رتبه‌بندی دفاتر پیشخوان برای جلوگیری از رانت و اعمال سلیقه شخصی
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری درباره نقش سامانه رتبه‌بندی دفاتر پیشخوان گفت: سامانه رتبه‌بندی می‌تواند به نظارت و تصمیم‌گیری بهتر رگولاتوری کمک کند و با استفاده از این سامانه می‌توان از حقوق دفاتر دفاع کرده و جلوی رانت و اعمال سلیقه شخصی در واگذاری خدمات به دفاتر را گرفت.
به گزارش ایسنا، دفاتر پیشخوان خدمات دولت در راستای اجرایی شدن دولت الکترونیک، تسهیل ارایه خدمات الکترونیک به مردم و کاهش فساد در دستگاه‌های اداری راه‌اندازی شدند. تمام دستگاه‌های اجرایی دولتی نیز موظف شدند تا خدمات الکترونیکی خود را به این دفاتر واگذار کنند. برخی مقررات سخت‌گیرانه در اعطای مجور دفاتر پیشخوان و چالش‌هایی که در پی آن در بازار فعالیت این دفاتر به وجود آمد، رگولاتوری را بر آن داشت تا بر اساس وظیفه‌ای که مجلس شورای اسلامی در قانون اساسنامه شرکت ملی پست مجمهوری اسلامی ایران بر عهده آن گذاشته است، در حوزه مقررات‌گذاری دفاتر پیشخوان خدمات دولت و دفاتر خدمات ICT روستایی وارد شود.
با تصویب مقررات اعطای مجوز به دفاتر پیشخوات در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، فعالان این حوزه، برای دریافت یا تجدید مجوز، ارایه خدمات و... باید خود را با سازوکارهای جدیدی منطبق کنند. در این راستا به نقل از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، شهرام حی‌شاد، مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری این فرآیند را تشریح کرده است.
او درباره اینکه یک شخص برای راه‌اندازی یک دفتر پیشخوان باید چه اقداماتی انجام دهد، توضیح داد: صدور پروانه برای دفاتر پیشخوان براساس تبصره 2 ماده 26 قانون اساسنامه شرکت پست مصوب سال 1395، وظیفه رگولاتوری است. پیش از این درخواست‌کنندگان باید به‌صورت حضوری برای دریافت پروانه دفاتر پیشخوان اقدام می‌کردند. اما در چند ماه گذشته سامانه‌ای راه‌اندازی شده است که فرآیند صدور و تجدید پروانه به‌صورت کاملا الکترونیکی در آن انجام می‌شود.
مراجعه به سایت رگولاتوری برای دریافت مجوز دفاتر پیشخوان
حی‌شاد ادامه داد: افراد متقاضی دریافت مجوز دفاتر پیشخوان می‌توانند با مراجعه به سایت رگولاتوری به آدرس cra.ir وارد بخش خدمات الکترونیک شده و با انتخاب گزینه سامانه صدور پروانه سرویس‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات، در این بخش درخواست خود را اعلام و مستندات موردنیاز را که در مصوبه 289 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به آنها اشاره شده است، روی این سامانه بارگذاری کنند. بعد از بارگذاری مدارک، بررسی‌های اولیه توسط کارگروه رسیدگی به درخواست‌ها انجام می‌شود و پس از استعلام‌های لازم و دریافت تاییدیه‌های مربوطه اگر مشکلی در مدارک و مستندات ارایه شده وجود نداشته باشد، درخواست برای منطقه مورد نظر فرد برای صدور و یا تجدید پروانه ارسال می‌شود.
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری درباره شرایط درخواست صدور پروانه توضیح داد: براساس مصوبه 289 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات صدور مجوز دفاتر پیشخوان شرایطی دارد، به عنوان مثال دفتر باید در طبقه همکف باشد، حداقل فضای دفاتر پیشخوان خدمات دولت 50 متر و دفاتر خدمات ICT روستایی 20 متر اعلام شده و مجهز بودن دفتر به تجهیزات فنی و اداری الزامی است. علاوه بر این، شخصی که برای دریافت پروانه دفاتر پیشخوان درخواست می‌دهد نیز باید دارای شرکت ثبت‌شده باشد، چرا که بعد از مصوبه 289 پروانه فعالیت تنها به افراد حقوقی داده می‌شود.
