رمزگشایی از تعطیلی کارخانه کاغذ دیبای شوشتر

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم دولت سیزدهم از ابتدای فعالیت، ساماندهی تولید کاغذ تحریر را به عنوان یک سرفصل در دستور کار خود قرار داد، موضوعی که در یک دهه گذشته با سیاست های نادرست دولتی به فراموشی سپرده شده بود.

تولید کاغذ تحریر و خودکفایی در آن از مطالبات رهبر انقلاب در سال های پس از انقلاب بوده است، مطالبه ای که در دهه 90 و شروع چالش ها برای مصرف کنندگان به این نوع کاغذ به صورت جدی ترس از سوی ایشان مطرح شد.

تعداد کارخانه‌هایی که می‌توانند در تولید کاغذ تحریر وارد شوند، اندک است و به انگشتان یک دست هم نمی رسد، از میان همین تعداد اندک هم در سال هایی که کاغذ تحریر در سایه بی‌حمایتی‌ها و قهر مخاطب با آن به انزوا رفته بود، زیرساخت تولید خود را تغییر داده و به سمت تولید کاغذ‌های صنعتی رفته‌اند.

با ورود دولت آیت الله رییسی اما، 4 کارخانه اصلی که ظرفیت تولید تحریر را در خود داشتند، شناسایی و مورد اتکا قرار گرفتند.

کارخانه چوب و کاغذ مازندران، کارخانه دیبای شوشتر، کارخانه کاغذ پارس و کارخانه زاگرس فارس، به عنوان 4 گزینه اصلی تولید تحریر در دو سال گذشته مورد بررسی قرار گرفتند، بازدیدهای مختلفی توسط مسئولان دولت از هر یک از این کارخانه‌ها انجام شدتا در کم و کیف مشکلات قرار گیرند.

یکی از مشکلاتی که همه کارخانه‌ها با آن دست و پنجه نرم می‌کردند، نبود سرمایه در گردش برای ورود به بحث تولید کاغذ تحریر بود، چرا که هم تولید آن به دلیل حاشیه سود پایین صرفه اقتصادی نداشت و هم تجهیزات و دستگاه ها در کارخانجات، باید بروزرسانی می شد.

در این راستا در کارگروه کاغذ به ریاست معاون اول رئیس جمهور با پرداخت تسهیلات به کارخانه‌های چوب کاغذ مازندران، زاگرس، دیبای شوشتر و پارس موافقت شد.

در مقابل کارخانه مازندران متعهد به تولید 35 هزار تن کاغذ تحریر شد و دو کارخانه دیبای شوشتر و پارس نیز در مقابل متعهد شدند به صورت مشترک 20 هزار تن کاغذ چاپ و طرح را تولید و تا اردیبهشت ماه آینده در اختیار دولت قرار دهند.

تولید در کارخانه دیبای شوشتر و پارس آغاز شد و قرار بود به زودی تسهیلات نیز پرداخت شود، اما حالا کارخانه دیبای شوشتر که یکی از چهار پایه اصلی اتکای دولت برای ورود به مسئله کاغذ بود تعطیل شده است.

خبری از تسهیلات نیست

مسئولان کارخانه علت اصلی را عدم پرداخت تسهیلات از سوی بانک عامل یعنی بانک ملی ایران عنوان کردند، قرار بود تسهیلات 300 میلیون تومانی به کارخانه برای ورود به مدار تولید تحریر و خرید مواد اولیه و بروزرسانی تجهیزات پرداخت شود. اما حالا عدم پرداخت تسهیلات بهانه‌ای برای تعطیلی کارخانه شده است.

مدیرعامل شرکت صنایع خمیر و کاغذ دیبای شوشتر درباره تعطیلی این کارخانه به تسنیم می‌گوید: پس از اینکه در کارگروه کاغذ و نشر با حضور معاون اول رئیس جمهور، کارخانه دیبای شوشتر متعهد شد که با همکاری کارخانه پارس به تولید 20 هزار تن کاغذ چاپ و نشر بپردازد، مصوباتی نیز به عنوان تعهدات طرف مقابل به امضا رسید، از جمله اینکه بانک ملی تسهیلاتی را برای ورود کارخانه به تولید کاغذ چاپ و تحریر به ما اختصاص دهد. ما ابتدا درخواست تسهیلات 500 میلیاردی داشتیم‌، اما از ما خواستند رقم را پایین‌تر بیاوریم و حداقل تسهیلات را دریافت نمائیم، در نهایت به رقم 300 میلیارد رسیدیم و پرداخت این تسهیلات از سوی بانک ملی به تصویب رسید.

