خودکشی؛ پایان تلخ یا فرصتی برای نجات؟

رضا احمدی کارشناس اجتماعی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: خودکشی یک مسئله پیچیده و چندبعدی است که می‌تواند به دلایل مختلف روانی، اجتماعی، فرهنگی و بیولوژیکی رخ دهد. این پدیده، سالانه جان خیلی از افراد را در سراسر جهان می‌گیرد و به عنوان یکی از دلایل اصلی مرگ‌ومیر در گروه‌های سنی خاص شناخته می‌شود.

واقعیت‌هایی درباره خودکشی

احمدی تصریح کرد: یکی از عوامل اصلی مرتبط با خودکشی، افسردگی و سایر بیماری‌های روانی مانند اختلال دوقطبی، اضطراب و اسکیزوفرنی است. افراد مبتلا به این بیماری‌ها در مقایسه با دیگران در معرض خطر بیشتری برای خودکشی قرار دارند. احساس تنهایی و انزوای اجتماعی یکی دیگر از عوامل مهم است. افرادی که از حمایت اجتماعی مناسبی برخوردار نیستند یا احساس می‌کنند که از سوی جامعه یا خانواده طرد شده‌اند، بیشتر ممکن است به فکر خودکشی بیافتند. کسانی که تجربه‌های تلخی مانند سوءاستفاده جسمی، جنسی یا روانی داشته‌اند، احتمال بیشتری دارند که به فکر خودکشی بیافتند. این تجربه‌ها می‌تواند به احساس بی‌ارزشی و ناامیدی منجر شود.

او گفت: تحقیقات نشان می‌دهد که ژنتیک و ترکیب‌های شیمیایی مغز می‌تواند بر خطر خودکشی تأثیر بگذارد. برای مثال، سطح سروتونین در مغز می‌تواند در ایجاد تمایلات خودکشی نقش داشته باشد. دسترسی به ابزار‌هایی مانند اسلحه یا دارو‌های مهلک یکی دیگر از عوامل مهم در ارتکاب خودکشی است. دسترسی آسان به این ابزار‌ها می‌تواند احتمال اقدام به خودکشی را افزایش دهد. خودکشی یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در جوانان بین 15 تا 29 سال است. اما افراد مسن نیز به دلایل مشابه مانند تنهایی، بیماری و افسردگی، در معرض خطر هستند.

 راهکار‌های پیشگیری از خودکشی

احمدی بیان کرد: اولین گام در پیشگیری از خودکشی، آگاهی‌رسانی به افراد جامعه درباره علائم و نشانه‌های خطر است. شناخت نشانه‌های افسردگی، تغییرات ناگهانی در رفتار و ابراز ناامیدی می‌تواند به تشخیص زودهنگام و مداخله کمک کند.

او گفت: ایجاد شبکه‌های حمایتی برای افراد در معرض خطر، یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از خودکشی است. مشاوره‌های روانشناسی و حمایتی می‌تواند به افراد کمک کند تا احساسات و مشکلات خود را بهتر مدیریت کنند. همچنین، تشویق افراد به تعامل اجتماعی و فعالیت‌های جمعی می‌تواند انزوای اجتماعی را کاهش دهد. یکی از راهکار‌های مؤثر در کاهش خودکشی، محدود کردن دسترسی به ابزار‌های مهلک مانند اسلحه، دارو‌های سمی و مکان‌های خطرناک است. برای مثال، نصب حفاظ در پل‌ها و سایر مکان‌های پرتگاه‌دار می‌تواند اقدام به خودکشی را دشوارتر کند.

احمدی بیان کرد: درمان زودهنگام و مؤثر بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب می‌تواند خطر خودکشی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. این درمان می‌تواند شامل مشاوره، دارودرمانی و روان‌درمانی باشد. خانواده‌ها و دوستان نقش بسیار مهمی در پیشگیری از خودکشی دارند. توجه به تغییرات رفتاری فرد، حمایت عاطفی و برقراری ارتباط نزدیک می‌تواند به کاهش حس انزوا و ناامیدی فرد کمک کند. همچنین، گوش دادن به فرد بدون قضاوت و ارائه امید و انگیزه می‌تواند مفید باشد.

او گفت: در مواردی که فرد نشانه‌های جدی خودکشی را بروز می‌دهد، مداخلات فوری از جمله تماس با خطوط کمک یا انتقال فرد به مراکز درمانی تخصصی، ضروری است. کشور‌های مختلف دارای خطوط تلفنی اورژانسی هستند که به افراد در بحران‌های روانی کمک می‌کنند.

احمدی بیان کرد: خودکشی یک مسئله جهانی است که نیازمند توجه جدی و اقدام مؤثر از سوی دولت‌ها، سازمان‌های بهداشتی و افراد جامعه است. با افزایش آگاهی، ارائه حمایت روانی، محدود کردن دسترسی به ابزار‌های مرگبار و تقویت شبکه‌های اجتماعی، می‌توان به کاهش قابل توجهی در نرخ خودکشی دست یافت. پیشگیری از خودکشی تنها به مداخلات درمانی محدود نمی‌شود؛ بلکه حمایت همه‌جانبه از افراد آسیب‌پذیر و ایجاد یک محیط امن و پایدار برای همه افراد جامعه ضروری است.

خبرنگار: عطیه رضایی