حی‌شاد ادامه داد: تمامی شرایط در مصوبه 289 کمیسیون تنظیم مقررات پیش بینی شده است و موردی خارج از آن وجود ندارد. درباره فاصله صنفی نیز باید گفت که تا قبل از تصویب مصوبه 289 برای صدور پروانه دفاتر پیشخوان، فاصله صنفی مدنظر قرار می‌گرفت. به این صورت که کارگروه‌های استانی آمایش انجام می‌دادند و اعلام می‌کردند که هر منطقه به چه تعداد دفتر نیاز دارد. اما از آنجا که براساس تبصره 2 ماده 7 قانون سیاست‌های کلی و اصل 44 قانون اساسی، چنین اموری تخلف محسوب می‌شود و دستگاه‌های صادرکننده پروانه مجاز نیستند به دلیل فاصله صنفی و یا اشباع بازار از ارایه پروانه خودداری کنند، شرط اشباع بازار و فاصله صنفی از شرایط صدور پروانه دفاتر پیشخوان حذف شد،
وی در ادامه با بیان اینکه دولت معتقد است بخش خصوصی باید بتواند خودش بازار را تنظیم کند، افزود: این طبیعی است دفاتری که پروانه دارند می‌خواهند رقیب جدیدی وارد بازار نشود. اما رگولاتوری نمی‌تواند سد راه افرادی شود که امروز می‌خواهند وارد بازار کار شوند. چرا که اگر بخواهیم در این مورد دخالت کنیم، رانت به وجود می‌آید و دلالی و پروانه فروشی با قیمت‌های بالا رخ می‌دهد.
هزینه صدور پروانه برای دفاتر پیشخوان
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری در پاسخ به اینکه آیا ارایه درخواست صدور پروانه دفاتر پیشخوان برای فرد متقاضی هزینه دارد؟ گفت: بر اساس مصوبه 289 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، افراد برای صدور پروانه دفاتر پیشخوان باید حق‌الامتیاز پرداخت کنند. این حق‌الامتیاز در نقاط مختلف جغرافیایی متفاوت است، به عنوان مثال امتیاز صدور پروانه دفاتر پیشخوان در کلان‌شهرها 50 و در مراکز سایر استان‌ها 30 میلیون تومان در شهرهایی با جمعیت بیش از 50 هزار نفر 15 میلیون و سایر شهرها 5 میلیون تومان است. در روستاها نیز حق‌الامتیاز مبلغ 500 هزار تومان است.
حی‌شاد درباره چرایی پرداخت حق‌الامتیاز برای صدور پروانه دفاتر پیشخوان بیان کرد: صدور پروانه دفاتر پیشخوان در مصوبه 289 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات آزاد اعلام شد. یکی از دلایل اصلی این تصمیم بحث رانت و تخلف در این حوزه بود. درواقع در کنار فعالیت دفاتر پیشخوان، بازار سیاه دلالی به وجود آمده بود، به این صورت که برخی رایگان از رگولاتوری پروانه دفاتر پیشخوان دریافت می‌کردند اما در عمل خدمتی ارایه نمی دادند و از آنجا که ارایه پروانه بر اساس آمایش منطقه بود، زمانی که منطقه اشباع شده اعلام می‌شد، پروانه را با مبلغ بالا (در بعضی از نقاط بالای 350 میلیون تومان) به فروش می‌رساندند.
وی ادامه داد: از همین رو رگولاتوری براساس مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات برای صدور پروانه حق‌الامتیاز تعیین کرد. با این روش افرادی که پروانه دریافت می‌کردند اما از آن استفاده نمی‌کردند، کنار رفتند. علاوه بر این، از آنجا که در مصوبه 289 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات شرایط انتقال پروانه نیز پیش‌بینی شده است، دارنده پروانه دفاتر پیشخوان که می‌خواهد این بازار را ترک کند، می‌تواند پروانه خود را به فرد متقاضی دیگری بفروشد. مهمترین نتیجه تعیین حق‌الامتیاز در مصوبه هم این بود که بازار سیاه دلالی و پروانه‌فروشی در کشور جمع شد.
