دستور قاطع پزشکیان؛ تابستان 1405 بدون خاموشی شد؟

• فهرست محتوا
• باید هر چه سریع‌تر مشکل گمرکی حل شود
• یک سال تا اجرا، آزمون بزرگ وزارت نیرو
• از فرمان تا عمل، راهی پرچالش

در مراسم افتتاح چندین طرح تجدیدپذیر، مسعود پزشکیان با لحنی صریح و قاطع، هرگونه ابهامی را برطرف کرد. او نه تنها تأکید کرد که اجرای قراردادهای خورشیدی در «یک سال» کاملاً امکان‌پذیر است، بلکه در واکنش به گلایه یکی از استانداران از موانع گمرکی، فوراً دستور رفع مشکل را صادر نمود. این اظهارات، امید به پایان ناترازی برق و جلوگیری از خاموشی در تابستان آینده را در بالاترین سطح دولت احیا کرد.

اما در مقابل این فرمان، عملکرد وزارت نیرو و سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر (ساتبا) قرار دارد. با وجود افتتاح 250 مگاوات ظرفیت جدید و رسیدن مجموع تجدیدپذیرها به حدود 2550 مگاوات، این رقم همچنان با اهداف برنامه‌ریزی‌شده فاصله‌ای معنادار دارد. مهم‌تر آنکه، کندی در اجرای طرح راهبردی 7000 مگاواتی (با قرارداد چین) و موانع گمرکی و اداری، اصلی‌ترین تهدید علیه تحقق دستور رئیس‌جمهور به شمار می‌روند.

باید هر چه سریع‌تر مشکل گمرکی حل شود

اعتراف صریح یکی از استانداران در جلسه رسمی به «وجود موانع در ترخیص صفحات خورشیدی از گمرک»، تأییدی رسمی بر مشکلی بود که ماه‌هاست از سوی بخش خصوصی و کارشناسان مطرح می‌شود. این مانع، قلب طرح 7000 مگاواتی که با سرمایه‌گذاری صندوق توسعه ملی و واردات تجهیزات طراحی شده را هدف قرار داده و می‌تواند جهش تولید برق پاک را متوقف کند.

دستور مستقیم رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه «هیچ صفحه خورشیدی نباید در گمرک بماند» و «فوراً اطلاع دهید تا مشکل حل شود»، در واقع یک اولتیماتوم به وزارت نیرو، وزارت صمت و گمرک است. اکنون دولت در آزمونی حساس قرار دارد: آیا این فرمان می‌تواند قفل دیوان‌سالاری را بشکند و هزاران مگاوات ظرفیت خورشیدی متوقف‌شده را آزاد کند؟ پاسخ این پرسش، سرنوشت وعده تابستان بدون خاموشی را روشن خواهد کرد.

یک سال تا اجرا، آزمون بزرگ وزارت نیرو

مسعود پزشکیان با قاطعیت اعلام کرد که قراردادهای خورشیدی را می‌توان «در عرض یک سال به مرحله اجرا و افتتاح رساند». این جمله، معیاری جدید برای سنجش عملکرد وزارت نیرو تعریف می‌کند: اگر مبدأ امروز باشد، تا ابتدای پاییز 1405 این ظرفیت‌ها باید وارد مدار شوند.

اما سابقه عملکرد ساتبا تصویری متفاوت نشان می‌دهد؛ این سازمان وعده داده بود تا پایان شهریور 1404 به 5000 مگاوات برسد، اما با پروژه‌های تازه‌افتتاح‌شده، همچنان در حدود 2550 مگاوات مانده است تقریباً نیمی از هدف تعیین‌شده.

از فرمان تا عمل، راهی پرچالش

فرمان رئیس‌جمهور فرصتی بی‌نظیر برای عبور از بحران انرژی است، اما تحقق آن نیازمند سه اقدام فوری و قاطع است:

1. تشکیل کارگروه ویژه با اختیارات کامل برای رفع آنی موانع گمرکی و شتاب‌بخشی به طرح 7000 مگاواتی؛ 2. بازنگری فوری در فرآیندهای ساتبا برای تسریع صدور مجوزها و اتصال پروژه‌های بخش خصوصی به شبکه؛ 3. ارائه گزارش شفاف و ماهانه از سوی وزارت نیرو به دفتر ریاست‌جمهوری درباره پیشرفت فیزیکی طرح‌ها و وضعیت ترخیص تجهیزات.

اگر این اقدامات به سرعت اجرا نشود، حتی دستور قاطع رئیس‌جمهور نیز در پیچ و خم کاغذبازی غرق خواهد شد و کشور ناگزیر به پذیرش خاموشی‌های گسترده در سال 1405 خواهد بود. اکنون بیش از همیشه، آینده انرژی ایران به توانایی دولت در شکستن سد دیوان‌سالاری و عمل‌گرایی واقعی وابسته است.