حمل 88 درصد بار صادراتی کشور از مسیر دریا
سید علی امامی، مجموع حمل تجاری کالا در سال 1402 را حدود 175 میلیون تن دانست و گفت: بر اساس آمار موجود حدود 88 درصد از بار تجاری از مسیر دریا و 10 درصد از مسیر جاده و 1.5 درصد از مسیر ریل جابه‌جا می‌شود؛ این آمار به خوبی جایگاه حمل دریایی در تجارت خارجی ایران را گواه می‌دهد.
وی با تاکید بر اینکه عمده محصولات پتروشیمی و پایه نفتی از طریق دریا جابه‌جا می‌شود، تصریح کرد: تجارت از مسیر دریا برای ایران استراتژیک است؛ چراکه امکان جابه‌جایی بار از 2 حوزه دریای شمال و جنوب وجود دارد؛ آنچه مسلم است عمده بار تجاری ایران از دریای جنوب، خلیج فارس ودریای عمان عبور می‌کند.
بنا به اظهارات سرپرست معاونت خدمات تجاری سازمان توسعه تجارت ایران؛ بر اساس اطلاعات موجود حدود 120 میلیون تن بار از بنادر جنوبی و 8 میلیون تن از بنادر شمالی گذر می‌کند؛ مقصد بخش عمده‌ای بار بنادر شمالی، روسیه است.
این مقام مسئول با برشمردن اصلی‌ترین چالش‌های پیشروی تجارت دریایی، گفت: ناوگان دریایی ایران در دریای شمال فرسوده است و باید به صورت جدی برای رفع این مشکل تلاش کرد. این نکته را باید در نظر داشت که آبخور بنادر دریایی کشور‌های طرف معامله ما یعنی روسیه و قزاقستان کم است بنابراین کشتی‌هایی که می‌خواهند در این بنادر پهلو بگیرند حداکثر می‌توانند 3 هزار تن بار را جابه‌جا کنند و حمل بیشتر از این عدد باعث خواهد که کشتی‌ها به گل بنشینند؛ از این‌رو کشتی‌هایی که در آب‌های شمال تردد دارند با نصف ظرفیت فعالیت می‌کنند.
امامی با تاکید بر گران تمام شدن هزینه حمل‌ونقل بار در دریای شمال، افزود: لایه‌روبی باید باجدیت بیشتری دنبال شود و به نظر می‌رسد ایجاد کنسرسیوم بین کشور‌های دریای خزر، برای احیای و لایه‌روبی الزامی است؛ بنادر روسیه مانند ماخاچ قلعه و آستاراخان سنتی و قدیمی هستند و باید زیرساخت‌های این بنادر توسط روسیه تجهیز شود.
وی ادامه داد: بنادر جنوب به جز بندر امام، چابهار و شهید رجایی، کوچک هستند؛ از این‌رو امکان تردد بار دشوار است. همچنین این بنادر زیرساخت‌های لازم برای محصولات تازه‌خوری را ندارد و باید به دستگاه اکس ری مجهز شوند.
سرپرست معاونت خدمات تجاری سازمان توسعه تجارت ایران با انتقاد از فقدان خطوط منظم دریایی در بنادر جنوبی، گفت: اگر خطوط منظم کشتیرانی ایجاد شود این اطمینان برای صاحبان کالا ایجاد می‌شود که امکان انتقال محموله وجود دارد. متاسفانه تجهیزات بنادر ما ضعیف است و هزینه تخلیه، بارگیری و انبارداری گران تمام می‌شود و همه این عوامل دست به دست هم داده‌اند که هزینه حمل‌ونقل دریا از بنادر ایران نسبت به کشور‌های پیرامونی بالاتر شود؛ بنابراین شرایط رقابت با این کشور‌ها برای ما دشوار شده است.