رشد مصرف بنزین در ایران به یک بحران تبدیل شده است
گزارشات بسیاری حکایت از آن دارد که ایران که یکی از صادرکنندگان بنزین بود، درحال تبدیل شدن به یک واردکننده است.
مصرف بی رویه بنزین در کشور سبب شده است تا ایران درگیر یک ناترازی جدی شود و همین امر واردات بنزین را قوت می بخشد.
شواهد و آمارها نشان می‌دهد ایران از صادرکننده بنزین در حال تبدیل شدن به یک واردکننده است و با این روند به نظر می‌رسد در سال آینده به واردات نزدیک به 4 میلیارد دلاری بنزین نیاز باشد.
وضعیت سال 1402 با سال‌های دیگر متفاوت بود؛ حجم زیادِ خودروها در سطح شهرها، مصرف بی‌رویه بنزین، ترافیک شدید، آلودگی هوا و... سبب رشد مصرف بنزین و سر به سر شدن میزان تولید و مصرف شده است و حتی در برخی مواقع از سال جاری نیز مصرف از تولید پیشی گرفت.
رشد مصرف بنزین در ایران به یک بحران تبدیل شده است، اما مسئولان معتقدند که فعلاً نیازی به واردات بنزین نیست؛ این در حالی است که دولت سیزدهم برای افزایش ظرفیت تولید فرآورده‌های نفتی ازجمله بنزین اقداماتی ازجمله ساخت پالایشگاه‌های جدید را در دستور کار خود قرار داده است.
مصرف روزانه 132 میلیون لیتر بنزین در تعطیلات اخیر
جواد اوجی وزیر نفت روز دوشنبه هفته جاری به افزایش مصرف روزانه بنزین در ایام تعطیلات اخیر اشاره کرد و گفت: مصرف بنزین کشور به 132 میلیون لیتر در روز رسید و با وجود سرمای شدید در کشور در روزهای اخیر هیچ‌یک از 4 هزار و 200 جایگاه عرضه سوخت مایع کشور دچار اختلال و کمبود سوخت نشد.
رشد مصرف بنزین در تعطیلات اخیر به 132 میلیون لیتر یک رکورد در مصرف این فرآورده نفتی محسوب می‌شود.
جلیل سالاری معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، با بیان اینکه در حال حاضر تولید و مصرف بنزین کشور سربه‌سر و معادل هم است، گفت: «برای تعیین میزان واردات بنزین باید ببینیم شرایط آینده به چه صورت است.»
جعفر سالاری نسب مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز با بیان اینکه میزان کنونی مصرف بنزین در حال حاضر 115 میلیون لیتر است، اظهار کرد: «به دلیل تقارن عید نوروز با ایام ماه رمضان هنوز مشخص نیست که چه میزان مصرف افزایش پیدا کند. هفته آینده می‌توان در این خصوص نظر داد. میزان ذخایر کافی است و مشکلی نیست.»
بنا بر گفته مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، هرچند که مصرف بنزین حدود 12 تا 13 درصد رشد کرده است، اما در حال حاضر واردات بنزین در دستور کار نبوده و تمامی بنزین موردنیاز کشور از پالایشگاه‌های داخلی تحویل گرفته می‌شود.
احتمال واردات بنزین برای سال 1403 چقدر است؟
جلیل سالاری معاون وزیر نفت، در خصوص وضعیت واردات بنزین گفته بود: «واردات بنزین بستگی به میزان مصرف بنزین دارد و همچنین بستگی به این دارد که چه مقدار خودرو به ناوگان حمل‌ونقل کشور افزوده شود و در حالی که 55 درصد خودروهای در حال تردد در کلان‌شهرها فرسوده هستند، به این بستگی دارد که چقدر در زمینه از مدار خارج شدن خودروهای فرسوده اقدام شود و ناوگان حمل‌ونقل نوسازی شود که تمامی این مسائل به میزان مصرف بنزین مرتبط است.»
آن طور که معاون وزیر نفت درباره وضعیت تولید بنزین در کشور گفته است، با تکمیل بخشی از طرح‌های توسعه کیفی پالایشگاه آبادان حدود یک تا 2 میلیون لیتر به تولید بنزین تا پایان سال جاری افزوده خواهد شد؛ همچنین با به مدار آمدن بخشی از افزایش ظرفیت پالایشگاه اصفهان 2 تا 3 میلیون لیتر هم به ظرفیت تولید بنزین اضافه می‌شود.
سالاری اعلام کرد: «با توجه به اینکه تعمیرات اساسی در پالایشگاه‌های کشور پیش‌بینی شده، مثلاً پالایشگاه ستاره خلیج فارس از ابتدای این ماه به مدار بهره‌برداری بازگشته و یکی از واحدهای پالایشگاه ستاره خلیج فارس به صورت کامل تعمیرات اساسی آن انجام شده و شرایط بقیه پالایشگاه‌ها نیز مساعد است؛ امیدواریم با تولیداتی که در حوزه پالایشگاهی داریم بتوانیم شرایط تأمین بنزین را تثبیت کنیم.»
واردات بنزین چقدر خرج روی دست دولت می‌گذارد؟
هرچند که در حال حاضر بنزین کافی برای عرضه در کشور وجود دارد و مشکلی در این زمینه نیست، اما وضعیت مصرف به گونه‌ای است که نمی‌توان به همین میزان تولید اکتفا کرد. همین اتفاق، نگرانی‌ها را برای واردات بنزین قوت بخشیده است، اما اگر ایران ناچار به واردات بنزین شود، چقدر باید هزینه کند؟
هاشم اورعی استاد دانشگاه صنعتی شریف، معتقد است که با ادامه روند کنونی، ایران برای تامین سوخت مورد نیاز کشور با چالش جدی مواجه می‌شود.
وی افزود: آمار مصرف بنزین در ایران نشان می‌دهد که در 6 ماهه اول سال 1402 متوسط مصرف به 116 میلیون لیتر رسید و بدتر اینکه ایرانیان نسبت به مدت مشابه سال قبل 13.5 درصد افزایش مصرف بنزین داشته‌اند.
اورعی گفت: با این روند و طبق اعلام شرکت پالایش و پخش متوسط تولید 115 میلیون لیتر است و پیش‌بینی می‌شود به طور متوسط روزی حداقل 10 میلیون لیتر کمبود خواهیم داشت که در نتیجه باید نزدیک به 4 میلیارد دلار صرف واردات بنزین کنیم.