علی‌محمد اسفندیاری ادامه می‌دهد: کارخانه دیبای شوشتر پیش از مطرح شدن بحث تولید کاغذ چاپ و تحریر به تولید نوعی مقوا به نام کاپ استاک می‌پرداخت که در تولید لیوان‌های کاغذی به کار می رود و بازار خیلی خوبی نیز داشت، شرکت مشکلی نداشت و این محصول به خوبی هزینه‌ها ی شرکت را تامین می نمود. اما از زمانی که این شرکت مکلف شد که کاغذ چاپ و تحریر تولید نماید تولید این محصول متوقف شد و ما برای تولید کاغذ چاپ و تحریر بدلیل حساسیت زیاد آن ناچار به خریداری و واردات ماشین‌آلات و تجهیزات و مواد اولیه جدیدی شدیم که هزینه‌بر بود و از عملاً بخش قابل توجهی سرمایه شرکت صرف آن شد، قرار بود با پرداخت تسهیلات این موضوع جبران شود که تاکنون انجام نشده است.

وی به پیگیری‌های 5 ماه گذشته کارخانه برای دریافت تسهیلات بانک ملی اشاره کرد و می افزاید: با توجه به اینکه تسهیلات ما پرداخت نشد، خریداری تجهیزات توان مالی ما را گرفت، متاسفانه نتوانستیم حقوق پرسنل خود را پرداخت کنیم، پول برق، آب و گاز پرداخت نشده است اقساط به بانک‌ها پرداخت نشده است ضمانت‌نامه سررسید شده است و شرکت دیگر مواد اولیه هم ندارد. در نتیجه به ناچار تصمیم به تعطیلی کارخانه گرفتیم.

اسفندیاری ادامه می‌دهد: تولید کاغذ چاپ و تحریر از خرداد ماه در این شرکت آغاز شد ابتدا لازم بود اقداماتی در جهت بهبود کیفیت انجام شود و تا پایان تابستان قرارداد با شرکت‌های مرتبط با آموزش و پرورش و وزارت ارشاد برای تامین کاغذ تنظیم شد و با تمام مشکلاتی یاد شده تا آخرین روز کار این شرکت در حال انجام تعهدات خود بودیم.

مدیرعامل شرکت صنایع خمیر و کاغذ دیبای شوشتر درباره دلایل بانک ملی برای عدم پرداخت تسهیلات می‌گوید: پروسه مقدماتی برای دریافت تسهیلات از بانک ملی از مرداد به مدت 5 ماه طول کشیده است، مدارک متعددی از ما خواسته شد، مراحل کارشناسی و ارزیابی انجام شد، نظر کارشناسی مساعد بود، به شعبه ارجاع شد. در کمیته شعبه تایید شد، در کمیته سرپرسی شمال تهران تایید شد، در کمیته اعتباری بانک ملی مطرح شد؛ اما هیات مدیره در کمیته نهایی این موضوع را طرح نکرد.

وی ادامه می دهد: دلیل این ماجرا هم این بود که گفتند، شما قبلاً از بانک صنعت و معدن تسهیلات دریافت کردید، اما این تسهیلات عمدتاً سرمایه ثابت بود، در حالیکه تسهیلات اخیر سرمایه در گردش و در راستای اجرای نظرات دولت محترم برای تولید کاغذ چاپ و تحریر است. هم‌چنین گفته بودند، شما باید معدل موجودی داشته باشید که اگر از همان اول معدل موجودی در این بانک داشتیم، دیگر نیازی نبود‌؛ پرداخت این تسهیلات به شکل مصوبه از طرف معاون اول رئیس جمهور ابلاغ گردد‌. با وجود به پیگیری‌های انجام شده در دریافت این تسهیلات راه به جایی نبرد و ما در مکاتبات با معاون اول رئیس جمهور اعلام کردیم که در شرف تعطیلی هستیم و در نهایت در اول دی ماه کارخانه تعطیل شد.

واکنش معاون فرهنگی ارشاد به اظهار نظرها درباره به صرفه نبودن تولید کاغذ در کشور

از سوی دیگر پیگیری‌های تسنیم از بانک ملی برای چرایی پرداخت نشدن این تسهیلات راه به جایی نبرد، این در حالی است که با توجه به حساسیت موضوع این انتظار وجود دارد که اگر دلایل قانونی برای این عدم پرداخت وجود دارد به صورت شفاف اطلاع رسانی شود، شاید اساسا موضوع تنها تاخیر در پرداخت باشد.

