آن یکی از جاذبه‌های سفر به نوار شمالی کشور است. آنچنان که لذت سفر را درختان پیچیده به‌هم در دره و کوه‌های چالوس دوچندان می‌کرد و به قول تهرانی‌ها، شمال از همان اولین درخت چالوس شروع می‌شد. اما همان جنگل‌ها و درختان که پیش‌تر درگیر کاهش شدید بارش بودند، حالا طعمه حریق شده‌اند؛ حریقی که...
سرهنگ مجید ذکریایی فرمانده یگان حفاظت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور روز گذشته اعلام کرد که «نیروهای کمکی از گیلان و مازندران برای مهار آتش بالغ بر 160 نفر به منطقه اعزام شده و از همان ساعات ابتدایی چهارشنبه به شیوه پیاده و هلی‌برد ساماندهی شدند». این در حالی است که پیش‌تر شماری از حامیان محیط زیست و روستاییان منطقه در عملیات مهار آتش ایفای نقش کردند؛ اتفاقی تکراری که پیش‌تر در آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌های کشور رخ داده بود تا همچنان بومی‌ها خط مقدم حمایت از محیط‌زیست باشند.
اهمیت جنگل‌های هیرکانی منطقه الیت
اهمیت آتش‌سوزی جنگل‌های چالوس از آنجایی است که ارتفاعات چالوس در محدوده روستای اِلیِت از مناطق صعب‌العبور و جنگلی ناحیه شمالی است و یکی از عرصه‌های حساس جنگل‌های هیرکانی به شمار می‌آید؛ بخشی از میراث جهانی یونسکو که به عنوان قدیمی‌ترین جنگل‌های جهان شناخته می‌شود. این منطقه از 11 آبان تاکنون درگیر آتش‌سوزی گسترده شده است و همچنان تلاش‌ها برای مهار آتش ادامه دارد.
یکی از نگرانی‌ها درباره ادامه این عملیات شرایط جوی منطقه است. گفته می‌شود اگر وزش باد در منطقه شدت نگیرد، احتمال اطفای حریق بیشتر خواهد بود وگرنه با تشدید وزش باد، شرایط سخت‌تر خواهد شد. حمید ظهرابی معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه «بیش از 10 شبانه‌روز است که نیروهای محیط‌زیست و منابع طبیعی بدون وقفه در منطقه کار می‌کنند»، درباره شرایط سخت مهار آتش گفته است که «برای اعزام بالگرد از همان ابتدا با مدیریت بحران کشور و وزارت دفاع هماهنگی شد، بررسی استفاده از هواپیمای آبپاش سنگین انجام شد، اما خلبانان به دلیل شرایط کوهستانی منطقه اعلام کردند کارآیی این هواپیما در چنین توپوگرافی، نزدیک به صفر است و خطر وقوع حادثه بسیار بالا است.»
حسینعلی محمدی مدیرکل مدیریت بحران استانداری مازندران نیز درباره وسعت این آتش‌سوزی، اعلام کرده است که «تا پایان روز چهارشنبه آتش در کمتر از یک هکتار از این عرصه‌های ملی شعله‌ور بود و پیش از این نیز حدود 8هکتار از جنگل‌های این منطقه دچار آتش سوزی شده بود که با اجرای عملیات اطفای هوایی و زمینی، آتش در 7هکتار از این عرصه خاموش شد. لذا با وجود کم شدن وسعت آتش، عملیات مهار با حضور بالگردها و گروه‌های زمینی ادامه دارد. صخره‌ای بودن منطقه، وزش باد شدید و دود زیاد از عوامل کندی مهار آتش است.»
خطر سرایت آتش به مناطق دیگر
حسن شمس یکی از محیط‌بانان حاضر در این عملیات نیز در توضیح آخرین وضعیت آتش‌سوزی، گفته است که «آتش‌سوزی در منطقه حفاظت‌شده چهارباغ، محدوده روستای الیت اتفاق افتاده است. اینجا جنگل بلوط است. عدم بهره‌برداری باعث شده پای درخت‌ها 20 تا 30 سانت لاشه‌برگ خشک جمع شود. وجود سرشاخه‌های خشک هم مزید بر علت شد. آتش‌سوزی در روزهای اول حدود یک هکتار بود که با ایجاد آتش‌بر و کانال‌کشی مهار شد اما روزهای گذشته لاشه برگ‌های خشک با وزش باد جابه‌جا شدند و آتش را به مسیرهای دیگری هدایت کردند. حالا آتش از ناحیه جنگلی به مراتع هم سرایت کرده است. پایین‌دست ناحیه‌ای که دچار آتش‌سوزی شده زیستگاه فصلی شوکا و مرال و بالادست زیستگاه کل و بز است».
صعب‌العبوری منطقه و تشدید آتش‌سوزی
او درباره وضعیت دشوار دسترسی به منطقه برای مهار آتش، گفت: «شیب این محدوده 80درصد است و فقط از جبهه بالادست، سمت جنوب، می‌شد برای خاموش کردن حریق رفت. گرمای آتش به‌حدی بود که سنگ‌ها از شدت حرارت می‌ترکیدند و پرتاب می‌شدند، درختان می‌سوختند، از ریشه می‌افتادند و به پایین می‌غلتیدند. اگر کسی سقوط می‌کرد، مستقیم به ته دره می‌رفت؛ تمام این ناحیه صخره‌ای است. صحنه فجیعی بود. ما فقط آتش را می‌دیدیم که می‌دوید سمت بالا و باد هم کمکش می‌کرد». شمس ادامه داد: «دو شب قبل به محلی به اسم دراکین رفتیم. شب را در چادر هلال‌احمر ماندیم، در بالادست برف می‌بارید. داخل چادر زانو بغل کرده نشسته بودیم، فقط منتظر صبح بودیم تا بتوانیم جایی را ببینیم و کاری انجام بدهیم. برف بالا، در ارتفاع 4000 متر می‌نشست ولی آتش تقریبا در کمرکش، حدود 3500 متر بود. برف آن بالا می‌نشست اما آتش پایین‌تر همچنان فعال بود».