شرایط تجدید پروانه دفاتر پیشخوان
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری درباره تجدید پروانه دفاتر پیشخوان توضیح داد: فرد دارای پروانه که پروانه‌اش رو به اتمام است سه ماه قبل از اتمام پروانه خود فرصت دارد درخواست خود را از طریق سامانه ارسال کند. بعد از آن کارگروه استان‌ها بررسی‌های لازم را برای رسیدگی به درخواست‌ها انجام می‌دهند. در صورتی که مشکلی وجود نداشته باشد پروانه دفتر پیشخوان به مدت پنج سال تجدید می‌شود. دارنده پروانه نیز باید 10 درصد از حق‌الامتیاز صدور مجوز دفتر پیشخوان خود را بپردازد.
حی‌شاد درباره اخباری مبنی‌بر دریافت مبالغ بیشتر برای تجدید پروانه از بعضی دفاتر پیشخوان، بیان کرد: اگر برای تجدید پروانه دفاتر پیشخوان خارج از چارچوب مصوبه 289 کمیسیون مبلغی از دارنده پروانه دریافت شود، خلاف مقررات است. البته توسط کارگروه و رگولاتوری هیچ مبلغ اضافی دریافت نشده، اما ممکن است در برخی موارد کارگروه‌ها کارهای اجرایی خود را به انجمن‌ها سپرده باشند و انجمن‌ها هم نه بابت تجدید پروانه، بلکه به خاطر حق عضویت سالانه پولی را دریافت کرده باشند. اما اگر موردی وجود دارد که تنها برای تجدید پروانه، مبلغ اضافی از دارندگان پروانه دریافت شده است، دفاتر می‌توانند شکایت خود را در سامانه ثبت و پاسخگویی به شکایات 195 ثبت کنند تا به آن رسیدگی شود.
وی در پاسخ به اینکه برخی از دارندگان پروانه دفاتر پیشخوان معتقدند، با توجه به درآمدی که دارند، تعیین حق‌الامتیاز پروانه و دریافت حق تجدید پروانه به ضرر آنهاست، توضیح داد: بدون شک درآمد دفاتر پیشخوان به حق‌الامتیاز و تجدید پروانه گره نخورده است. براساس قانون، دفاتر پیشخوان موظف هستند برای صدور و تجدید پروانه خود مبالغی که مشخص شده است را پرداخت کنند. دولت و رگولاتوری تعهدی برای ایجاد درآمد برای دفاتر پیشخوان ندارد. با این وجود رگولاتوری پیگیر افزایش راه‌های درآمدی دفاتر پیشخوان است و با دستگاه‌های مختلف جلساتی را برگزار می‌کند تا بتواند خدمات دفاتر را افزایش دهد. نمونه بارز این اقدام بحث سجام است که ترافیک بی‌سابقه و بالایی برای دفاتر پیشخوان به وجود آورد.
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری درباره علت تمدید یک‌ساله پروانه برای برخی از دفاتر پیشخوان بیان کرد: کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات برای آنکه دفاتر بتوانند با شرایط درنظرگرفته‌شده تطبیق پیدا کنند، مانند تبدیل شدن از شخصیت حقیقی به حقوقی، تا ابتدای سال 1400 به دفاتر فرصت داده است. اما اعتبار تعدادی از دفاتر پیشخوان به اتمام رسیده بود، از همین رو تا ابتدای سال 1400 یک پروانه موقت برای آنها صادر شده است تا در این مدت بتوانند شرکت خود را ثبت کرده و به‌عنوان شخصیت حقوقی شناخته شوند. در واقع دیگر نیازی نیست که دوباره حق تجدید پروانه پرداخت کنند.