شنیده‌های غیررسمی از برخی مسئولان بانک ملی حکایت از این دارد که تعطیلی کارخانه تنها یک بازی برای تحت فشار قرار دادن دولت و بانک برای پرداخت تسهیلات است و کارخانه معدل موجودی برای دریافت تسهیلات را ندارد، هم چنین با توجه به دریافت تسهیلات دیگر در دو سال گذشته امکان پرداخت تسهیلات وجود ندارد.

اگر چنین است و کارخانه دیبای شوشتر امکان دریافت تسهیلات را ندارد، از منابع دیگری هم به عنوان تسهیلات استفاده کرده و یا به هر دلیل قانونی نمی تواند تسهیلاتی دریافت کند، اطلاع رسانی شفافی باید صورت گیرد.

در عین حال پیگیری‌های تسنیم نشان می‌دهد در دولت تلاش برای پرداخت این تسهیلات در روزهای گذشته وجود داشته است، معاون فرهنگی وزارت ارشاد، وزارتخانه‌ای که جشن خودکفایی کاغذ را چند هفته پیش در مازندران برگزار کرد و یکی از عناصر پیگیر دولت برای تولید کاغذ است، در گفت وگو با تسنیم می‌گوید: دولت به موضوع ورود کرده و پیگیری انجام شده، قرار است تسهیلات مورد نیاز کارخانه پرداخت شود.

یاسر احمدوند ادامه می‌دهد: تعطیل کردن تعطیل کردن کارخانه اقدام درستی نبوده است، اما دولت تعهدات خود را طبق قولی که داده انجام می‌دهد. در پایان باید گفت، مسأله تولید کاغذ تحریر در شرایط فعلی کشور، یک مسأله جهادی و انقلابی است، اگرچه ممکن است به این زودی‌ها و به آسانی به خودکفایی واقعی که بی نیازی از واردات این کالای استراتژیک است نرسیم، اما روان شدن حرکت در مسیر آن نیازمند هماهنگی همه چرخه‌های حاضر در این حرکت است، اگر دولت و وزارتخانه‌های سمت و ارشاد در این زمینه متعهد و مسئول هستند، سایر بخش های دولتی نیز باید رویکرد جهادی داشته باشند، از سوی دیگر صنف تولید نیز باید از این فرصت پیش آمده که می‌تواند نوید بخش سال‌های روشنی در تولید کاغذ تحریر باشد به خوبی استفاده کند، طبعا مشکلات بسیاری در این مسیر وجود دارد که در سایه تعامل و گفت وگو قابل حل است تا گروکشی‌های سیاسی.

این درحالی است که دقایقی قبل از انتشار گزارش، بانک ملی ایران طی متنی درپاسخ به پیگیر‌های گذشته خبرنگار خبرگزاری تسنیم اعلام کرد:

در خصوص عدم پرداخت تسهیلات 300 میلیاردی بانک ملی ایران به کارخانه کاغذ شوشتر که منجر به تعطیلی کارخانه مذکور شده به اطلاع می‌رساند: این بانک همواره اعطای تسهیلات به اقشار مختلف جامعه به ویژه بنگاه‌های تولیدی را در اولویت‌های کاری خود قرار داده که این مهم تامین سرمایه در گردش تولید کنندگان کاغذ را نیز شامل شده است که حمایت‌های همه جانبه و ارائه خدمات و ابزارهای گسترده مالی این بانک برای ایجاد و نوسازی خط تولید جدید و افزایش ظرفیت کاغذ در شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران و خودکفایی کشور در تولید کاغذ مورد نیاز کتب درسی خود گواه این ماجرا است.

گفتنی است بر این اساس در سال 1401 مبلغ 3.881 میلیارد ریال و در سال 1402(تاکنون) مبلغ 1.463 میلیارد ریال به تولید کنندگان کاغذ پرداخت کرده است. در خصوص شرکت دیبای شوشتر و همچنین شرکت صنایع کاغذ پارس (همگروه) نیز علیرغم اینکه فاقد مراودات مالی مناسب با این بانک بوده‌اند و دارای میانگین مانده حساب بسیار کمتر از حدود مقرر در سیاست‌های اعتباری بانک می‌باشند، باید گفت که تاکنون شرکت دیبای شوشتر مبلغ 300 میلیارد ریال و شرکت صنایع کاغذ پارس مبلغ 800 میلیارد ریال از تسهیلات این بانک استفاده کرده‌اند و در خواست افزایش سقف تسهیلات شرکت‌های مذکور نیز در دست بررسی و اقدام قرار دارد.