در آغوش درخت به اسکار رسید / جزئیات تاریخچه حضور ایران در این جشنواره

اعضای هیات انتخاب اسکار در نهایت فیلم سینمایی «در آغوش درخت» به کارگردانی بابک خواجه پاشا را به عنوان نماینده سینمای ایران برای رقابت در اسکار 2025 معرفی کردند. «در آغوش درخت» سی‌امین نماینده رسمی سینمای ایران در ادوار رقابت اسکار بهترین فیلم بین‌المللی جوایز اسکار محسوب می‌شود؛ شاخه‌ای که پیش از این با نام بهترین فیلم خارجی با غیرانگلیسی زبان نیز شناخته می‌شد.

اما نخستین حضور سینمای ایران در جوایز اسکار به 47 سال قبل بازمی‌گردد و تا به امروز فیلم‌های ایرانی چهار بار به جمع نامزدهای نهایی این رویداد سینمایی راه یافته‌اند. پس از نامزدی تاریخی فیلم «بچه‌های آسمان» در سال 1998 در شاخه فیلم خارجی‌زبان، اصغر فرهادی دو بار با فیلم‌های «جدایی نادر از سیمین» (2011) و «فروشنده» (2016) به جمع نامزدهای نهایی اسکار بین‌المللی راه یافت و دو بار سینمای ایران را صاحب مجسمه طلایی اسکار کرد و در سال 2020 و 2021 نیز به ترتیب فیلم‌های «خورشید» از مجید مجیدی و «قهرمان» از اصغر فرهادی به جمع 15 نامزد اولیه این شاخه راه یافتند.

سابقه سینمای ایران در جوایز اسکار تنها به شاخه بهترین فیلم بین‌المللی ختم نمی‌شود و اصغر فرهادی در هشتاد و چهارمین دوره جوایز اسکار برای فیلم «جدایی نادر از سیمین» در شاخه بهترین فیلمنامه اصلی نامزد کسب جایزه شد. این از معدود دفعاتی بود که فیلمی غیرانگلیسی‌زبان نامزد شاخه فیلمنامه اصلی می‌شد اما در نهایت در آن سال جایزه این شاخه به «وودی آلن» برای فیلم «نیمه‌شب در پاریس» رسید.

تاریخچه حضور سینمای ایران در جوایز اسکار

سال‌ها پیش برای نخستین‌بار وزارت فرهنگ و هنر وقت در سال 1356 فیلم «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی را به اسکار معرفی کرد و پس از آن فیلم «باد صبا» ساخته آلبر لاموریس به عنوان نماینده ایران در سال 57 راهی آکادمی اسکار شد. پس از 17 سال وقفه و در سال 1994 فیلم «زیر درختان زیتون» به کارگردانی عباس کیارستمی نماینده ایران در شصت‌وهفتمین دوره جوایز اسکار نام گرفت. «بادکنک سفید» از جعفر پناهی در سال 1995 به آکادمی معرفی شد و پس از یک سال وقفه و در سال 1997 فیلم «گبه» محسن مخملباف نماینده ایران در این جوایز سینمایی شد.

«بچه‌های آسمان» ساخته مجید مجیدی در سال 1998 به اسکار خارجی رفت و سال بعد از آن نیز «رنگ خدا» دیگر ساخته مجیدی فرصت حضور در این جایزه سینمایی را پیدا کرد.

«زمانی برای مستی اسب‌ها» ساخته بهمن قبادی (2000)، «باران» مجید مجیدی (2001)، «من ترانه 15 سال دارم» به کارگردانی رسول صدرعاملی (2002)، «نفس عمیق» ساخته پرویز شهبازی (2003)، «لاک‌پشت‌ها پرواز می‌کنند» از بهمن قبادی (2004)، «خیلی دور خیلی نزدیک» به کارگردانی رضا میرکریمی (2005)، «کافه ترانزیت» از کامبوزیا پرتوی (2006)، «میم مثل مادر» اثر رسول ملاقلی‌پور (2007)، «آواز گنجشک‌ها» از مجید مجیدی (2008)، «درباره الی» به کارگردانی اصغر فرهادی (2009) و «بدرود بغداد» از مهدی نادری (2010)، نمایندگان سینمای ایران در سال‌های بعد بودند تا در سال 2012 سینمای ایران با فیلم «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی توانست برای اولین‌بار این جایزه مهم را به ویترین افتخارات خود اضافه کند.

در سال‌های 2014، 2015 و 2016 به ترتیب فیلم‌های «گذشته» اصغر فرهادی، «امروز» رضا میرکریمی و «محمد رسول‌الله» مجید مجیدی به اسکار فرستاده شدند و در سال 2016 اصغر فرهادی با فیلم «فروشنده» برای دومین‌بار به اسکار خارجی دست یافت.

سال 2018 نیز فیلم «نفس» از نرگس آبیار نماینده سینمای ایران در نودمین دوره جوایز سینمایی اسکار بود. سال 2019 فیلم «بدون تاریخ، بدون امضاء» ساخته وحید جلیلوند این فرصت را یافت تا نماینده سینمای ایران در این جوایز سینمایی باشد و در جوایز اسکار 2020 نیز برای نخستین‌بار یک مستند به نام «در جستجوی فریده» ساخته مشترک آزاده موسوی و کوروش عطایی به رقابت اسکار فرستاده شد.

در اسکار 2021، فیلم «خورشید» ساخته مجید مجیدی به عنوان بیست و ششمین نماینده سینمای ایران در شاخه بهترین فیلم بین‌المللی (غیرانگیسی‌زبان) انتخاب شد و حتی توانست به جمع نامزدهای اولیه این شاخه (فهرست 15 تایی) نیز راه یابد.

در سال 2022 نیز «قهرمان» ساخته اصفر فرهادی پس از موفقیت در جشنواره کن، نماینده سینمای ایران شد و برای دومین بار به جمع نامزدهای اولیه راه یافت اما از رسیدن به فهرست نامزدهای نهایی بازماند و سال گذشته نیز فیلم «نگهبان شب» ساخته رضا میرکریمی نماینده سینمای ایران بود.

مجید مجیدی همچنان با شش بار حضور با آثارش به عنوان نمایند ایران در جوایز اسکار (بچه‌های آسمان، رنگ خدا، باران، آواز گنجشک‌ها، محمد رسول الله و خورشید) از این حیث رکورددار است و پس از او اصغر فرهادی با پنج بار نمایندگی سینمای ایران در اسکار با آثارش قرار دارد که دو بار اسکار را گرفته است.

البته که کسب دو جایزه از 29 حضور سینمای ایران در شاخه بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان که حالا به عنوان شاخه بهترین فیلم بین‌المللی شناخته می‌شود، ایران را در زمره کشورهای بسیار موفق در رقابت اسکار جای می‌دهد.

**

آخرین مهلت ارسال آثار برای رقابت در شاخه بهترین فیلم اسکار بین‌المللی 14 نوامبر 2024 (24 آبان) است. فهرست نامزدهای اولیه مدعیان اسکار بین المللی نیز 17 دسامبر (27 آذر) و نامزدهای نهایی هم 17 ژانویه 2025 (27 دی) اعلام می شوند.

نود و هفتمین دوره جوایز سینمایی اسکار دوم مارس 2025 (بامداد 13 اسفندماه) برگزار می‌شود.

• «در آغوش درخت»؛ نماینده سینمای ایران در اسکار
• دست خالی ایران در اسکار 2025؟
• سپیدموی سینمای ایران در اسکار
• کشورگشایی اسکار در جشن 100سالگی
• نخلی برای مریل

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.