الزام تبدیل شخصیت حقیقی دفاتر پیشخوان به شخصیت حقوقی
حی‌شاد درباره دلیل الزام برای ثبت شدن دفاتر پیشخوان که با شخصیت حقیقی فعال هستند، به عنوان شرکت و تبدیل شدن به شخصیت حقوقی اظهار کرد: شرکتی شدن برای دفاتر پیشخوان و دولت مزیت‌هایی دارد، به عنوان مثال اگر برای دارنده پروانه دفاتر پیشخوان اتفاقی بیافتد، پروانه آن فرد در رگولاتوری بدون تکلیف می‌شود و بعد از بحث انحصار وراثت، آن دفتر پیشخوان دیگر نمی‌تواند خدمتی ارایه دهد، چرا که صاحب پروانه شخصی بود که دیگر وجود خارجی ندارد.
وی ادامه داد: زمانی که شرکت ثبت شود دفاتر پیشخوان سازوکار و شخصیت حقوقی پیدا می‌کنند و از آنجا که حساب‌های شرکت‌ها مشخص است، فرار مالیاتی و دور زدن قانون نیز کمتر رخ می‌دهد و سازوکار آنها قانونمندتر می‌شود. لازم به ذکر است بعد از سال 1400 اگر دفتر پیشخوانی حقیقی باشد توسط رگولاتوری به رسمیت شناخته نمی شود و پروانه آن نیز باطل خواهد شد.
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری درباره این تصمیم که چرا دفاتر خدماتی مانند پلیس +10، بیمه سلامت، خدمات شهرداری که از سایر دستگاه‌ها مجوز فعالیت دارند، نیز باید در قالب دفاتر پیشخوان فعالیت کند، توضیح داد: دفاتر پیشخوان قرار است خدمات دولت را ارایه دهند، قرار نیست هر دستگاهی برای خودش یک دفتر خدماتی راه‌اندازی کند. بنابراین تمام سازمان‌ها و نهادهایی که دفاتر مشابه داشتند باید به دفاتر پیشخوان تبدیل می‌شدند.
حی‌شاد افزود: کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات نیز برای این موضوع تا پایان سال 98 به دفاتر خدماتی فرصت داد و مشوق‌هایی نیز برای آنها در نظر گرفت. یکی از این مشوق‌ها حذف حق‌الامتیاز بود. علاوه بر این، دفاتر دستگاه‌ها تک‌خدمتی و انحصاری هستند، اما با تبدیل شدن به دفاتر پیشخوان می‌توانند خدمات تمام دستگاه‌ها را ارایه دهند. علاوه بر این، برای یک دوره پنج ساله از الزام حداقل فضا (متراژ دفتر) مستثنی خواهند بود.
تشریح خدمات دفاتر پیشخوان
وی در پاسخ به اینکه با توجه به تبدیل دفاتر خدماتی به دفاتر پیشخوان، آیا خدمتی به دفاتر پیشخوان اضافه شده است؟ اظهار کرد: خدماتی که تا پیش از این در دفاتر خدماتی انحصاری ارایه می‌شد، اکنون در تمام دفاتر پیشخوان ارایه می‌شود. این موضوع نه تنها برای دفاتر درآمدزایی کرده، بلکه باعث افزایش دسترسی و رفاه مردم شده است.
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری درباره خدمات دفاتر پیشخوان بیان کرد: دفاتر پیشخوان می‌توانند تمام خدمات الکترونیکی قابل واگذاری به خارج از دستگاه‌های دولتی را ارایه دهند. سازمان امور اداری، خدماتی که می‌توانند به‌صورت الکترونیکی ارایه شوند را شناسایی کرده و به رگولاتوری اعلام می‌کند. سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز این خدمات را به دفاتر پیشخوان واگذار می‌کند. در کنار دفاتر پیشخوان نیز خود دستگاه‌ها موظف هستند خدمات را به صورت الکترونیک ارایه دهند.
حی‌شاد با اشاره به تعرفه خدمات در دفاتر پیشخوان اظهار کرد: رگولاتوری چارچوب نظام تعرفه‌گذاری را از کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات دریافت کرده است و سال گذشته در جلسات متعددی که با دستگاه‌های ارایه‌دهنده خدمات داشت، فرآیندها و تعرفه خدمات ارایه‌شده در دفاتر پیشخوان را براساس چارچوب مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات برآورد و به دفاتر ابلاغ کرده است.
