روایتی از زنان در میدان تحریر مصر

به گزارش ایسنا، حضور زنان در حرکت‌های اجتماعی عموما در انبوه اتفاقات ریز و درشت جهان جهان گم می‌شود و حال آنکه آنان برای هر حرکت اجتماعی، هزینه‌های بالایی می‌پردازند.

و این چنین است که گاه زنانی دیگر راوی سرنوشت خواهران خود در سراسر جهان می‌شوند. مریم منصوری، نمایشنامه‌نویس هم با همین رویکرد، چند سال پیش دست به قلم شد و نمایشنامه «تور عروسی مامان» را نوشت که حالا قرار است با نام «کا در قبر» و به کارگردانی آنوش عزیزی در آلمان روی صحنه برود.

منصوری خود این نمایشنامه را مهر و آبان سال 1396 در کارگاه نمایش مجموعه تئاتر شهر اجرا کرد و حالا این متن با نام تازه خود و با ترجمه آزاده فتحی در فستیوال هنرهای نمایشی برلین روی صحنه خواهد رفت.

او درباره تغییر این نام و کلیت این نمایشنامه به ایسنا می‌گوید: «کا در قبر» نام دیگری برای ترجمه آلمانی و اجرای نمایشنامه «تورعروسی مامان» در جشنواره هنرهای نمایشی برلین است که چند سال پیش با نگاه به بهار عربی و وضعیت زنان مصر در میدان تحریر نوشتم. این نمایشنامه نگاهی دارد به هزینه‌هایی که زنان مصر برای حضور در این حرکت اجتماعی پرداختند و آزارهایی که دیدند و البته وضعیت کلی جامعه زن ستیز مصر، محدودیت‌ها، مهاجرت جوان‌ها و... علاوه بر این، حضور اجتماعی زن‌ها در میدان تحریر مصر با بالاترین آمار تجاوز در خاورمیانه همراه بود.

این نمایشنامه نویس ادامه می‌دهد: نمایشنامه مبتنی بر مستنداتی که در جوامع جهانی از حضور زنان در بهار عربی در میدان تحریر منتشر شد، نوشته شده و داستان خواهری است که در خانه می‌ماند و خواهری که به میدان تحریر می‌رود.

منصوری معتقد است که وضعیت زنان مصری، برای باقی زنان در دیگر کشورهای خاورمیانه هم ملموس و قابل درک است. چون حقوق فردی و اجتماعی زن‌ها در این کشورها با اندکی نوسان، به هم نزدیک است. فقط ویژگی و تعصبات و محدودیت‌های قومی بر میزان فشار و محدودیت‌ها و چیدمان آن می‌افزاید.

این نمایشنامه‌نویس اضافه می‌کند: اما آنوش عزیزی، دوست و همکار عزیز و قدیمی من، به پیشنهاد تئاتر آلمان، نام نمایش را به «کا در قبر» تغییر داده که با تاویل و تحلیلی که از نمایشنامه داشته، بی‌تناسب نیست.

آنوش عزیزی هم در توضیح این تغییر نام می‌گوید: کا یا سخم در مصر باستان به معنای بخشی از روح است که در جسم باقی می‌ماند. من در اجرا از نشانه‌های باستانی و مادر باستانی استفاده کردم که پیوندی با نشانه‌های میدان تحریر هم هست. برای همین این پیشنهاد داده شد. انگار مصر قبر بزرگی برای زنان باشد.

او درباره شیوه اجرای این نمایش نیز توضیح می‌دهد: شیوه اجرایی ما چند رسانه‌ای است که به دلیل چند وجهی بودن متن است. متن چند لایه بود از جمله بحث تاریخی آن اهمیت بالایی دارد. هر چند این ویژگی در خوانش اول و دوم خیلی به چشم نمی‌آید. اما می‌توان اتفاقات تاریخی را که بر این زنان گذشته، در لابه لای این متن پیدا کرد به همین دلیل از نشانه‌های باستانی که در کار مستتر بود مانند مادر استفاده کردم.

عزیزی که دانش آموخته تئاتر از دانشکده هنرهای زیباست، می‌افزاید: البته استفاده از عناصر باستانی تنها وجه این اجرا نیست بلکه وجه دیگر آن استفاده از فرم‌های مختلف اجرایی است. به این صورت که در اجرا از بازیگر، تئاتر اشیاء و سایه، حرکت و میکرو تئاتر که همزمان با اجرا به صورت تصویر روی پرده پخش می‌شود، بهره می‌بریم. به جز آن از تصاویری دیگر در پس زمینه داستان استفاده می‌کنیم همچون تصویر زنانی که در انقلاب مصر مورد تجاوز قرار گرفتند و درباره این قضیه صحبت کرده‌اند و بخش دیگر یکسری تصاویر انتزاعی است.

قرار است این نمایش به زودی و با بازگشایی سالن‌های تئاتر در آلمان، از حدود دو هفته دیگر در سالن «شاواشپیل شوله» اجرای عمومی هم داشته باشد.

دو اجرای اول آن در فستیوال هنرهای نمایشی برلین، روزهای. 27 و 28 می (6 و 7 خرداد) است. این جشنواره به صورت آنلاین برگزار می‌شود.

آنوش عزیزی فارغ التحصیل کارشناسی تیاتر از دانشکده هنرهای زیبا و کارشناس ارشد علوم تئاتر در دانشکاه fu برلین (فرای) است. او در حال حاضر مدرس تئاتر در مدرسه عالی هنر است و تاکنون آثاری همچون «ماه من»، تاناتوس (اقتباس از ملکوت بهرام صادقی)، اینک زن، be-weg، جم، داستان خرس های پاندا را در آلمان کار کرده است.

انتهای پیام