دوربین لرزان «سووشون» آزاردهنده است / نشانی از آداب سینمای اقتباسی در سریال نیست
منتقد سینما و تلویزیون درباره شیوه تصویربرداری سریال «سووشون» گفت: دوربین لرزان و شناوری که مدام می‌چرخد و اغلب تصاویر مربوط و نامربوط را به نمایش می‌گذارد، واقعاً آزاردهنده است.
به گزارش مشرق، بهزاد عشقی درباره ساختار و کارگردانی سریال «سووشون» ساخته نرگس آبیار بیان کرد: صحنه‌آرایی و طراحی لباس سریال خوب است، اما واقعاً وقتی انسان این اثر را می‌بیند، دلش می‌خواهد این قصه رمقی پیدا کند و یک قدم جلو برود. انگار یکی دارد این کتاب را برای انسان به شکل پادکست می‌خواند و یک دوربین همیشه لرزان و شناور مدام از این طرف به آن طرف حرکت می‌کند.
وی افزود: وقتی یک رمان را به سینما تبدیل می‌کنید، حتی اگر کاملاً وفادارانه باشد، باید مقدورات، الزامات و آداب سینما را در نظر بگیرید. اما اصلاً هیچ نشانی از این‌ها را در این سریال نمی‌بینیم. رمان باید به تصویر، به سینما، به درامی که قابلیت بیان در سینما داشته باشد، تبدیل شود. اما اینجا انگار یک نفر دارد یک بار دیگر همان کتاب را برای شما می‌خواند، با تصاویری که مزاحم هستند.
عشقی با مقایسه ادبیات و سینما توضیح داد: ادبیات، تفسیرها و تصویرهای قابل تصور می‌سازد؛ تصاویر خیال‌انگیز خلق می‌کند. اما سینما تصاویر واقعی می‌سازد. از این نظر، من ادبیات را به سینما ترجیح می‌دهم. هنگامی که همین رمان را می‌خوانید، وقتی عمه‌خانم در داستان حرف می‌زند، شما در خیال خود یک خانم را تصور می‌کنید. یا مثلاً وقتی زری حرف می‌زند، در خیال خود یک زری را تصور می‌کنید. اما اینجا مجبورید بهنوش طباطبایی را ببینید.
وقتی یک رمان را به سینما تبدیل می‌کنید، حتی اگر کاملاً وفادارانه باشد، باید مقدورات، الزامات و آداب سینما را در نظر بگیرید
این منتقد سینما و تلویزیون ادامه داد: عمه‌خانم جایی مونولوگی طولانی دارد، اما تصاویری که این فیلم‌ساز به ما نشان می‌دهد، با این دوربینی که مدام می‌چرخد و اغلب تصاویر مربوط و نامربوط را به نمایش می‌گذارد، واقعاً آزاردهنده است.
عشقی با اشاره به لهجه بازیگران گفت: در این سریال بازیگران تهرانی به زحمت شیرازی صحبت می‌کنند. این بازیگران بخش زیادی از انرژی‌شان صرف این می‌شود که لهجه را درست بیان کنند و بیانشان از هر حس و حال انسانی خالی می‌شود، زیرا تمام تمرکزشان روی درست ادا کردن لهجه است.
وی درباره اهمیت رمانی که سریال از آن اقتباس شده بیان کرد: رمان «سووشون» در زمان انتشار خود بسیار درخشید و مخاطبان زیادی پیدا کرد و به چاپ‌های متعدد رسید. البته آن زمان نوعی شیطنت‌های زیرپوستی نیز پیرامون آن وجود داشت. کسانی که می‌خواستند جلال آل‌احمد را زیر سؤال ببرند، این رمان را بیش از اندازه برجسته می‌کردند و می‌گفتند سیمین دانشور از جلال آل‌احمد نویسنده بهتری است.
عشقی ادامه داد: در دورانی که ادبیات به اصطلاح متعهد و اجتماعی بسیار مطرح بود، این رمان نیز در همان فضاها بسیار گل کرد. اما هفت یا هشت سال پیش، من دوباره «سووشون» را خواندم و دیدم اصلاً نمی‌توانم با این اثر به‌عنوان یک کار ادبی درجه یک ارتباط برقرار کنم. به نظرم سیمین دانشور نسخه دوم جلال آل‌احمد بود. شما به شخصیت‌های زری و یوسف در داستان نگاه کنید؛ انسان می‌بیند که آنان یک زندگی فئودالی بسیار مرفه برای خود دارند. یوسف شخصیتی به اصطلاح معترض است، می‌خواهد یک فئودال مستقل باشد و زیر سیطره بیگانگان نباشد. متوجه شدم رمان شعارهای آن روزها، یعنی مبارزه با استعمار و امپریالیسم، را تکرار می‌کند و این شخصیت‌ها هرگز به شخصیت‌های ملموسی که انسان بتواند با آن‌ها احساس همدلی داشته باشد، تبدیل نمی‌شوند.
وی ضمن مقایسه «سووشون» با رمان‌های شاخص ادبیات جهان گفت: وقتی آثار بزرگ اجتماعی و معترض جهان را می‌خوانید، با شخصیت‌ها احساس همدلی می‌کنید و به آن‌ها حق می‌دهید که معترض باشند. وقتی کتاب‌های جان اشتاین‌بک را می‌خوانید، یا «پاشنه آهنین» جک لندن یا حتی آثار ماکسیم گورکی را مطالعه می‌کنید، با شخصیت‌ها احساس همدلی پیدا می‌کنید. اما برای من، شخصیت یوسف عین جلال آل‌احمد است؛ انسانی که فقط شعار می‌دهد، بی‌آنکه معلوم باشد دقیقاً چه می‌خواهد. به نظرم «سووشون» هم به نوعی ادامه همان آل‌احمد است.
عشقی ادامه داد: خود اثر «سووشون» هم اگر امروز دوباره خوانده شود، آن اقتدار سابق را ندارد. بسیاری از آثار ادبی ایران را وقتی بعد از سال‌ها می‌خوانید، هنوز هم آن اقتدار، اعتبار و قدرت را دارند. اما بسیاری از رمان‌ها هستند که ممکن است در زمان خود به دلایل سیاسی یا هنری درخشیده باشند؛ اما با گذر زمان واقعاً بی‌رمق شده‌اند و نمی‌توانند با نسل‌های جدید ارتباط برقرار کنند. به نظر من، با تمام تبلیغاتی که درباره «سووشون» می‌شود، این اثر چندان هم درجه یک نیست.
سریال «سووشون» اولین اقتباس تصویری از رمان سیمین دانشور در شبکه خانگی در حال پخش است.
این سریال به کارگردانی نرگس آبیار و تهیه‌کنندگی محمدحسین قاسمی در 30 قسمت تولید شده است.
بهنوش طباطبایی، میلاد کی‌مرام، فرشته صدرعرفایی، سام درخشانی، مریم سعادت، ترلان پروانه، آرمین رحیمیان، مزدک میرعابدینی، بابک کریمی، سهیل مستجابیان، هوتن شکیبا، آزاده صمدی و... ازجمله بازیگران سریال هستند.
سریال «سووشون» به زندگی خانواده‌ای ایرانی در زمان اشغال کشور توسط نیروهای متفقین در جنگ جهانی دوم می‌پردازد. داستان در شهر تاریخی شیراز می گذرد؛ زری، همسر و مادری جوان است که علاوه بر مواجهه با آرزوی داشتن یک زندگی خانوادگی سنتی و نیاز برای یافتن هویت فردی، تلاش می کند تا به طریقی با همسر کمال گرا و سخت گیر خود کنار آید...
منبع: ایرنا