وی درباره افزایش تعرفه خدمات دفاتر پیشخوان بیان کرد: سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده در سال 98 تعرفه جدید 129 خدمت ارایه شده در دفاتر پیشخوان را به دفاتر ابلاغ کرد، در فروردین سال جاری نیز 76 خدمت جدید با هماهنگی کمیته‌ای متشکل از رگولاتوری و سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده تشکیل شد و نرخ پیشنهادی توسط سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده به کارگروه تنظیم بازار ارسال و توسط این کارگروه به دفاتر پیشخوان ابلاغ شد. در شهریور ماه جاری تعرفه شش خدمت و در مرداد ماه گذشته نیز تعرفه 43 خدمت جدید توسط ریاست سازمان به دفاتر پیشخوان ابلاغ شده است؛ در واقع تمام خدمات دفاتر پیشخوان مورد بازنگری قرار گرفته‌اند.
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری در پاسخ به اینکه با تبدیل دفاتر خدماتی به دفاتر پیشخوان و تسهیل شرایط صدور مجوز، اکنون چه تعداد دفتر پیشخوان فعال در کشور وجود دارد؟ گفت: تعداد دفاتر به‌صورت آنلاین و برخط بوده و هر لحظه امکان تغییر آن وجود دارد. تا 24 شهریور، 1050 دفتر روستایی و 6630 دفتر شهری در کل کشور فعال هستند.
نظارت رگولاتوری بر دفاتر پیشخوان
حی‌شاد درباره نظارت بر دفاتر پیشخوان با توجه به تعداد بالای آنها بیان کرد: سیاست‌گذاری این بخش و نظارت کلی آن برعهده دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری است. اما نظارت بر عملکرد تک‌به‌تک دفاتر بر عهده مناطق نه‌گانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی است. در واقع علاوه بر بازدیدهای برنامه‌ریزی‌شده و مدون، در مواردی که شکایتی از یک دفتر پیشخوان به دست ما برسد، بازدیدهای سرزده انجام شده و براساس گزارش اقدام می‌شود. در برخی موارد، تخلف گزارش‌شده توسط دستگاه صورت می‌گیرد و مشخص می‌شود که عامل تخلف دستگاه‌ها بودند، در چنین مواردی رگولاتوری دستگاه‌ها را فراخوانده و در جلساتی فرآیندی که باعث بروز تخلف می‌شود را اصلاح می‌کند.
وی ادامه داد: در برخی موارد نیز دفاتر خارج از ضوابط و قوانین عمل می‌کنند. در این صورت مناطق با مشاهده هرگونه تخلفی، آن را به رگولاتوری گزارش می‌دهند و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با دفاتر پیشخوان متخلف بر اساس موارد ذکرشده در مصوبه 289 برخورد می‌کند. به این صورت که مناطق از دفاتر پیشخوان مربوط به حوزه خود بازدید کرده و گزارش آن را به کارگروه استانی ارسال می‌کنند. کارگروه استانی نیز در کمیته تخلفات استانی با دریافت مستندات مناطق و دفاعیه صاحب پروانه به مواردی که مطرح شده است رسیدگی کرده و حکم پیشنهادی را برای کمیته کشوری ارسال می‌کند.
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری اظهار کرد: ریاست کمیته کشوری برعهده معاون امور پستی، ارتباطی و فناوری اطلاعات رگولاتوری است و مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات، رئیس کانون دفاتر پیشخوان، مدیرکل حقوقی رگولاتوری و مدیرکل هماهنگی امور استان‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در این کمیته عضو هستند. حکم پیشنهادی کمیته‌های استانی در این کمیته بررسی شده و حکم نهایی توسط این کمیته صادر می‌شود.
تخلفات دفاتر پیشخوان و برخورد رگولاتوری
حی‌شاد درباره تخلفات دفاتر پیشخوان بیان کرد: برخی از تخلف‌هایی که در مصوبه 289 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مطرح و برای آنها جریمه پیش‌بینی شده است، شامل دریافت وجوه مازاد بر هزینه خدمات ابلاغی از سوی رگولاتوری، عدم نصب دستگاه کارتخوان بانکی، عدم تکریم ارباب رجوع و... می‌شود. در صورت مشاهده هر کدام از این موارد با دفتر پیشخوان متخلف براساس مصوبه کمیسیون برخورد می‌شود.
