دره خرم آباد، تاریخی که دوباره قصه ایران را جهانی کرد
در سفرهای همیشگی‌ام به اهواز، همیشه خرم‌آباد را به عنوان مقصدی میانی و مکانی برای توقف و استراحت انتخاب می‌کردم. در پیچ‌وخم‌های جاده، انگار زمان هم خم می‌شود و ما را به هزاران سال پیش می‌برد. شهری در دل زاگرس که هم زیبا است و هم آرام. اما معلوم است که در سفرهای آینده، حس و حال نه تنها من، بلکه همه مسافرانی که از لرستان و خرم‌آباد عبور می‌کنند، دگرگون خواهد شد.
چشم‌انداز کوه‌ها، غارها و دره‌ها، اما از امروز دیگر فقط طبیعت نیستند؛ سند زندگی‌اند. در میانه زاگرس سرفراز، جایی که کوه‌ها هنوز نفس‌های نخستین انسان را به یاد دارند، دره‌ای جاری‌ست که نه‌فقط رود و زمین، بلکه روایتگر تاریخ و تپنده روح یک ملت است. خرم‌آباد، دیگر تنها نامی روی نقشه جغرافیا نیست؛ جهانیان اکنون آن را با احترام می‌خوانند: میراث بشری.
ثبت جهانی «مکان‌های پیش از تاریخ دره خرم‌آباد» در فهرست میراث جهانی یونسکو، نه صرفاً یک رویداد فرهنگی، بلکه بازتابی است از شکوه تاریخی، عظمت روح ایرانی و پیوستگی ملت ایران با نخستین لحظات پیدایش تمدن انسانی. آن هم درست در روزگاری که صدای جنگ و تحریم از بیرون می‌پیچید، و در هیاهوی آتش و تهدید، ایران بار دیگر با زبان فرهنگ، صدای خود را به گوش جهانیان رساند.
دره خرم‌آباد، با غارهای رازآلود و پناهگاه‌های کهنش گنجینه‌ای بی‌مانند از زیست انسان از 63000 سال پیش از میلاد تا امروز را در دل خود جای داده است. ابزارهای سنگی، نقوش صخره‌ای و نشانه‌های فرهنگ نمادین انسانی در این دره، گواهی است بر آن‌که پیش از آن‌که واژه‌ای گفته شود یا امپراتوری‌ای برپا گردد، این سرزمین خانه‌ی انسان بوده است.
اما خرم‌آباد، تنها مبدأ نیست، مقصد نیز هست. از شاپورخواست ساسانی تا قلعه سترگ فلک‌الافلاک، از گذر کوچ ایل‌ها تا معماری سنتی در دل باغ‌های تاریخی، این دره همواره زیستگاهی زنده، مقاوم و پرشکوه برای مردم زاگرس بوده است.
اکنون دره خرم‌آباد، دیگر نه فقط میراث قومی یا ملی، بلکه میراث بشری است. جامعه جهانی با این ثبت، صحه گذاشت بر آن‌چه ایران قرن‌ها بر آن تأکید داشته: ما در قلب تاریخ ایستاده‌ایم، نه در حاشیه آن. این ثبت جهانی، راه را برای حفاظت تخصصی، مستندسازی علمی و انتقال دانش میان‌نسلی هموار می‌سازد. این نه‌تنها وظیفه‌ای در برابر گذشته، بلکه تعهدی است به آینده ایران.
خرم‌آباد به‌زودی به مقصدی درخشان برای گردشگری فرهنگی بدل خواهد شد. منطقه‌ای که سال‌ها مغفول مانده بود، اینک می‌تواند بر سر سفره جهانیان بنشیند و داستان زاگرس را برای مسافران از سراسر جهان روایت کند.
در دنیایی که برخی می‌کوشند روایت ایران را با دروغ و تحریف بنویسند، این ثبت جهانی، صدای حقیقی ملت ایران است؛ صدایی جهانی، بی‌نیاز از واسطه‌های رسانه‌ای.
دره خرم‌آباد، دیگر تنها یک دره نیست، بلکه روایتی زنده از پیوستگی ایران با ریشه‌های بشریت است. در میانه جنگ‌روانی دشمنان، این ثبت جهانی سلاحی بود بی‌صدا اما مؤثر؛ سلاح فرهنگ، سلاح حافظه، سلاح هویت. ایران، با تکیه بر گذشته‌ای سترگ و فرهنگی زنده، نشان داد که حتی اگر به هیئت ایرانی اجازه حضور در اجلاس داده نشود، تمدن راه خود را خواهد یافت.
و اینک، دره‌ای در خرم اباد در دل زاگرس، نام ایران را بر تارک فهرست جهانی نشاند؛
*مدیر کل دفتر وزارتی وزراتخانه میراث فرهنگی
یادداشت منتشر شده در راه نو آنلاین
233233
کد خبر 2089372