وی درباره برخورد رگولاتوری با دفاتر پیشخوان توضیح داد: برای رسیدگی به تخلف دفاتر پیشخوان تا کنون 44 جلسه در کمیته‌های استانی تشکیل شده است که این کمیته‌ها 191 پیشنهاد صدور حکم ارایه داده‌اند. کمیته کشوری نیز 10 جلسه تشکیل داده و 144 ابلاغ حکم ارایه کرده است. براساس این جلسات تا کنون پروانه 27 دفتر پیشخوان لغو شده، 25 دفتر پیشخوان به صورت نقدی جریمه شده‌اند و 2 دفتر پیشخوان نیز تعلیق خدمت شده‌اند و 46 دفتر پیشخوان امتیاز منفی، 9 دفتر پیشخوان اخطار و 14 دفتر پیشخوان تذکر دریافت کرده‌اند، 21 حکم برای دفاتر پیشخوان متخلف نیز در دست بررسی است.
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری با اشاره به تفاوت جریمه، اخطار و امتیاز منفی گفت: برای رسیدگی به برخی تخلف‌های پیش‌بینی‌شده در مصوبه 289 کمیسیون، سه مرحله در نظر گرفته شده است. در نوبت اول به دفتر متخلف اخطار و تذکر همراه با جریمه نقدی داده می‌شود، در نوبت دوم نیز علاوه بر اخطار، تذکر و جریمه نقدی به دفتر مختلف امتیاز منفی نیز داده می‌شود و در بیشتر مواقع در نوبت سوم پروانه دفتر پیشخوان لغو می‌شود. اما در برخی دیگر از تخلف‌ها مانند عدم اقدام به تجدید پروانه در مهلت تعیین شده، تغییر مکان و نشانی دفتر بدون موافقت منطقه و... پروانه دفتر متخلف در نوبت اول لغو می‌شود که تمام این موارد در مصوبه 289 به صورت کامل بیان شده است.
بازدارندگی جریمه‌های دفاتر پیشخوان
به اعتقاد مدیران رگولاتوری جریمه دفاتر پیشخوان ناچیز بوده و بازدارنده نیست، در مقابل دارندگان پروانه دفاتر پیشخوان معتقدند جریمه‌ها بالاست؛ در این راستا حی‌شاد درباره اینکه آیا جریمه‌ها نیاز به بازنگری دارد؟ گفت: دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری بر اساس مصوبه 289 کمیسیون، دفاتر متخلف را جریمه می‌کند. ممکن است عقیده هر دو طرف در مواردی مصداق داشته باشد. بحث رسیدگی به تخلفات و جریمه دفاتر باید مورد بازنگری قرار گیرد، پیشنهاد این موضوع را نیز به دبیرخانه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات ارایه کرده‌ایم و منتظر نتیجه آن هستیم. چرا که برخی موارد صفر و صد در نظر گرفته شده و دست کمیته رسیدگی به تخلفات در این موارد بسته است.
وی در پاسخ به اینکه آیا جریمه، اخطار و تذکرهایی که به دفاتر پیشخوان متخلف داده می‌شود در ارزیابی این دفاتر تاثیر دارد؟ خاطرنشان کرد: در ارزیابی دفاتر علاوه بر میزان رضایت‌مندی مردم از خدمات، امتیازی که کانون و انجمن صنفی استانی به دفاتر داده‌اند و یا امتیاز منفی که دفاتر دریافت کرده‌اند نیز از ملاک‌های ارزیابی دفاتر است.
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری درباره ملاک‌های ارزیابی دفاتر بیان کرد: ملاک ارزیابی دفاتر شهری و روستایی یکی است اما شرایط آنها در رتبه‌بندی متفاوت است. معیارهای ارزیابی و رتبه‌بندی دفاتر پیشخوان نیز در مصوبه 289 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات آمده است. بر اساس این مصوبه فضای دفاتر، مکان استقرار دفتر، سابقه فعالیت دارنده پروانه، تعداد پرسنل و... از ملاک‌های ارزیابی عنوان شده‌اند که دفاتر پیشخوان بر اساس امتیازهایی که از این معیارها دریافت می‌کنند رتبه‌بندی می‌شوند. البته امتیازها در شهرهای با جمعیت مختلف، متفاوت است. به عنوان مثال دفتری که در یک کلانشهر امتیاز 350 را کسب کند رتبه دو را به دست می‌آورد اما همین امتیاز برای یک دفتر در شهری با جمعیت زیر 50 هزار نفر، یعنی قرار گرفتن در رتبه یک.
مزیت ارزیابی و رتبه‌بندی دفاتر پیشخوان
حی‌شاد درباره مزیت ارزیابی و رتبه‌بندی دفاتر پیشخوان گفت: در حال حاضر بسیاری از دستگاه‌ها با معیارهای خودشان دفاتر را رتبه‌بندی کرده‌اند و خدماتشان را براساس رتبه‌بندی که انجام داده‌اند به دفاتر می‌دهند. اما از آنجا که بر اساس قانون رگولاتوری متولی دفاتر پیشخوان است، بنابراین مسئولیت ارزیابی و رتبه‌بندی این دفاتر را نیز به عهده دارد. از همین رو با دستگاه‌ها جلساتی داشتیم و به آنها اعلام کرده‌ایم که باید شرایط ارایه خدمات به دفاتر را با رتبه‌بندی رگولاتوری هماهنگ کنند.
وی ادامه داد: علاوه بر این، سازمان‌ها باید خدماتشان را به صورت رتبه‌بندی‌شده به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ارایه کنند و رگولاتوری نیز براساس ارزیابی و رتبه‌بندی و امتیازی که دفاتر کسب کرده‌اند، خدمات را به دفاتر پیشخوان واگذار می‌کند. با این کار جلوی رانت گرفته شده و سلیقه شخصی نیز از بازار حذف می‌شود. با اعمال این رتبه‌بندی، دفاتر رتبه یک تمام خدمات را دریافت می‌کنند، اما دفاتر رتبه سه تنها می‌توانند بخشی از خدمات دستگاه‌ها را ارایه دهند. همچنین معتقدیم که دفاتر برای کسب امتیاز بالاتر و قرار گرفتن در رتبه بهتر، کیفیت خدماتشان را افزایش می‌دهند، در این صورت رقابت نیز میان دفاتر بیشتر می‌شود، برای رسیدن به این هدف نیز سامانه رتبه‌بندی دفاتر پیشخوان را راه‌اندازی کرده‌ایم.
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری درباره نقش سامانه رتبه‌بندی دفاتر پیشخوان، به بهبود شرایط گفت: سامانه رتبه‌بندی می‌تواند به نظارت و تصمیم‌گیری بهتر رگولاتوری کمک کند. درست است که وظیفه داریم بر عملکرد دفاتر نظارت داشته باشیم و با دفاتر متخلف برخورد کنیم اما از سوی دیگر باید مدافع حقوق دفاتر نیز باشیم.
حی‌شاد افزود: یکی از بزرگترین اعتراض‌های دفاتر، نحوه تقسیم و واگذاری خدمت دستگاه‌ها و اپراتورها به دفاتر است. با استفاده از نتایج سامانه خوداظهاری و انجام رتبه‌بندی دفاتر توسط رگولاتوری، می‌توانیم به عنوان متولی این بخش از حقوق دفاتر دفاع کنیم و جلوی رانت و اعمال سلیقه شخصی در واگذاری خدمات به دفاتر را بگیریم. بعد از انجام رتبه‌بندی، اپراتورها و دستگاه‌ها ملزم می‌شوند که خدمات خود را تنها به رگولاتوری ارایه داده و رگولاتوری این خدمات را بر اساس رتبه دفاتر، به آنها واگذار کند.
رتبه‌بندی 60 درصد دفاتر پیشخوان در سامانه رتبه‌بندی
وی در پاسخ به اینکه تاکنون چه میزان از دفاتر پیشخوان در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند، گفت: تا کنون بیش از 60 درصد دفاتر پیشخوان در سامانه رتبه‌بندی ثبت‌نام کرده‌اند. دفاتر پیشخوانی که ثبت‌نام نکرده‌اند نیز نباید انتظار دریافت خدمت جدید را داشته باشند. در اطلاع‌رسانی‌های قبلی اعلام شده بود دفاتری که در رتبه‌بندی شرکت نکنند، رتبه سه محسوب می‌شوند و تا شش ماه بر اساس همین رتبه خدمات دستگاه‌ها به آنها واگذار می‌شود.
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری درباره ملاک‌های ارزیابی دفاتر پیشخوان در سامانه رتبه‌بندی اظهار کرد: ملاک‌های ارزیابی این سامانه نیز مانند رتبه‌بندی دفاتر پیشخوان در مصوبه 289 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات پیش‌بینی شده است.
حی‌شاد درباره علت تمدید مهلت ثبت‌نام در این سامانه گفت: در ابتدای راه‌اندازی این سامانه بسیاری از دفاتر پیشخوان از سامانه خوداظهاری باخبر نبودند، به همین دلیل مهلت ثبت‌نام را چند بار تمدید کردیم. اما بعد از اطلاع‌رسانی‌هایی که در این زمینه انجام شد، تصمیم داشتیم دیگر مهلت ثبت‌نام را تمدید نکنیم که متوجه شدیم بسیاری از دفاتر پیشخوان اطلاعات خود را در این سامانه بارگذاری کرده‌اند ولی موفق به ارسال اطلاعات نشده‌اند. از همین رو سعی کردیم با تمدید دوباره مهلت ثبت‌نام، دفاتری از این دست بتوانند در رتبه‌بندی شرکت کنند. در واقع آخرین مهلت ثبت‌نام (تا 25 شهریور) فقط مختص دفاتر پیشخوانی بود که اطلاعات خود را بارگذاری کرده اما ارسال نکرده بودند. در حال حاضر رتبه‌بندی‌ها در سامانه انجام شده است و خروجی نهایی آن در نیمه اول مهرماه اعلام می‌شود.
بایگانی مدارک هویتی مشتریان توسط دفاتر پیشخوان غیرقانونی است
مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات پستی و دفاتر پیشخوان خدمات رگولاتوری همچنین پیش از این درباره بایگانی مدارک هویتی مشتریان توسط دفاتر پیشخوان گفته بود: دفاتر پیشخوان هنگام ارایه خدمات حق نگهداری و بایگانی مدارک هویتی مشتریان را ندارند. در صورت مشاهده، این اقدام تخلف محسوب شده و با دفتر متخلف براساس مصوبه "اصول حاکم بر صدور پروانه دفاتر پیشخوان دولت و بخش عمومی غیردولتی و دفاتر ارتباطات و فناوری اطلاعات (ICT) روستایی" برخورد می‌شود.
بر اساس اعلام سازمان تنظیم مقررات ارتباطات حی‌شاد اظهار کرده بود: ارایه برخی خدمات مانند خرید، نقل و انتقال مالکیت سیم‌کارت اپراتورهای همراه، خدمات سپرده‌گذاری (سجام) و... نیاز به حضور مشتری در دفاتر پیشخوان دارد و احراز هویت مشتریان الزامی است و دفاتر پیشخوان نباید تنها به دریافت مدارک هویتی افراد اکتفا کنند. در راستای حمایت از حقوق مصرف‌کننده علاوه بر بازرسی و کنترل‌های دوره‌ای و نامحسوس رگولاتوری، کمیته‌های استانی رسیدگی به تخلفات نیز ملزم هستند تخلفات مربوط به عدم احراز هویت مشترک را در کوتاهترین زمان بررسی و رسیدگی کنند.
وی گفته بود: در صورت مشاهده اولین تخلف دفاتر پیشخوان در زمینه احراز هویت مشتری، پرونده و مستندات تخلف به کمیته رسیدگی تخلفات استانی ارجاع داده می‌شود و کمیته‌های رسیدگی به تخلفات استانی موظف هستند در کوتاهترین زمان و خارج از نوبت به این تخلفات رسیدگی کنند.
انتهای پیام